Namık Kemal as a Canonic Figure of Turkish Literature in the Early Republican Era

Yıl 2023, Sayı: 28, 77 - 92, 30.11.2023

İrfan Karakoç

https://doi.org/10.56074/msgsusbd.1376970

Öz

In this article, rather than the reality of Namık Kemal's personality, life, and works, the focus will be on how they were used in the construction of “Turkish Literature” (either mythologized or devalued) by the early Republican era politician writers and literary critics. Thus, an attempt will be made to demonstrate how important he is, especially in terms of the canon of Turkish literature of the Republic period, and to investigate in what aspects this "literary" and "political" figure, which has been extensively studied, was "constructed" and "accused." In this context, along with Namık Kemal, the texts of writers and literary historians such as İsmail Habip Sevük, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu, Hasan Âli Yücel, Kemal Tahir, Sadettin Nüzhet Ergun, Necip Fazıl, Peyami Safa, Nâzım Hikmet, Nihal Atsız and Suad Derviş, who have had significant influences on the establishment of the Turkish literary canon through their writings and representations, will be examined.

Anahtar Kelimeler

early republican era, nationalism, literature, literary canon

Erken Cumhuriyet Edebiyatının Kanonik Bir Figürü Olarak Namık Kemal

Öz

Bu makalede Namık Kemal’in kişiliği, yaşamı ve eserlerinin gerçekliğinden / neye tekabül ettiğinden çok, bunların özellikle Cumhuriyet’in erken dönem yazarları ve edebiyat eleştirmenleri tarafından “Türk Edebiyatı”nın inşasında (ya mitleştirerek ya da değersizleştirerek) nasıl kullanıldığı üzerinde durulacaktır. Böylelikle onun özellikle Cumhuriyet Dönemi Türk edebiyatı kanonunda ne denli önemli olduğu gösterilmeye çalışılacak, üzerine en çok çalışma yapılmış bu “edebiyat” ve “siyaset” figürünün hangi yönleriyle “inşa” ve “itham” edildiği araştırılacaktır. Bu bağlamda Namık Kemal’in eserlerinin yanı sıra, yazdıkları ve temsil ettikleriyle Türk edebiyatı tarihinin yazımında önemli etkileri olan İsmail Habip Sevük, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ziyaettin Fahri Fındıkoğlu, Hasan Âli Yücel, Kemal Tahir, Sadettin Nüzhet Ergun, Necip Fazıl, Peyami Safa, Nâzım Hikmet, Nihal Atsız ve Suad Derviş gibi yazar ve edebiyat tarihçilerinin metinleri tarihselleştirilmeye ve incelenmeye çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

erken cumhuriyet dönemi, milliyetçilik, edebiyat, kanon, namık kemal

Kaynakça

• Ahmet Kutsi [Tecer] (1930). Eski ve yeni edebiyat. Görüş, (1), 96-107.
• Akün, Ö. F. (1977a). Tanzimat edebiyatı sözü ne dereceye kadar doğrudur? I. Kubbealtı Akademi Mecmuası, (I), 15-37.
• Akün, Ö. F. (1977b). Tanzimat edebiyatı sözü ne dereceye kadar doğrudur? II. Kubbealtı Akademi Mecmuası, (II), 22-39.
• Ali Ekrem [Bolayır] (1930). Namık Kemal. Devlet Matbaası.
• Altuğ, F. (2007). Namık Kemal’in edebiyat eleştirisinde modernlik ve öznellik (Yayımlanmamış doktora tezi). Boğaziçi Üniversitesi.
• And, M. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosu 1923-1983. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü. (1942). Namık Kemal hakkında, büyük şair’in 100. doğum yıldönümü münasebetiyle. Vakit Matbaası.
• Armağan, Y. (2011). İmkânsız özerklik: Türk şiirinde modernizm. İletişim Yayınları.
• Atatürk, M. K. (1972). Atatürk’ün söylev ve demeçleri, tamim ve telgrafları. S. Borak, U. Kocatürk (Haz.). Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları.
• Baki, E. Â. (1949). Namık Kemal Afyon’da. C. H. P. Halkevleri Yayımları.
• Birkan, Tuncay. (2019). Dünya ile devlet arasında Türk muharriri 1930-1960. Metis Yayınları.
• Çağlar, B. K. (1933). Aruz-hece meselesi. Varlık, (6), 83.
• Enis Behiç (1933). Bir eski bahis: aruz-hece. Varlık, (6), 84-85.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1939). Nâmık Kemal. Ülkü Halkevleri Dergisi, (71), 387-393.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1939). Namık Kemal ve ideolojisi. Ulus Basımevi.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1940). Nâmık Kemal ve yaşayan tarafları. Ülkü Halkevleri Dergisi, (94), 289-297.
• Gölpınarlı, A. (1945). Divan edebiyatı beyanındadır. Marmara Kitabevi.
• Güvemli, Z. S. (1936). Namık Kemal aleyhine çıkarılan bir anket dolayısile. yy.
• Hulûsi, Ş. (1941). Haberler: Nâmık Kemal’in yüzüncü yıldönümü ve matbûât. Ülkü Halkevleri Dergisi, (95), 445-451.
• İsmail Hikmet (1932). Namık Kemal. Kanaat Kütüphanesi.
• Kaplan, M. (1948). Namık Kemal: Hayatı ve eserleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Karatay, N. R. (1941). Namık Kemal ve idealizmi. Vilayet Matbaası.
• Kâzım Nami (1932). Aruz mu, hece mi?. Öz Dilimize Doğru, (1), 15.
• Kâzım Nami (1933). İnkılâp edebiyatı. Varlık, (1), 3.
• Kemal Tahir (1936). Namık Kemal için diyorlar ki. Şirket-i Mürettibiye Matbaası.
• Kemal Tahir, Suat Derviş ve Ahmed Cevad (1936). 1936 modeli gençler ve zavallı Peyami Safa. yy.
• Kemalettin Kami (1933). Milli vezin her bakımdan aruza faiktir. Varlık, (6), 83.
• Kemalettin Şükrü (1931). Namık Kemal hayatı ve eserleri. Kanaat Kütüphanesi.
• Kerim Sadi (1932). Namık Kemal: tarihin materyalist telakkisine göre yahut tarihi Namık Kemal’in keşfine doğru ilk adım. İnsaniyet Kütüphanesi.
• Kısakürek, N. F. (1940). Nâmık Kemal, doğumunun 100. yıldönümü dolayısıyle şahsı, eseri, tesiri. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Kısakürek, N. F. (1992). Şahsı eseri ve tesiriyle Namık Kemal. Büyük Doğu Yayınları.
• Kolcu, H. (1993). Türk edebiyatında hece-aruz tartışmaları. Kültür Bakanlığı Yayınları.
• [Sevük]. İsmail Habib (1340/1925). Türk teceddüd edebiyatı tarihi. Matbaa-i Âmire.
• Sevük, İ. H. (1935). Edebî yeniliğimiz. Remzi Kitabevi.
• Sevük, İ.H. (1951). Tanzimat Devri edebiyatı. İnkılap ve Aka.
• Levend, A. S. (1934). Edebiyat tarihi dersleri: Tanzimat Edebiyatı. Marifet Matbaası.
• Memet Fuat. (2006). Nâzım Hikmet: Yaşamı, ruhsal yapısı, davaları, tartışmaları, dünya görüşü, şiirin gelişmeleri. 5. Baskı. Adam.
• Millî Türk Talebe Birliği (1936). Namık Kemal. Tecelli Basımevi.
• Namık Kemal (1303/1885-86). Mukaddime. Bahâr-ı dâniş içinde (ss. 5-18). Matbaa-i Ebüzziya.
• Namık Kemal (1305/1889-90). Mukaddime-i Celâl. Kitabhane-i Ebuzziya.
• Nayır, Y. N. (1933). Aruz hece meselesi. Varlık, (6), 82-83.
• Nâzım Hikmet. (2001). Bir provokatör üstünde hiciv denemeleri. Benerci kendini niçin öldürdü, şiirler 2 içinde (ss. 151-152). Yapı Kredi Yayınları.
• Nour, R. (1936). Namik Kemal: grand poéte et idéologue turc. Imp. Ettihad. (Alexandria, Revue de turcologie; tome ii, livre 2).
• Özden, Ş. (1944). Edebi anketimiz: Prof. Sabri Esat Siyavuşgil’in cevabı. Varlık, (258-259), 297-298.
• Özgül, M. Kayahan (2014). Kemâl’le ihtimâl: Namık Kemal’in şiirine tersten bakmak. Dergâh Yayınları.
• Sadettin Nüzhet (1933). Namık Kemal: hayatı ve şiirleri. Yeni Şark Kitaphanesi.
• Safa, P. (1935). Cingöz Recai’den Nâzım Hikmet’e. Hafta (23 Eylül).
• Sungu, İ. (1941). Namık Kemal. Ankara Halkevi Yayınları.
• Tanpınar, A. H. (1942). Namık Kemal antolojisi. Muallim Ahmet Halit Kitapevi.
• Tansel, F. A. (1941). Bibliyografya: Kitablar ve mecmualar. Ülkü Halkevleri Dergisi, (96), 178-191.
• Tavukçu, O. K., Tilbe, A. (Ed.). (2010). Doğumunun 170. yılında uluslararası Namık Kemal sempozyumu Cilt I-II. Namık Kemal Üniversitesi.
• Yücebaş, H. (1937). Namık Kemal ve vatan sevgisi. İl Basımevi.