HUNTİNGTON’UN SİYASAL MODERNLEŞME YAKLAŞIMI BAĞLAMINDA 1991- 2023 YILLARI ARASINDA GERÇEKLEŞEN GENEL SEÇİMLERİN ANALİZİ VE MALATYA’NIN BU SEÇİMLERDEKİ TERCİHLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2024, Cilt: 5 Sayı: 2, 124 - 149, 26.10.2024

Kerem Yıldırak

Öz

Siyasal katılma, çevredeki kıt kaynakların ve değerlerin dağıtımındaki karar alma dinamiklerini etkileme ve sorumluluk alma eylemi olarak tanımlanabilir. Katılım, modernleşme seviyelerinin kurumsallaşma ve merkezileşme süreçleri ile beraber ilerler. Toplum bu sayede merkezi siyaseti yönlendirir ve sürdürülebilirliğine katkı sağlar. Geleneksel ve modern toplumları birbirinden ayıran en önemli özelliğin katılımın yoğunluğundaki değişimler olduğu düşünülür. Katılım alanındaki yoğunluğun genişlemesi, siyasalın demokratikleşmesine ve modernleşmesine imkân tanır. Demokratik siyasetin öncüllerinden olan siyasal katılım davranışı iktidarın meşruluğunun temelini oluşturur. İktidar bu temel ile siyasal alanı genişleterek toplumun tüm kesimlerine ulaşmanın yollarını arar. Bu döngüsel mekanizma iktidar ve toplum/seçmen arasında süreklilik doğurarak siyasal eğilimlerin yönünü belirler. Eğilimlerin resmileşmesinin yolu da seçimlerin gerçekleşmesi ile vücut bulur. Bu araştırma, 1991-2023 yılları arasında gerçekleşen genel seçimleri inceleyerek, Malatya seçmeninin bu seçimlerdeki siyasal katılım davranışlarını ve eğilimlerini siyasal modernleşme süreciyle değerlendirmeyi amaçlamıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi çatısı altında doküman analizi yapılarak, TÜİK’ten alınan resmi oranlar içerik analizine tabi tutulmuştur. Malatya siyasetinde sağ/muhafazakâr eğilimin yoğun olduğu görülmüş ve siyasal aktörlerin seçimlerdeki yönelimini etkilemiştir. Öte yandan sol yönelimin Malatya siyasetinde geniş bir yer almadığına ulaşılmıştır. İldeki seçim sonuçlarının genel seçimler ile yıllara göre benzerlik/farklılık gösterdiği ve siyasal modernleşme düzeylerinin henüz yeterli bir seviyede olmadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Siyasal Modernleşme, Genel seçimler, Katılma, Malatya

Analysis Of The General Elections Held Between 1991-2023 In The Context Of Huntington's Approach To Political Modernisation And Evaluation Of Malatya's Preferences In These Elections

Öz

Kaynakça

• Adelman I. & Cynthia Taft Morris (1967). Society Politics and Economic Development: A Quantitative Approach: Baltimore, Johns Hopkins University Press.
• Akengin, H. (2018). Bölgesel Süreklilik ve Kalıcı Oy Kullanma Bakımından Türkiye 2011 ve 2015 Genel Seçim Sonuçları Üzerine Bir Değerlendirme. Türklük Araştırmaları Dergisi, 1(1), 7-18.
• Akıncı, M., & Akın, E. (2013). Siyasetin Gösterileşmesi, Lider Olgusu ve Seçmen Tercihi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 329-352. Apter, D.E. (1965). The Politics of Modernization: Chicago. University of Chicago Press.
• Arslan, D. Ali. Çağlayandereli, M, Aslan G. (2015) Genel Seçim Sonuçları Temelinde Üsküdar'ın Siyasi Yapısının Sosyolojik Analizi. International Refereed Journal Of Humanities And Academic Sciences, 13, 131-178.
• Aydoğan, P. (2022). Türkiye’nin Çok Partili Siyasal Sisteme Geçiş Sürecinde Milli İrade Söylemi ve 1946 Genel Seçimleri. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 1135-1154.
• Balcı, Ş. (2007). Türkiye'de Negatif Siyasal Reklamlar: 1995, 1999 ve 2002 Genel Seçimleri Üzerine Bir Analiz. Selçuk İletişim Dergisi, 4(4), 122-142.
• Balcı, Ş., & Bal, E. (2007). 22 Temmuz 2007 genel Seçimlerinde AKP ve CHP Reklamları: Karşılaştırmalı bir analiz. Istanbul University Faculty of Communication Journal, (33).
• Balcı, Şükrü ve Bal, Enes (2008) "22 Temmuz 2007 Genel Seçimleri'nde AKP ve CHP Reklamları: Karşılaştırmalı Bir Analiz ", İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 33, 5-28.
• Bulut, Nihat (2011) "Temsilde Adalet–Yönetimde İstikrar İkilemi Bağlamında 12 Haziran 2011 Seçimleri." Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14.3-4, 1-18.
• Demirkol, F. (2023). 2023 Yılı Milletvekili Seçimleri Üzerinden Cumhuriyetin 100. Yılında Seçmenin Siyasi Yelpazedeki Yeri. Ekonomi İşletme Siyaset ve Uluslararası İlişkiler Dergisi, 9(2-1), 131-140.
• Doğan, A. & Batar, H. (2019). Siyasal kimlik, hayat tarzı ve siyasal tercih: Malatya seçmeni üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 22(2), 931- 949.
• Doğan, A., & Tokgöz, E. (2022). Seçmen Tercihinde Ekonomik Gelişmelerin Rolü: Ekonomik Oy Verme Teorisi Bağlamında Türkiye Genel Seçimleri Üzerine Bir İnceleme. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 10(2), 1179-1205.
• Doğan, İ. H., & Aydın, M. (2023). Demokrasi Konulu Haberlerin Yerel Basındaki Yansımalarının İncelenmesi (1946-1960 Malatya Örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 33(2), 625-642.
• Eroğlu, E. (2023). Seçim Dönemlerinde Sosyal Medya Dezenformasyonu: 2023 Genel Seçimleri Üzerine Bir İçerik Analizi. Elektronik Cumhuriyet İletişim Dergisi, 5(2), 142-151.
• Güven, S. (2016). Türkiye’de Siyasal Hayatta Dönüşüm ve Lider Odaklı Siyaset. Selçuk İletişim Dergisi, 9(3), 90-118.
• Güven, M. E. (2018). Seçmen davranışları yaklaşım modelleri kapsamında Malatya ili milletvekili genel seçimleri (1991-2018) sonuçlarının analizi [Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• Güven, M. E. (2019). Seçmen davranışları yaklaşım modelleri kapsamında Malatya ili milletvekili genel seçimleri (1991-2018) sonuçlarının analizi [Master's thesis]. İnönü Üniversitesi.
• Huntington, S.P. (1968). Political Order in Changing Societies: New Haven, Yale University Press.
• İpek, İ. (2021). Türkiye’de Siyasetin Kutuplaşması ve Karizmatik Otorite. Paradoks Ekonomi Sosyoloji ve Politika Dergisi, 17(1), 65-80.
• Kan, M. E. (2023). Siyasi Partilerin Seçim Beyannamelerinin Karşılaştırmalı Metin Analizi: 1 Kasım 2015 ve 24 Haziran 2018 Milletvekili Genel Seçimleri Örneği. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-14.
• Katılmış, C. (2024). Ontolojik Güven(siz)liğin Türkiye'de Seçmen Davranışı Üzerindeki Etkileri: 14 Mayıs 2023 Seçimleri Örneği. International Journal of Politics and Security, 6(1), 100-131.
• Kaya, Y. (2018). Türk Siyasal Yaşamında 1954 Genel Seçimleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(3), 2276-2291.
• Köker, L. (1995). Modernleşme, Kemalizm ve Demokrasi: İstanbul, İletişim Yayınları.
• Nergiz, B. (2020). Türkiye’de Çok Partili Döneme Geçiş Sonrası Doğu’da Genel Seçimler ve Milletvekillerinin Demografik Özellikleri (1945-1960). Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(1), 473-501.
• Poggi, G. (2019). Modern Devletin Gelişimi: Çev.: Ş. Kut ve B. Toprak. 7. Baskı. İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Sayın. H. (1995). Parti yöneticileri ve Siyasal katılma. Türkiye Orta Doğu Amme İdaresi Enstitüsü Kamu Yönetimi Lisans Üstü Uzmanlık Programı, Ankara.
• Sayın, H. & Çırakoğlu, A. (2019). İran’da Siyasal Ekoller Üzerine Bir Değerlendirme. Türkiye Ortadoğu Çalışmaları Dergisi, 6 (1), 85-112. DOI: 10.26513/tocd.553477.
• Sayın, H., & Yıldırak, K. (2023). Siyasal Modernleşme Kuramı Çerçevesinde 1995 ve 2022 Yıllarındaki Parti Yöneticilerinin Siyasal Katılım Davranışlarındaki Değişimlerin Malatya Örneği Üzerinde Değerlendirilmesi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7 (Prof. Dr. Muammer ERDOĞAN Anısına Kongre Özel Sayısı), 201-224.
• Şaşmaz, O. Y. 1983-2015 Döneminde Genel Seçimlerin Sonuçlarına Göre Elazığ’ın Siyasi Eğilimi. Fırat Üniversitesi Harput Araştırmaları Dergisi, 3(1), 77-96.
• Sevilay, Ö. (2020). Malatya Basınında 1950-1954-1957 Milletvekili Genel Seçimleri.
• Şahin, Z. (2022). 1950-2018 Yılları Arası Milletvekili Genel Seçimleri Siyasal Eğilim Analizi: Trabzon İli Örneği. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 1-32.
• Şahin, Z. (2022). Türkiye’de Parlamentoda Kadının (eksik) Temsili: Milletvekili Genel Seçimleri Özelinde Demografik Bir İnceleme. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 102-128.
• Şengül, M., Çolpan K. A., & Aksu K., G. (2016). Farklı Siyasal Partiler Benzer Kent Siyasetleri: Malatya Örneğinde 30 Mart 2014 Yerel Seçimleri Üzerinden Bir İnceleme.
• Şengül, M., Kavuncu, A. Ç., & Kocatürk, G. A. (2016). Farklı Siyasal Partiler Benzer Kent Siyasetleri: Malatya Örneğinde 30 Mart 2014 Yerel Seçimleri Üzerinden Bir İnceleme. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 71(1), 73-102.
• Taşkın, Y., Aytaç, A. M., Paker, E. B., Bora, T., Çınar, M., Demirel, A., & Yüksel, M. (2015). Siyaset: Kavramlar, Kurumlar, Süreçler. İstanbul, İletişim Yayınları.
• Ünal, B. A. (2020). Türkiye Seçmen Tercihlerinin Kümeleme Analizi: 24 Haziran 2018 Seçimleri. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (39), 21-32.
• Yıldırak, K. (2024). Huntington’un Siyasal Modernleşme Kuramına Yaklaşımı ve Patronaj İlişkiler Çerçevesinde Malatya’da Siyasalın Dönüşümü (1995-2023). Adam Academy Journal of Social Sciences. https://doi.org/10.31679/adamakademi.1376011.
• Yıldırak, K. (2023). Yerel Modernleşme ve Siyaset: Siyasal Katılma Davranışı Üzerine Bir Alan Araştırması -Malatya Örneği- [Master Thesis], İstanbul Yeni Yüzyıl Üniversitesi.
• Yılmaz, H. (2021). 31 Mart 2019 Yerel Seçim Sonuçları Analizi: Malatya İli Üzerine Bir Değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 688-706.
• Yiğit, H. H. (2018). 1980-2000 Yılları Arasında Türkiye’de Gerçekleşen Genel Seçim Sonuçları Üzerine Mekânsal Bir Analiz. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(22), 117-137.
• Yolcu, T. (2019). Türkiye’de Siyasal Kültür ve Siyasal Liderlik Anlayışının Temelleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1), 93-106
• ZARİÇ, S. (2021). İttifak Sistemi Etkisinin Analizi Amacıyla Adana ve Mersin İllerinde 2015 ve 2018 Genel Seçim Sonuçlarının Karşılaştırılması. Academıc Socıal Resources Journal, 6(30), 1545-1551.
• Zeynel, Ş. Ş., & Savut, E. (2024). Politik Duyguların Kültür ve Parti Eğilimleri ile İlişkisi: 2023 Genel Seçim Kampanyası Üzerinden Nitel Bir Analiz. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 26(46), 502-522.
• Wallerstein, I. (2013a). Sosyal Bilimleri Düşünmek 19. Yüzyıl Paradigmalarını Düşünmek. Çev.: T. Doğan. 2. Baskı. İstanbul, BGST Yayınları. Wallerstein, I. (2013b). Bilginin Belirsizlikleri. Çev.: B. Alataş. İstanbul, Sümer Yayınları.