Makalede, Karabağ Hanlığı’nın önemi, fethi ve inkirazı meselelerinin modern araştırmacıların eserlerinde tarihçilik açısından analizi sunulmaktadır. Karabağ Hanlığı'nın stratejik konumu, keza arazisinde beş melikliğin mevcut olması gerçeği, modern tarihçilikte esaslı şekilde gerek Çarlık Rusya’sının Güney Kafkasya politikasında Hanlığın yerinin, gerekse Hanlığa yönelik işğalçi planlarının gerçekleştirmesinde kullandığı çeşitli yöntemlerinin araştırılmasına yol açmıştır. Modern tarihçiler, Çarlık Rusya’sının, Osmanlı ve Kaçar devletlerine karşı kalkan misali bir tampon devlet oluşturmak planının uygulanmasında Karabağ Hanlığı'nın öncelik haiz ettiğini tespit etmekteler. Çarlığın uyguladığı iskân politikası sonucunda Karabağ'da meydana gelen etno-demografik değişimler, bu bölgenin Rusya için stratejik önemini ortaya koymağın yanı sıra Karabağ'daki Ermenilerin sayısını artırarak burada kendi Hıristiyan istinadgahı oluşturmayı hedefleyen politikanın asıl amaçları hususunda araştırmacıların ortak görüşler tahsil ettiklerini gözlemlemeyi mümkün kıldı.
Aynı zamanda modern tarihçilerinin makalede ele alınan çalışmalarında bu konuya konjonktür tutumlardan arınmış yeni bir yaklaşımın ortaya koyulduğu tespit edilmiş, Rusya'nın sürekli ilgi odağında olan Karabağ Hanlığı'nı, ve genellikle Güney Kafkasya'nın tamamını işğali etmek için ihtiyarında olan her yöntemi kullanmasını ortaya çıkarılmıştır.
Mevzuubahis konunun çeşitli yönleriyle yeni bir ışık altında incelenmesi yüzyıllardır süren Azerbaycan-Ermeni çatışmasının çözümünde yeni bir adım olabilir Ve bu açıdan Karabağ Hanlığı'nın yerinin belirtilen dönemde Azerbaycan-Rus ilişkileri sisteminde araştırılmasına ilişkin modern araştırmacıların yaptıkları katkı gayet büyük önemi haizdir.
Bugün Güney Kafkasya'da, ezcümle Karabağ'da meydana gelen devletlerarası ve etnik gruplar arası çatışmalar geçmişin izlerini taşıyor ve bu konunun araştımacılar tarafından ele alınması güncel olmağın yanı sıra, Ermenistan'ın Karabağ’a iddialarının temelsiz olmasını göz önüne seriyor. Aynı zamanda bu çalışmalar Azerbaycan dışında da Karabağ sorununa ilişkin bilgilerin derinleşmesine katkı sağlamaktalar.
İbrahim Halil Han Karabağ Hanlığı Karabağ meliklikleri Kürekçay anlaşması Hıristiyan faktörü tasfiye
Teşekkür ederim.
This article offers a historiographical analysis of the conquest and dissolution of the Karabagh Khanate as depicted in the works of contemporary researchers. The strategic location of the Karabagh Khanate, along with the presence of five melikdoms within its borders, has led modern historiography to emphasize the Khanate’s significance in Tsarist South Caucasian policy. Furthermore, it highlights the diverse methods employed by Russia to realize its aggressive plans for the Karabagh Khanate.
Researchers widely concur on the coerced signing of the Kurakchay treaty by the Karabagh ruler. The examination of the conditions of the Kurakchay treaty and the abolition of the Karabagh khanate illustrate the purposeful nature of the Russian government’s policy. A pivotal aspect of this policy was Tsarism’s resettlement strategy, which resulted in ethno-demographic changes in Karabagh. These demographic shifts underscore the region’s strategic importance to Russia and reflect a consensus among most scholars regarding the policy’s objective: increasing the Armenian population in Karabagh to establish a Christian Church.
Consequently, the contemporary historians’ works considered in this article introduce a fresh perspective on this topic, free from opportunistic notions, and illuminate the essence of Russia’s politics in the Karabagh Khanate. They reveal that, in its pursuit to control this region, which consistently held Russia’s attention, as well as the entire South Caucasus, Russia employed all available means.
This reevaluation of various aspects of the issue could potentially contribute to the resolution of the longstanding Azerbaijani-Armenia conflict. The ongoing interstate and interethnic conflicts in the South Caucasus, particularly in Karabagh, carry historical baggage, and the authors’ exploration of this topic not only remains pertinent but also debunks Armenian claims to Karabagh. Additionally, these works enhance global understanding of the Karabagh issue beyond Azerbaijan.
Ibrahim Khalil Khan Karabagh Khanate Karabagh meliks Kurakchay treaty Christian factor dissolution
В статье дается историографический анализ вопросов значимости, завоевания и ликвидации Гарабагского ханства в работах современных исследователей. Стратегическое положение Гарабагского ханства и наличие на его территории пяти меликств способствовали обоснованию в современной историографии как места Гарабагского ханства в южнокавказской политике царизма, так и разнообразия способов реализации захватнических планов России в отношении Гарабагского ханства. Современные историки показывают первостепенность Гарабагского ханства в претворении идеи царизма о создании буферного государства в качестве щита против Османского и Гаджарского государств. Этнодемографические изменения в Гарабаге вследствие переселенческой политики царизма, также свидетельствующие о стратегической значимости данного региона для России, позволили пронаблюдать общность мнения у большинства исследователей в отношении целей этой политики, направленной на увеличение численности армян в Гарабаге с целью создать здесь свою христианскую опору.
В свою очередь, рассматриваемые в статье труды современных историков выявили новый, свободный от конъюктурных концепций подход к данной теме и довели суть политики России в Гарабагском ханстве, что для завоевания этого региона, постоянно остававшегося в центре внимания России, как и Южного Кавказа, в целом, она использовала все доступные ей методы.
Выяснение в новом свете ряда аспектов изучаемой проблемы может стать еще одной ступенью в разбирательстве длившегося столетиями азербайджано-армянского конфликта. Отсюда, и весомость лепты, внесенной этими современными исследователями в изучение места Гарабагского ханства в системе азербайджано-российских отношений указанного периода.
Происходящие сегодня межгосударственные и межэтнические конфликты в Южном Кавказе, в частности, в Гарабаге, носят в себе отпечаток прошлого, и разработка авторами настоящей темы является не только актуальной, но и показывает необоснованность притязаний Армении на Гарабаг. В свою очередь, эти работы способствуют углублению информации о проблеме Гарабага за пределами Азербайджана.
Ибрагим Халил Хан Гарабагское ханство гарабагские мелики Кюрекчайский договор христианский фактор ликвидация
Birincil Dil | Rusça |
---|---|
Konular | Genel Türk Tarihi (Diğer) |
Bölüm | Makaleler |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 15 Aralık 2023 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 10 Sayı: 2 |