Kültür Mirası Eğitimde STK’ların Rolü Üzerine Bir Örnek: “Üsküdar Kültür Mirasını Katılımcı Koruma Projesi” Kapsamında İlköğretim Öğrencilerine Yönelik Eğitim Programı

Yıl 2021, Sayı: 23, 211 - 227, 01.06.2021

Esra Sayın , İlknur Türkoğlu

Öz

Kültür mirasının korunması ve gelecek kuşaklara aktarılması ancak toplumun bilinçlendirilmesi ile sağlanabilir. Özellikle çocuklar ile gençlerde kentlilik bilincinin geliştirilmesi, sahiplenme duygusu ve koruma bilincinin sağlanması ise eğitimler aracılığıyla mümkündür. Bu yaklaşımla, kültür mirasının korunması konusunda verilecek eğitimlere küçük yaşlarda başlanılması ve sadece okul içi eğitimlerin değil aynı zamanda sivil toplum kuruluşlarının da destekleyeceği okul dışı eğitimlerin de organize edilmesi gerekmektedir. Çalışma kapsamında kültür mirası kavramı, eğitim çerçevesindeki faaliyetler ve okul dışı eğitim alanında sivil toplum örgütlerinin üstlendiği roller incelenmiştir.
Bu bağlamda, Arkeologlar Derneği İstanbul Şubesinin 2010-2011 yılları arasında yürüttüğü “Üsküdar Kültür Mirasını Katılımcı Koruma Projesi” kapsamında uygulanan ilköğretim öğrencilerine yönelik eğitim modeli örnek çalışma olarak değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Sivil Toplum Kuruluşu, kültür mirası, Eğitim, ilköğretim, üsküdar

Kaynakça

• Ahunbay, Z. (2007). Tarihi Çevre Koruma ve Restorasyon. İstanbul: YEM Kitabevi.
• Aktekin, S. (2010). Kültürel, Doğal ve Tarihsel Mirasın Korunması ve Topluma Mal Edilmesi: İngiltere ve Türkiye Örnekleri. Türk Yurdu Dergisi, 270, ss. 52–58.
• Akurgal, E. (1998). Türkiye’nin Kültür Sorunları ve Anadolu Uygarlıklarının Dünya Tarihindeki Önemi. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Alkış, S., Oğuzoğlu, Y. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Tarihi Çevre Bilgisinin Değerlendirilmesi. Eğitim Fakültesi Dergisi, XVIII (1), ss.23-46.
• Arslan, O. (2001). Kuramsal ve Tarihsel Aşamalarıyla Sivil Toplum ve Türkiye Gerçeği. İstanbul: Bayrak Yayınları.
• Aygün, H. M. (2011). Kültürel mirası korumada katılımcılık. Vakıflar Dergisi, 35, ss. 191- 213.
• Çaha, Ö., Çaylak, A., Tutar, H. (2013). Tra2 Bölgesi Sivil Toplum Kuruluşları Profili. Ankara: Serka Kalkınma Ajansı.
• Doğan, İ. (2000). Sivil Toplum. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
• Doğan, İ. (2002). Sivil Toplum. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Dönmez, C., Yeşilbursa, C. C. (2014). Kültürel Miras Eğitiminin Öğrencilerin Somut Kültürel Mirasa Yönelik Tutumlarına Etkisi, Elementary Education Online, 13(2), ss. 425-442.
• Gönel, A. (1998). Önde Gelen STK'lar Araştırma Raporu. İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları.
• Gümüş, K. (2004). Yakın Tarihimizde STK Hareketinin Gelişimi ve Kamu Sivil Toplum Kuruluşlarıyla İlişkisi. İstanbul: STK Eğitim ve Araştırma Birimi Savunuculuk ve Politikaları Etkileme Konferans Yazıları.
• Habermans, J. (1999). Kamusallığın Dönüşümü (T. Bora, M. Sancar, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hersek, C. M. (2001). Ülkemizde Doğal ve Kültürel Mirasımızı Korumak Üzere Oluşturulmuş Kamu Kurumları İle Gönüllü Sivil Toplum Kuruluşlarının Organizasyon, Yetki ve Sorunları Hakkında Çözüm Önerileri. H. Sezgin (Ed.), TAÇ Vakfı’nın 25. Yılı Anı Kitabı Türkiye’de Risk Altındaki Doğal ve Kültürel Miras içinde (ss. 231-236). İstanbul: Türkiye Anıt Çevre Turizm Değerlerini Koruma Vakfı Yayınları.
• Keane, J., (1994). Demokrasi ve Sivil Toplum (N. Erdoğan, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Öz, A. K., Güner, S. (2007). Avrupa Birliği Kültür Mevzuatı (16. 40), AB Kültürel Miras Mevzuatı ve Türkiye Projesi Cilt: 1. İstanbul: Senkron Reklam ve Matbaacılık.
• Özan, M. B., Polat, H., Şener, G. (2015). Sivil Toplum Kuruluşlarının Eğitimdeki Yeri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25 (1), ss. 59-70.
• Özcan, Ö. (2010). Cumhuriyet Sonrası Türk Müzeciliği Hakkında Notlar. Türk Yurdu Dergisi, 30 (270), ss. 30-34.
• Stone, P. (2004). Introduction: Education and the historic environment into the twenty-first century. In D. Henson, P. Stone & M. Corbishley (Eds.), Education and Historic Environment (pp. 1- 10). New York: Routledge.
• Şahin, A. S., Güner, S. (2006). Kültürel Miras Koruması ve Sivil Toplum Örgütleri Arasındaki İlişki. Uluslararası Geleneksel Sanatlar Sempozyumu Bildirileri, İzmir, ss. 548-555.
• Şirin, H. (2011). Eğitimin Etki Alanında Sivil Toplum ve Kültürel Değişim. 8. Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi Bildirileri, Ankara, ss. 739-753.
• T.C. Çevre Bakanlığı, (1995), Birleşmiş Milletler Çevre ve Kalkınma Konferansı (UNCED), T.C. Çevre Bakanlığı.
• Talas, M. (2011). Sivil toplum kuruluşları ve Türkiye perspektifi. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 29, ss. 387-401.
• Taşcı, G. B., Gökmen, H. (2015). Türkiye’de Yapılan Çocuk-Mimarlık Çalışmalarının Literatür Eşliğinde Değerlendirilmesi. Mimarlık Dergisi, 381, ss. 65-68.
• Türkoğlu, İ. (2020). Sürdürülebilir Kalkınmada Kültür Mirasının Yeri ve Önemi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi (TÜEFD), 10 (20), ss. 118- 143.
• Uçankuş, H. T. (2000). Bir İnsan ve Uygarlık Bilimi Arkeoloji. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
• Yücel, E. (2006). Kültür Varlıklarından Korumacılık ve Türkiye Gerçeği. Yapı Dergisi, 294, ss. 112-116.
• Elektronik Kaynaklar: Avrupa Birliği (Kültür Mirası)Erişim linki: https://ec.europa.eu/culture/cultural-heritage (ET: 09.03.2021)
• ÇEKÜL (Vakıf Hakkında) Erişim linki: https://www.cekulvakfi.org.tr/hakkimizda (ET: 09.03.2021)
• ÇEKÜL (Kültürel Miras Eğitim Programı)Erişim linki: https://www.cekulvakfi.org.tr/proje/kulturel-miras-egitim-programi (ET: 09.03.2021)
• Dünya Mirası Gezginleri Derneği (Dernek Hakkında)Erişim Linki: https://www.worldheritagetravellers.com/hakkimizda/ (ET: 09.03.2021)
• KUMID (Uzmanlar Raporu)Erişim linki: https://kumid.net/euproject/uzmanlar_raporu.html (ET: 09.03.2021)
• Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı (Vakıf Hakkında)Erişim linki: https://kulturbilinci.org/tr-tr/hakkimizda (ET: 09.03.2021)
• Kültürel Mirasın Dostları Derneği (KUMID)Erişim Linki: https://kumid.net/ (ET: 09.03.2021)
• Kültürel Mirası Koruma Derneği (Dernek Hakkında)Erişim Linki: http://kmkd.org/calisma-alanlarimiz/ (ET: 09.03.2021)
• Kültürel Mirası Koruma Derneği (KORU Projesi)Erişim Linki: http://www.koruprojesi.org/ (ET: 09.03.2021)
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi)Erişim linki: https://aregem.ktb.gov.tr/TR-50837/somut-olmayan-kulturel-mirasin-korunmasisozlesmesi-hak-.html (ET: 09.03.2021)
• Türk Mühendis ve Mimarlar Odaları Birliği (TMMOB)Erişim Linki: http://www.tmmob.org.tr/ (ET: 09.03.2021)
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu (Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına DairSözleşme) Erişim linki: https://www.unesco.org.tr/Pages/161/177 (ET: 09.03.2021)
• UNESCO (Dünya Miras Listesi)Erişim linki: https://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-D%C3%BCnya-Miras%C4%B1-Listesi (ET: 09.03.2021)
• VEKAM (Koç Üniversitesi Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi)Erişim Linki: https://vekam.ku.edu.tr/ (ET: 09.03.2021)
• VEKAM ( Çocuklar için Kültürel Miras Projesi)Erişim Linki: https://vekam.ku.edu.tr/vekam/projeler/devam-eden-projeler/cocuklar-icin-kulturel-miras-projesi/ (ET: 09.03.2021)
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı (Teftiş Kurulu Başkanlığı)Erişim Linki: https://teftis.ktb.gov.tr/yazdir?85AE7D17D2FDA62032E4245944E27BFB (ET: 09.03.2021)
• Kültürel Mirası Katılımcı Koruma Modeli Projesi Erişim Linki: https://www.arkeologlardernegist.org/projeler-detay.php?id=4 (ET: 09.03.2021)