Miloş Obrenoviç'in Sırp Özerkliğine Giden Süreçteki Rolü (1815-1830)

Yıl 2024, , 100 - 116, 15.06.2024

Nurbanu Duran

https://doi.org/10.16985/mtad.1346059

Öz

1804-1813 yılları arasında Osmanlı Devleti, serhat bölgelerinden biri olan Belgrad’da ilk Sırp İsyanı ile karşı karşıya gelmişti. Hemen ardından 1815 yılında gelen İkinci Sırp İsyanı, Osmanlı Devleti’nin Sırbistan’da yaşanan gerilimin ve sorunların büyüklüğünü anlamasına vesile olmuştur. İkinci isyan, bağımsızlık fikri çerçevesinde değil yalnızca mevcut Belgrad muhafızının yönetimine karşı bir ayaklanma şeklinde kendini göstermiştir. İkinci isyanın lideri Miloş Obrenoviç ise Osmanlı yönetimi tarafından Sırpların temsilcisi olarak kabul edilmiş ve 1815 tarihinden itibaren Sırbistan’ın özerklik kazanabilmesi için on beş yıl boyunca çalışmıştır. Miloş, isyan sonrası Osmanlı Devleti’nden aldığı imtiyazları genişleterek tüm Sırbistan’da ekonomik, politik ve idari anlamda kuvvetlenmiş, ve iktidarını sağlamlaştırmıştır. Zira isyan sonrası, Osmanlı Devleti’ne karşı silahlı mücadele ile herhangi bir kazanç sağlayamayacağını anlamış ve iktidarını güç ilişkisi üzerine kurmuştur. Başka bir deyişle Miloş, Sırp devriminin silahlı mücadele dönemine son verdirip diplomatik döneminin başlamasını sağlamıştır. Tüm bu çalışmaları neticesinde Sırbistan’ın 1830’da özerklik kazanmasına vesile olurken aynı zamanda bir Obrenoviç hanedanının oluşmasını da sağlamıştır. Bu çalışmada, Miloş Obrenoviç’in ikinci isyan sonrasındaki on beş yıl içerisinde Sırbistan’daki faaliyetlerine odaklanılarak Knez Miloş’un özerkliğe giden yoldaki katkısının ne olduğu anlatılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı Devleti, Sırbistan, Miloş Obrenoviç, II. Sırp İsyanı, Belgrad

The Role of Milos Obrenovic in the Process Leading to Serbian Autonomy (1815-1830)

Öz

Between 1804 and 1813, the Ottoman Empire faced the first Serbian Revolt in Belgrade, one of its frontier regions. The Second Serbian Revolt that followed in 1815 made the Ottoman Empire realize the magnitude of the tensions and problems in Serbia. The second rebellion did not manifest itself within the framework of the idea of independence, but only as an uprising against the rule of the existing Belgrade guard. The leader of the second rebellion, Miloš Obrenovic, was recognized by the Ottoman administration as the representative of the Serbs and worked for fifteen years from 1815 for Serbia to gain autonomy. After the rebellion, Milos expanded the concessions he had received from the Ottoman Empire and strengthened his economic, political and administrative power throughout Serbia. After the rebellion, he realized that he could not achieve any gains through armed struggle against the Ottoman Empire and built his power on power relations. In other words, Miloš put an end to the armed struggle period of the Serbian revolution and ensured the beginning of the diplomatic period. As a result of all these efforts, he was instrumental in Serbia gaining autonomy in 1830, while at the same time ensuring the formation of an Obrenovic dynasty. This study will focus on Miloš Obrenovic's activities in Serbia in the fifteen years after the second rebellion and will try to explain what Knez Miloš's contribution was on the road to autonomy.

Anahtar Kelimeler

Ottoman Empire, Serbia, Milos Obrenovic, II. Serbian Uprising, Belgrade

Kaynakça

• Aslantaş, Selim, “Osmanlı-Rus İlişkilerinden Bir Kesit: 1826 Akkerman Antlaşması’nın Müzakereleri”, Uluslararası İlişkiler, IX/36, (2013), s. 149-169. Börekçi, Mehmet Çetin, Osmanlı İmparatorluğu’nda Sırp Meselesi, İstanbul 2011.
• Duran, Nurbanu, “Yunan İsyanının Sırbistan’a Etkileri ve İstanbul’daki Sırp Vekilleri Meselesi”, Güneydoğu Avrupa Araştırmaları Dergisi, 33, (2018), s. 23-42.
• ______, Sırbistan Emâreti Öncesi Belgrad (1792-1830), (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, İstanbul 2019
• Djurić-Zamolo, Divna, Beograd Kao Orijentalna Varoš Pod Turcima 1521-1867, Mızej Grada Beograda, Beograd 1977.
• Istorija Beograda: Stari, Srednji i Novi Vek, ed. Vasa Cubrilović, C. I-II, SANU, Beograd 1974.
• Gavrilović, Slavko, “Srpsko Pitanje Prema Izveštajima Austriskih Diplomata Stirmera i Hudelista 1815-1817”, Zbornik Matice Srpske za Istoriju, (1996), s. 87-116.
• Ljušić, Radoš, Knjiga o Načertaniju: Nacionalni i Državni Program Kneževine Srbije (1844), Kragıjevac 2013.
• _______, Knez Miloš, 1783-1860: Državotvorni Vladar, Novi Sad 2022.
• _______, Srpska Državnost 19. Veka, Beograd 2023.
• Marković, Radoslav, Pitanje Prestonice u Srbiji Kneza Miloša, Beograd 1938.
• Pavlović, Stevan K., Istorija Balkana, çev. Cedomir Antić, Beograd 2018.
• Popović, Radomir J., Avram Petronojević 1791-1852, Beograd 2012.
• Savić, Aleksandar M., “Marašli Ali Paša, beogradski muhafiz i mutesarif Smederevskog Sandžaka (1815-1821), Glasnik Entografskog Instituta, LXVIII/3, (2020), s. 683-704.
• Stojančević, Vladimir, Miloš Obrenović i Njegovo Doba, Beograd 1966.
• Svirčević, Miroslav, Lokalna Uprava i Razvoj Moderne Srpske Države: Od Knežinske Do Opštinske Samouprave, SANU, Beograd 2011.
• Šešum, Uroš, Srbija i Stara Srbija 1804-1839, Beograd 2017.