Preparations and Expenses Made for the Delegation and Mediating Ambassadors Dispatched to the 1737 Peace Negotiations

Yıl 2023, Cilt: 10 Sayı: 2, 454 - 477, 15.12.2023

Ömer Çağatay

https://doi.org/10.16985/mtad.1336762

Öz

In this study, the preparations made for the needs of the Austrian, British and Dutch ambassadors from the European states, Austria, England and the Netherlands, and their companions, with the response army appointed by the Ottoman administration to end the war that started with the Russian occupation of Azov in March 1736, were discussed. With the start of the war, the Austrian king VI. Karl had committed to entering the war in case of a war with the Ottoman Empire, in accordance with the 1726, 1733 and 1737 agreements with Russia. As a matter of fact he aimed to negotiate peace, but to enter the war by prolonging the process and completing the preparations with the aim of making peace in reality. To achieve this, he appointed Talman as ambassador to initiate negotiations. The Ottoman State, on the other hand, not only appointed an executive committee to participate in the negotiations, but also requested the British and Dutch ambassadors residing in Istanbul to be mediators and to participate in the negotiations. As a result, the food, accommodation, transportation-transportation, travel allowances and appointment expenses of the Ottoman military and European ambassadors, which departed from Istanbul, were covered by the Ottoman State until the beginning of November 1737. In order to do this, it was tried to be obtained by buying, renting and bartering the taxes of the people. The aim of this study is to determine the expenses incurred by the military and foreign ambassadors and accompanying people, what kind of expenses were made, and the size of the cost to the Ottoman treasury at the end of the research.

Anahtar Kelimeler

1737 Peace Negotiations, Response Army, Foreign Ambassadors, Rations-Ammunition-Accomodation, Expenditure

1737 Barış Görüşmeleri için Görevlendirilen Müzakere Heyeti ile Arabulucu Elçiler için Yapılan Hazırlık ve Masraflar

Öz

Bu çalışmada Rusya’nın 1736 Mart’ında Azak’ı işgal etmesiyle başlayan savaşı sonlandırmak için Osmanlı yönetiminin tayin ettiği mükâleme ordusu ile arabulucu Avrupalı devletlerden Avusturya, İngiltere ve Felemenk elçileri ve beraberindekilerin ihtiyaçları için yapılan hazırlıklar ele alınmıştır. Harbin başlamasıyla birlikte Avusturya kralı VI. Karl, Rusya ile yapılan 1726, 1733 ve 1737 anlaşmaları gereği Osmanlı Devleti’yle bir savaş olması halinde harbe girmeyi taahhüt etmişti. Nitekim görünürde sulhu görüşmek gerçekte ise barış yapılacağı gayesiyle süreci uzatıp hazırlıkları tamamlayarak savaşa girmeyi amaçlamıştı. Bunu gerçekleştirmek için Talman’ı görüşmeleri başlatmak için elçi olarak görevlendirmişti. Osmanlı Devleti ise müzakerelere katılmak üzere bir murahhas heyeti tayin ettiği gibi İstanbul’daki İngiltere ve Felemenk elçilerinin arabulucu olmasını isteyerek görüşmelere katılmalarını talep etmişti. Neticede İstanbul’dan hareket eden Osmanlı mükâleme ordusu ile Avrupalı elçilerin Kasım 1737 başına kadar ki beslenme, konaklama, ulaşım-nakliye, yol harcırahları ve tayinat harcamaları Osmanlı Devleti tarafından karşılanmıştı. Bunların yapılması için satın alma, kiralama ve halkın vergileri takas olunarak temin edilmeye çalışılmıştı. Araştırma sonunda barış müzakerelerine katılan mükâleme ordusu ile yabancı elçi ve beraberindekilere yapılan masrafların tespiti, ne tür harcamaların yapıldığı ve bunun hazineye getirdiği maliyetin boyutu ele alınacaktır.

Anahtar Kelimeler

1737 Barış Görüşmeleri, Mükâleme Ordusu, Yabancı Elçiler, Zahire-Mühimmat-Konaklama, Harcama

Kaynakça

• Allahverdi, Reyhan Şahin, “17. Yüzyılın Sonunda Bir Safevî Elçisinin Osmanlı Devleti’ne Maliyeti”, İran Çalışmaları Dergisi, V/2, (2021), s. 235-269.
• Başer, Alper, “Claudius Rondeau’nun Yazışmalarında Osmanlı Devleti ve Osmanlı-Rus İlişkileri”, Tarih İncelemeleri Dergisi, XXVIII/2, (2013), s. 369-384.
• Bilgin, Erdoğan, 1148-1152/1736-1739 Savaşı Tarihçesi (Subhî Mehmed’in Müzâkerât-ı Sulhiyye Tarihçesi Adlı Eseri), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2003.
• Aydoğdu, Buket, “I. Mahmud Döneminde Habsburg Elçilerine Verilen Ziyafetler [1730-1754]”, Osmanlı Medeniyeti Araştırmaları Dergisi,16, (2023), s. 1-25.
• Çağatay, Ömer, 1736-1739 Osmanlı-Rus Savaşı ve Sefer Organizasyonu, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri 2022.
• Çoruhlu, Melek, Musaffa Mehemmed Efendi Kıt’amin-Tarih-i Sultan Mahmud-ı Evvel, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul 2005.
• Ercan, Hüseyin Onur, Pasarofça Antlaşması 1718 Diplomasi ve Barış, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2022.
• Ertaş, Mehmet Yaşar, Sultanın Ordusu 1715 Mora Seferi’nde Organizasyon ve Lojistik, Kronik Kitap, İstanbul 2018.
• Gezer, Ömer, “Bıçak Sırtında: Mıchael Talman’ın Osmanlı İmparatorluğu’ndaki İlk Seneleri”, Cihannüma Tarih ve Coğrafya Araştırmaları Dergisi, VIII/2, (2022), s. 1-43.
• Gümüş, Hasret, “1736-1739 Osmanlı Rus ve Avusturya Savaşında Arabuluculuk Yapan Devletler ve Bu Devlet Elçilerine Verilen Tayinatlar Hakkında Bir Değerlendirme”, KTÜEFAD, 1 (2021), s. 16- 27.
• Gürkan, Emrah Safa, “Bir Diplomasi Merkezi Olarak Yeni Çağ İstanbul’u”, çev. Öykü Özer-Abdürrahim Özer, Antik Çağ’dan XXI. Yüzyıla Büyük İstanbul Tarihi, II, İBB Kültür AŞ, İstanbul 2016, s. 372-399.
• İnbaşı, Mehmet, Ukrayna’da Osmanlılar Kamaniçe Seferi ve Organizasyonu (1672), Yeditepe Yayınları, İstanbul 2004.
• İpşirli, Mehmet, “Elçi”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (DİA), XI, (1995), s. 3-15.
• Jorga, Nicolae, Osmanlı İmparatorluğu (1640-1774), IV, çev. Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2009.
• Karagöz, Hakan, 1737-1739 Osmanlı-Avusturya Harbi ve Belgrad’ın Geri Alınması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2008.
• Kellner, Julia, “Spionageabwehr in der Frühen Neuzeit Verschlüsselung in der Korrespondenz des Diplomaten Leopold von Talman mit dem Wiener Hofkriegsrat”, Pota K Zgodovınskemu Sponznanju Nasega Časa Wege Zum Hıstorıschen Erkennen Unserer Zeıt, Ed. Sašo Jerše-Filip Draženović, 30, (2020), s. 129-141.
• Klesl, Wolfgang, “Michael und Leopold von Talman: Beitrag zur Geschichte einer Tiroler Diplomatenfamilie aus dem Pustertal”, Der Scherln: Monatzeitschrift für Südtiroler Landeskunde, XLI/11, (1967), s. 526-530.
• Kurtaran, Uğur, “Karlofça Antlaşması’ndan Sonra İstanbul’a Gelen Yabancı Elçilerin Ağırlanması ve Yapılan Harcamalar”, TAD, XXXVII/63, (2018), s. 331-370.
• Kütükoğlu, Mübahat S., “XVIII. Yüzyılda Osmanlı Devletinde Fevkalade Elçilerin Ağırlanması”, Türk Kültürü Araştırmaları, XXVII/1-2, (1989), s. 199-231.
• Sertoğlu, Midhat, Mufassal Osmanlı Tarihi, C. V, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2011.
• Sevinç, Tahir, “İran’a Elçi Olarak Gönderilen Kesriyeli Ahmet Paşa’nın Sefaret Hazırlığı ve Yolculuğu (1746-1747)”, Belleten, LXXV/273, (2011), s. 407-446.
• Sevinç, Nurten, Osmanlı Devletindeki İran Elçilerinin Gelir-Giderleri (1696-1741), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2012.
• Söylemez, Hatice, Mukaddimetü’s-Sefer (1736-1739 Seferi Hakkında Bir Eser) Metin-Değerlendirme, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2007. Topaktaş, Hacer, “Polonya’nın Türkiye’deki İlk Daimî Elçiliğinin Kurulma Süreci: Tarihsel Dinamikler”, Uluslararası İlişkiler, XI/43, (2014), s. 105-125.
• Topaktaş, Hacer, “Osmanlı Diplomasisinde “Tayinat” Sisteminin Uygulanışı ve Kaldırılışı (1794) Üzerine Bazı Tespitler”, Akademik İncelemeler Dergisi, X/1, (2015), s. 31-49.
• Unat, Faik Reşit, Osmanlı Sefirleri ve Sefaretnameleri, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2008.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Devleti’nin Merkez ve Bahriye Teşkilatı, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1948.
• Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi Karlofça Antlaşmasından XVIII. Yüzyılın Sonlarına Kadar, IV/1, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2011.
• Zinkeisen, Johann Vilhelm, Osmanlı İmparatorluğu Tarihi (1669-1774), V, çev. Nilüfer Epçeli, Yeditepe Yayınları, İstanbul 2011.