Karadeniz’de Depremler ve Yardımlar (1939-1944)

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 2, 151 - 181, 19.12.2019

Tuğba Eray Biber

https://doi.org/10.16985/mtad.660163

Cited By: 1

Öz

Türkiye bulunduğu coğrafî konum itibarıyla deprem kuşağında yer almaktadır. Yüzyıllardan beri
depremler olmakta, maddî ve manevî zararlar vermektedir. Özellikle Kuzey Anadolu fay hattında bulunan
şehirler bu depremlerden etkilenmektedir. 21 Kasım 1939 Tercan (Erzincan) Depremi ile başlayan felaketler,
26-27 Aralık 1939 Erzincan Depremi ile devam etmiştir. Türkiye’yi sarsan 1939 Erzincan Depremi’nin
etkileri, Karadeniz’de de hissedildi. Bu büyük deprem, Karadeniz’de Trabzon, Tokat, Samsun, Amasya,
Ordu ve Giresun şehirlerinde etkili oldu. Deprem sonrasında çeşitli tedbirler alındı. Millî Yardım Komitesi
kurularak deprem bölgelerinde faaliyetlerde bulunuldu. Çeşitli şehirlerde bulunan yardım komiteleri,
Kızılay ve halkevleri aracılığı ile yardımlar toplanıyordu. Millî yardım komitelerinin dışında valilerin
başkanlığında ayrı komisyonlar da kuruldu. Depremzedeler için özellikle Trabzon, Samsun, Zonguldak,
Rize ve Çorum’da yardımlar yapıldı. Bu yardımlar yapılırken depremzedeler için kararnameler çıkartıldı.
Aynı zamanda depremzedeler yararına kullanılmak için bütçeler tahsis edildi. Deprem sonrası radyo ve
yazılı basında halkı yardıma teşvik için yazılar çıkmaktaydı. 1939’da yaşanan depremin ardından 1944 yılına
kadar çeşitli depremler olmuştur. Çalışmamızda Karadeniz’e etkileri olan depremlerdeki zayiat ve yardımlar,
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi ve yerel gazetelere göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Karadeniz, deprem, Erzincan, Giresun, Trabzon

Earthquakes and Aids in the Black Sea (1939-1944)

Öz

Turkey is located in seismic belt as a result of its geographical position. For centuries earthquakes
have been occurring in this area and this causes material and non-material casualties. Especially the cities
located on the North Anatolian Fault Line are influenced by these earthquakes. Disasters started with 21st
of November 1939 Tercan (Erzincan) Earthquake and continued with 26-27th of December 1939 Erzincan
Earthquake. Effects of 1939 Erzincan Earthquake were felt not only in Erzican but also in the Black Sea area.
This major earthquake had been influent in cities Trabzon, Tokat, Samsun, Amasya, Ordu and Giresun
at the Black Sea. After earthquake some precautions have been taken. National Aid Committee had been
established and made some operations at earthquake areas. Aid Committees being found in several cities, get
reliefs over The Red Crescent and Community Centers. Apart from the National Aid Committees, separate
commissions were formed under the presidency of the governors. Some aids were made for the earthquake
victims, especially in Trabzon, Samsun, Zonguldak, Rize and Çorum. This assistance was removed while the
decree for earthquake victims. At the same time, budgets were removed for use in the name of earthquake
victims. During these aids some decrees had been published for the earthquake victims. After earthquake
at radio and at printed press articles encouraging people to help were published. After the earthquake that
occured in 1939, several earthquakes occured untill 1944. In our study, casualties and aids in earthquakes
having effects on the Black Sea were examined according to the Repuclic of Turkey Prime Ministry Republic
Archive and local newspapers.

Anahtar Kelimeler

Black Sea, earthquake, Erzincan, Giresun, Trabzon

Kaynakça

• Atlı, Cengiz, “1939 Erzincan Depreminde İngilizlerin Yardımları”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, VII/34, s. 247-255.
• Bulut, Ümit, Cumhuriyet Dönemi Depremlerin Basına Yansıması (1923-1983), (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2017.
• Haçin, İlhan, “1939 Erzincan Büyük Depremi”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 88, (Mart 2014), s. 37-69.
• İstanbul Kandilli Rasathanesi 1939 (Ekim, Kasım, Aralık) Meteoroloji, Sismoloji ve Mıknatıs Rasatları, İstanbul 1945.
• Köksal, Ülkü, “Trabzon Hilal-i Ahmer (Kızılay) Cemiyeti (1918-1950)”, Karadeniz İncelemeleri Dergisi, 22, (2017), s. 161-208.
• Özçelik, Fatih, “1944 Bolu-Gerede Depremi ve Sonuçları”, Akademik İncelemeler Dergisi, XII/2, (2017), s. 91-113.
• Sakal, Fahri, “Tek Parti Devrinde Samsun’da Tabii Afetler”, Studies of The Ottoman Domain, V/8, (Şubat 2015), s. 1-20.
• Sümertaş, Burhan, “Mehmed Şerefeddin Yaltkaya’nın (1879-1947) Târîh-i Kur’ân-ı Kerîm’i Üzerine Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39, Erzurum, (2013), s. 337-362.
• Tekeli, İlhan – İlkin Selim, Savaşın İçinden Geleceğine Yönelen İkinci Dünya Savaşı Türkiyesi, III, İletişim Yayıncılık, İstanbul 2014.
• Tekinsoy, Murat, İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye Gündelik Yaşamda Devlet ve Toplum, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2017.
• Tosik Dinç, Fadime “Ulus Gazetesine Göre 1939 Erzincan Depremi”, Diyalektolog Ulusal Bilimler Dergisi, 13, (Kış 2016), s. 1-21.
• Tuğluoğlu, Fatih, “1939 Büyük Anadolu Zelzelesi ve Erzincan Vilayetinde Yardım Faaliyetleri”, History Studies, VII/4, (December 2015), p. 113-136.
• Unat, Kadri, “1943 Adapazarı-Hendek Depremi ve Yankıları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 63, (Güz 2018), s. 365-385.
• Üzen, İsmet, “1939 Erzincan Depreminin Tokat’taki Yansımaları”, Karadeniz Araştırmaları, 27, (Güz 2010), s. 89-104.