High School Students’ and Pre-Service Science Teachers’ Generated Analogy Towards Biology

Yıl 2018, Cilt: 5 Sayı: 2, 16 - 30, 01.11.2018

Nilgün Yenice , Gizem Alpak Tunç , Neslihan Yavaşoğlu

https://doi.org/10.21666/muefd.369921

Cited By: 4

Öz

In this study, it was
aimed to determine the analogies developed by secondary school students and
science teacher candidates on the concept of biology. The research group of the
study is composed of 118 secondary school students who are studying at
secondary schools in one province in the western region of Turkey in 2016-2017
academic year and 151 science teachers who are studying at the Faculty of
Education at the same university. Data of work is collected  through forms that contain "Biology is
like ............... because ……”.  In the
analysis of the data, content analysis technique was used. As a result of the
analysis of the data; 59 different analogies of the secondary school students
and 54 different analogy teachers of the science teacher candidates. As a
result of the study, it has been determined that the analizations developed by
the secondary school students and science teacher candidates towards the
concept of biology are generally positive. Both secondary students and science
teacher candidates have biology in general; they expressed with the concepts
that are constantly evolving from within life and which we need every time.

Anahtar Kelimeler

Analogy, Biology, High school students, Pre-service teacher

Ortaöğretim Öğrencileri İle Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Biyoloji Kavramına İlişkin Geliştirdikleri Analojiler

Öz

Bu çalışmada, ortaöğretim öğrencileri ile fen
bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji kavramına ilişkin geliştirdikleri
analojileri belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2016-2017
eğitim öğretim yılında Türkiye’nin batı bölgesindeki bir ilin ortaöğretim
kurumlarında öğrenim görmekte olan 118 ortaöğretim öğrencisi ile aynı ildeki
bir üniversitenin Eğitim Fakültesinde öğrenim görmekte olan 151 fen bilgisi
öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri; “Biyoloji…………… gibidir,
çünkü…………” cümlesini içeren formlar aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin
analizinde içerik analizi tekniği kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda; ortaöğretim
öğrencilerinin 59 farklı analoji, fen bilgisi öğretmen adaylarının ise 54
farklı analoji geliştirdikleri tespit edilmiştir. Çalışma sonucunda,
ortaöğretim öğrencileri ve fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji kavramına
yönelik geliştirdikleri analojilerin genel olarak olumlu olduğu belirlenmiştir.
Hem ortaöğretim öğrencileri hem fen bilgisi öğretmen adayları biyolojiyi genel
olarak; yaşamın içinden, devamlı gelişen ve her daim ihtiyacımız olan
kavramları ile ifade etmişlerdir.

Anahtar Kelimeler

Analoji, Biyoloji, Ortaöğretim öğrencileri, Öğretmen adayları

Kaynakça

• Alabdulkareem, S. (2012). Science, fact, and absolute truth: critical views of learning, Social and Behavioral Sciences, 93, 2100–2108.
• Afacan, Ö. (2011). Fen bilgisi öğretmen adaylarının “fen” ve “fen ve teknoloji öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumları, Journal of New World Sciences Academy, 6/1, 1308–7274.
• Atav, E., Erdem, E., Yılmaz, A. ve Gücüm, B. (2004). Enzimler konusunun anlamlı öğrenilmesinde analojiler oluşturmanın etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 21-29.
• Aydoğdu, M. ve Şensoy, Ö. (2008). Araştırma soruşturma tabanlı öğrenme yaklaşımının fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretimine yönelik öz-yeterlik inanç düzeylerinin gelişimine etkisi, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28/2, 69–93.
• Aydın, F. ve Ünaldı, Ü. E. (2010). “Coğrafya öğretmen adaylarının “Coğrafya” kavramına ilişkin algılarının metaforlar yardımıyla analizi”. International Online Journal of EducationalSciences, 2(2), 600-622.
• Baker, W. P. and Lawson A. E. (2001). Complex Instructional Analogies and Theoretical Concept Acquisition in College Genetics. Science Education, 85, 665-683.
• Balım, A. G. ve Ormancı Ü. (2012). İlköğretim öğrencilerinin “maddenin tanecikli yapısı” ünitesine yönelik anlama düzeylerinin çizim yoluyla belirlenmesi ve farklı değişkenlere göre analizi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 28.
• Bilaloğlu, R. G. (2006). Altı yaş çocuklarına bağışıklık sisteminin analoji tekniği ile öğretiminin başarı ve kalıcılığa etkisi.Yüksek Lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
• Cengiz, İ. (2016), Biyoloji öğretmen adaylarının laboratuvar kavramına ilişkin metaforları ve görsel imajları. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Clement, J., Oviedo, N., and Cecilia, M. (2003). Abduction and Analogy In Scıentıfıc Model Constructıon. Proceedings Of Narst. Philadelphia, 23-26.
• Cin, M. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgilerde kullanılabilecek strateji, yöntem ve teknikler. A. Tanrıöğen (Ed.), Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi (1.Baskı) içinde (s. 119-164). İstanbul: Lisans Yayıncılık.
• Çilingir, F. (2014). Türk ve İsveç ortaokul öğrencilerinin “fen” ve “fen bilimleri öğretmeni” kavramlarına yönelik metafor durumlarının karşılaştırılması. Ondokuzmayıs Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İlköğretim Fen Bilgisi Eğitimi Anabilim Dalı.
• Çakmak Ç., Ö. (2006). Okul öncesi öğretmen adaylarının fene ve fen öğretimine yönelik tutumları ile bazı fen kavramlarını anlama düzeyleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bolu.
• Çelikten, M. (2006). Kültür ve öğretmen metaforları. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 269-283.
• Demir, S., Böyük, U. ve Koç, A. (2011). Fen ve teknoloji dersi öğretmenlerinin laboratuvar şartları ve kullanımına ilişkin görüşleri ile teknolojik yenilikleri izleme eğilimleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 66-79.
• Dilber, R. (2006). Fizik öğretiminde analoji kullanımının ve kavramsal değişim metinlerinin kavram yanılgılarının giderilmesine ve öğrenci başarısına etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• Dinçer, S. (2011). Exploring the impacts of the analogies on computer hardware. The Turkish Online Journal of Educational Technology, 10(2), 113-121.
• Duit, R. (1991). An evaluation of the use of analogy, smile and metaphor in learning science. Science Education, 75(6), 649-672.
• Duit, R., Roth, W. M., Komorek, M. and Wilbers, J. (2001). Fostering Conceptual Change by Analogies - Between Scylla and Charybdis. Learning and Instruction, 11, 283– 303.
• Duymaz, N., (2011). Hücre Konusunun Öğrenilmesinde Öğrenme Amaçlı Yazma Etkinliklerinin Kullanımı ve Analoji Üretme. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Ekici, G. ve Gökmen, A. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin biyoloji laboratuvarı sınıf çevresine ilişkin algılarının biyoloji öz-yeterlik algı düzeylerine göre değerlendirilmesi. X. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi’nde sunulmuş bildiri, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• English, L. D. (1998). Reasoning by analogy in solving comparison problems. Mathematical Cognition, 4(2), 125-146.
• Ergezen, S. (1996). Biyoloji Eğitiminin Önemi ve Ortaöğretimde Biyoloji Öğretimi. I. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Ertürk, S. (1991). Eğitimde program geliştirme. Ankara: Meteksan.
• Glynn, S. (1996). Effects of Instruction to generate analogies on students recall of science text.
• Glynn, S. M. (1997). Drawing mental models. The Science Teacher, 64(1), 30- 32.
• Glynn, S. M. ve Takahashi, T. (1998). Learning from analogy-enhanced science text. Journal Of Research İn Science Teaching, 35(10), 1129-1149.
• Güneş, M. H., Şener, N., Topla Germi, N. ve Can, N. (2013). Fen ve teknoloji dersinde laboratuvar kullanımına yönelik öğretmen ve öğrenci değerlendirmeleri. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 1-11.
• Gürbüzoğlu-Yalmancı, S., ve Aydın, S. (2013). Öğretmen adaylarının biyoloji kavramına yönelik metaforik algıları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(21), 208-223.
• Harman, G., ve Çökelez, A. (2017). Okul öncesi öğretmen adaylarının kimya, fizik ve biyoloji kavramlarına yönelik metaforik algıları. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 46: 75-95.
• Iding, M. K. (1997). How analogies foster learning from science texts. Instructional Science, 25, 233-253.
• Kaya, E. (2001). Ortaöğretimde biyoloji öğretiminin yapı ve sorunları (Erzurum örneği). Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Kaya, E. (2010). Fen ve teknoloji ders kitaplarında ve öğretim programındaki benzetmelerin gruplandırılması. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.
• Kayhan, E. (2009). Sekizinci sınıf fen bilgisi dersi maddedeki değişim ve enerji ünitesinde analoji yöntemine dayalı öğretimin öğrencilerin akademik başarılarına ve kalıcılığa etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• Kılıç, D. (2007). Analojilerle öğretim modelinin 9. sınıf öğrencilerinin kimyasal bağlar konusundaki yanlış kavramalarının giderilmesi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kılıç, G. (2009). Üniversitelerin eğitim fakültelerinde öğrenim gören biyoloji eğitimi anabilim dalı öğrencilerinin nanobiyoteknoloji eğitimi. (Yüksek lisans tezi).
• Kuru, H. (2012). Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerinin analojik düşünme durumlarının saptanması ve biyoloji öğretiminde analoji kullanımının öğrenci başarısına etkisi Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ortaöğretim Fen ve Matematik Alanları Anabilim Dalı, Biyoloji Öğretmenliği Bilim Dalı, Ankara.
• Küçükturan, G. (2000). Okul Öncesi dönem 6 Yaş Grubu Çocuklarına Depremin Oluşumu, Deprem-Fay ve Yer İlişkisinin Analoji Tekniği ile Öğretimi. Ulusal Fen Bilimleri Kongresi.
• Lakoff G., ve Johnson M. (2005). Metaforlar: Hayat, anlam ve dil (G. Y. Demir, Çev.). İstanbul: Paradigma.
• Mayo, J. A. (2001). Using analogies to teach conceptual applications of developmental theories. Journal of Constructivist Psychology, 14, 187-213.
• Miles, M. B., Huberman, A.M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. (2nd Edition). California: SAGE Publications.
• Nakiboğlu, C., ve Taber, K. S. (2013). The atom as a tiny solar system: Turkish high school students’ understanding of the atom in relation to a common teaching analogy. In Concepts of matter in science education (pp. 169-198). Springer Netherlands.
• Newton, L. D. (2003). The occurence of analogies in elementary school science books. Instructional Science, 31, 353-375.
• Osborne, J., Simon, S., Collins, S. (2003). Attitudes towards science: A review of the literature and its implications. International Journal of Science Education, 25(9), 1049-1079.
• Orgill, M. K. ve Bodner, G. (2004). What research tells us about using analogies to teach chemistry. Chemistry Education: Research and Practice, 5(1), 15-32.
• Paatz, R., Ryder, J., Schwedes, H. ve Scott, P. (2004). A case study analysing the process of analogy based learning in a teaching unit about simple electric circuits. International Journal of Science Education, 26(9), 1065-1081.
• Paris, N. A. (1999). Biyology By Analogy. The Science Teacher. 66(8), 38- 43.
• Pittman MK (1999). “Student-Generated Analogies: Another Way of Knowing?”. J. Res. Sci. Teaching 36 (1): 1-22.
• Radford, D. (1989). Promoting Learning Through The Use Of Analogies In High School Biology Textbooks.
• Rachkovskıj, D. A. (2004). Some Approaches to Analogical Mapping with Structure- Sensitive Distributed Representations. Journal of Experimental & Theoretical Artificial Intelligence, 16 (3), 125–144.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Ankara: Pegem.
• Şahin, F. (2000). Okulöncesinde Fen Bilgisi Öğretimi ve Aktivite Örnekleri. İstanbul: Ya-Pa Yayınları.
• Şahin, F., Gürdal, A., Berkem, M.L. (2000). Fizyolojik kavramların anlamlı öğrenilmesiyle ilgili bir araştırma. 4. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, M.E.B. ve Padogogische Hochschule, Heidelberg-Germany, 6-8 Eylül 2000, Ankara, 17-23.
• Şahin, F. (2010). Okul öncesinde kavram haritaları analojiler ve deney. R. Zembat (Ed.), Okul öncesinde özel öğretim yöntemleri içinde (s. 285-314). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Şaşmaz Ören, F., Ormancı, Ü., Babacan, T., Koparan, S. ve Çiçek, T. (2011). Analoji ve araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımı temelli rehber materyal geliştirme çalışması: ‘Madde ve Değişim’ öğrenme alanı. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kuramsal Eğitimbilim, 4(2), 30-64.
• Şendur, G., Toprak, M. & Şahin-Pekmez, E. (2011). An analysis of analogies used in secondary chemistry textbooks. Procedia Computer Science, 3, 307–311.
• Tekkaya, C., Özkan, Ö., Sungur, S. ve Uzuntiryaki, E. (2000). “Öğrencilerin biyoloji konularındaki anlama zorlukları”. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ankara: Ortadoğu Teknik Üniversitesi.
• Tsai, C. C. (1999). Overcoming Junior High School Students’ Misconceptions About Microscopic Views Of Phase Change: A Study Of An Analogy Activity. Journal of Science Educatıon and Teaching, 8(1), 83-91.
• Ulukök, Ş., Bayram, K., ve Selvi, M. (2015). Fen bilgisi öğretmen adaylarının biyoloji kavramına ilişkin zihinsel imgeleri (Metafor analizi örneği). International Online Journal of Educational Sciences, 7(3), 244- 259.
• Yapıcı, İ. Ü. (2015). Lise öğrencilerinin biyoloji kavramına ilişkin metaforik algıları. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 139-147.
• Yetkin, Y. (2000). Biyoloji eğitimi, öğretimi ve öğretmen yetiştirilmesinde yeni yaklaşımlar: biyoloji felsefe ve mantığının anlaşılması. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi. Ortadoğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Yıldırım, A., Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.