Eğitim Fakültelerinde Öğrenim Gören Öğretmen Adaylarının Değer İfadesi Tercihlerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 1, 134 - 157, 01.05.2022

Pelin İpek Ahmet Şadan Ökmen

https://doi.org/10.21666/muefd.902014

Öz

Bu araştırmada, MSKÜ Eğitim Fakültesi yaz okulunda öğrenim gören, farklı üniversitelerin eğitim fakültelerinden öğretmen adaylarının değer ifadesi tercihlerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu MSKÜ Eğitim Fakültesi yaz okulunda öğrenim gören öğretmen adaylarının 168’i kadın (%62.7), 100’ü erkek (%37.3) toplam 268 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Öğretmen adaylarının değer ifadesi tercihlerini incelemek amacıyla Dilmaç ve diğerleri (2014) tarafından geliştirilen değerler ölçeği kullanılmıştır. KolmogorovSmirnov testi sonuçlarına göre cinsiyet, büyüdüğü yer, yaş, bölüm, sınıf düzeyi ve medeni durumları p < .05 düzeyinde anlamlı bir farklılık gösterdiği için dağılımların normal olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Verileri analiz etmede betimsel istatistikler, ilişkisiz örneklemler t testi, Mann Whitney U testi, tek yönlü varyans analizi ve Kruskal Wallis H testi tekniklerinden yararlanılmıştır. SPSS 25 istatistiksel analiz programı kullanılmıştır. Araştırma sonucunda öğretmen adaylarının değer ifadesi tercihleri cinsiyetlerine göre anlamlı farklılık gösterdiği; diğer puan ortalamalarının ise anlamlı farklılık göstermediği görülmektedir. Toplumsal Değer için kadınların puan ortalaması (= 84,69), erkeklerin puan ortalamasından (= 81,93) daha yüksektir. Benzer şekilde Entelektüel Değerler için kadınların ortalaması (= 41,63) erkeklerin ortalamasından (= 39,98) daha yüksektir.

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, , öğretmenlik mesleği değerleri, değer tercihleri, karakter eğitimi

Investigation Of the Value Expression Preferences Of Teacher Candidates Studying In Education Faculties

Öz

In this study, it was aimed to investigate the value expression preferences of preservice teachers from education faculties of different universities in MSKU Faculty of Education summer school. The study group of the research consists of 268 preservice teachers, 168 of whom are female (62.7%) and 100 of whom are male (37.3%). The value scale developed by Dilmaç and others (2014) was used to examine pre-service teachers' value expression preferences. According to the results of the Kolmogorov-Smirnov test, it was concluded that the distributions were not normal, since gender, location, age, department, class level and marital status showed a significant difference at p <.05. Descriptive statistics, unrelated samples t test, Mann Whitney U test, one way variance analysis and Kruskal Wallis H test techniques were used to analyze the data. SPSS 25 statistical analysis program was used. As a result of the research, the pre-service teachers' value expression preferences differed significantly according to their gender; it is seen that the other average scores do not differ significantly. For Social Value, the average score of girls (= 84.69) is higher than the average score of boys (= 81.93). Similarly, for Intellectual Values, the average of girls (= 41.63) is higher than the average of boys (= 39.98).

Anahtar Kelimeler

Values education, , the teaching profession values, value preferences, character education

Kaynakça

• Akıtürk, H.K. ve Bağçeli Kahraman, P. (2019). Okul öncesi öğretmen adaylarının değerler eğitimine yönelik görüşleri. Değerler Eğitimi Dergisi,17 (38), 267-294.
• Aktepe, V. ve Yel, S. (2009). İlköğretim Öğretmenlerinin Değer Yargılarının Betimlenmesi: Kırşehir İli Örneği. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(3), 607-622.
• Allport, G. W., Vernon, P. E., & Lindzey, G. (1970). Manual study of values (3rd Edition). Boston: Houghton Mifflin.
• Arslan, M. (2007). Türk eğitim sisteminde değerler sorunu ve eğitim programlarına yansıması, R. Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, Z. Ş. Arslan, M Zengin (Editörler). Değerler ve Eğitimi. İstanbul. Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, 634-656.
• Arslan Z. Ş. ve Yaşar F. T. (2003). Yükselen “Değer” Kavramı Üzerine Eleştirel Bir Yaklaşım. Değerler Eğitimi Dergisi, 1 (1), 8-11.
• Avcı, E. K ve Faiz, M. (2019). Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Çok Boyutlu Sosyal Değerler Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, (3),108-128.
• Aydın, M. (2003). Gençliğin değer algısı: Konya örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(3), 121-144.
• Bacanlı, H. (1999). Sosyal Beceri Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. (2004).
• Bolay, S.H. (2007). Değerlerimiz ve günlük hayat. Değerler Eğitimi Merkezi Dergisi, 1(1), 12-19.
• Bulut, S. S. (2012). Gazi eğitim fakültesi öğrencilerinin değer yönelimleri. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 1(3), 216-238.
• Canpolat, E., Kaya, M. ve Küçüktağ, İ. (2010). Öğretmen adaylarının değer algısı. 9. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu, Fırat Üniversitesi, Elazığ (20-22 Mayıs).
• Cheng, R. H., Lee, C. K. J., & Lo, L. N. (2006). Values education for citizens in the new century: meaning, desirability and practice. In Values education for citizens in the new century (pp. 1-38). The Chinese University Press.
• Çalışkan, H., ve Sağlam, H. İ. (2012). Hoşgörü eğilim ölçeğinin geliştirilmesi ve ilköğretim öğrencilerinin hoşgörü eğilimlerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 1431-1446.
• Çileli, M. & Tezer, E. (1998). Life and value orientations of Turkish university students. Adolescence, 33 (129), 219-224.
• Demircioğlu, İ. H., ve Tokdemir, M. A. (2008). Değerlerin oluşturulma sürecinde tarih eğitimi: Amaç, işlev ve içerik. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(15), 69-88.
• Dilmaç, B., Bozgeyikli, H., ve Çıkılı, Y. (2008). Öğretmen adaylarının değer algılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 6(16), 69-91.
• Doğan, İ. (2007). Türk eğitim sisteminde değer sorunu. Değerler ve Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitapçığı, 615-634.
• Doğanay, A. (2011). Değerler eğitimi, sosyal bilgiler öğretimi ve demokratik vatandaşlık eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.
• Erdem, A. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4) , 55-72.
• Eser, A. (2012). İlköğretim Öğrencilerinin İnsani Değer Düzeyleri İle Çevresel Tutumları Arasındaki İlişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. İstanbul.
• Güngör, E. (1998). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar. İstanbul: Ötüken Yayıncılık, s.27.
• Halstead, J., & Taylor, M. (Eds.). (1996). Values in education and education in values. London: Falmer Press, Harper and Row.
• Hill, B. V. (1991). Values education in Australian schools. Australian Council for Educational Research.
• Kale, N. (2007). Nasıl bir değerler eğitimi. Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu Kitapçığı, 26-28.
• Keskin, U., ve Sağlam, H. İ. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarının insani değerlere sahip olma düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Sakarya University Journal of Education, 4(1), 81-101.
• Kohlberg, L. (1981) The philosophy of moral development. Harper & Row.
• Köksöy, A.M ve Taşdemir, İ. (2019). Factors Affecting Teacher Candidates’Value Preferences. International Journal of Progressive Education, 15, (6), 102-121.
• Kuşdil, M. E., ve Kağitçibaşi, Ç. (2000). Türk öğretmenlerin değer yönelimleri ve Schwartz değer kuramı. Türk Psikoloji Dergisi, 60-61.
• Lickona, T. (1991). Educating for character: How our schools can teach respect and responsibility. New York.
• McLaughlin, T. H. (2000). Citizenship education in England: The crick report and beyond. Journal of Philosophy of Education, 34(4), 541-570.
• Mehmedoğlu, U. (2006). Gençlik, değerler ve din: Küreselleşme, ahlak ve değerler. (Ed. U. Mehmedoğlu ve Mehmedoğlu). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Memiş, A. ve Gedik, E. G. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Değer Yönelimleri. Değerler Eğitimi Dergisi, 8 (20), 123-145.
• Mei-lin Ng, M. (2006). Valuation, evaluation, and value education on acquiring the ability to value: a philosophical perspective. I R. H. M. Cheng, J. C. K. Lee & L. N. K. Lo (Eds.). Values Education For Citizens İn The New Century, 49-66.
• Morrow, W. (1989). To gather the living flower: Some problems about critical thinking and education. Chains of thought: Philosophical essays in South African education. Johannesburg: Southern Book Publishers, 151-169.
• Munn, P. (1995). Values education in Scottish schools. Vernieuwing van leraarschap en lerarenopleiding. Leuven: Gavant.
• Özdemir, S., ve Sezgin, F. (2011). Öğretmen adaylarının bireysel ve örgütsel değerler ile öğrencilerde görmek istedikleri değerlere ilişkin önem sırası algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 1-21.
• Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Psikolojik Danışma Rehberlik Eğitim Merkezi (PEDREM).
• Özkul, A. S. (2007). Yaşam ve çalışma değerlerini etkileyen faktörler SDÜ öğrencileri üzerine bir araştırma. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Süleyman Demirel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü: Isparta.
• Pala, A. ve Göğebakan Yıldız, D. (2019). Öğretmen adaylarının etik değerlere ilişkin görüşleri: Manisa Celal Bayar Üniversitesi örneği. Cumhuriyet International Journal of Education, 8(4),1005-1025.
• Powney, J., Cullen, M-A., Schlapp, U., Johnstone, M. & Munn, P. (1995). Understanding values education in the primary school. New York: Reports Express.
• Sarı, E. (2005). Öğretmen adaylarının değer tercihleri: Giresun eğitim fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 3(10), 75-90.
• Solomons, I., & Fataar, A. (2011). A conceptual exploration of values education in the context of schooling in South Africa. South African journal of education, 31(2).
• Tanrıogen, Z.M.(2016). Value Priorities of Teacher Candidates in the Education Faculty of Pamukkale University in Denizli, Turkey. Eurasian Journal of Educational Research, Issue 66, 159-174.
• Taşdan, M. (2010). Türkiye’deki resmi ve özel ilköğretim okulu öğretmenlerinin bireysel değerleri ile okulun örgütsel değerleri arasındaki uyum düzeyi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1 (16),113–148.
• Taylor, M. (Ed.). (1994). Values education in Europe: a comparative overview of a survey of 26 countries in 1993. Slough, United Kingdom: National Foundation for Educational Research.
• Tozlu, N. (2003). İnsandan devlete eğitim. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları.
• Uzunkol, E ve Oz, G (2019). Views of Primary School Teacher Candidates about Values Education and Future Oriented Plans on Values Education. International Online Journal of Educational Sciences, 11 (3), 46-61.
• Ünal, F. (2011). Öğretmenlerin öğrencilerine kazandırmak istedikleri değerlere yönelik bir inceleme. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, (4), 3-24.
• Veugelers, W. (2000). Different ways of teaching values. Educational review, 52(1), 37-46.
• Weber, M. (1990). Theories of modernity and post modernity. London: Sage.
• Winter, P. A., Newton, R. M., & Kirkpatrick, R. L. (1998). The influence of work values on teacher selection decisions: The effects of principal values, teacher values, and principal–teacher value interactions. Teaching and Teacher Education, 14(4), 385-400.
• Yaman, F. (2012). Toplumda kişisel marka olmak: Türkiye’nin kişisel markaları. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 1(4), 182-197.
• Yapıcı, A., ve Zengin, Z. S. (2003). İlâhiyat fakültesi öğrencilerinin değer tercih sıralamaları üzerine psikolojik bir araştırma: Çukurova Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi örneği. Değerler Eğitimi Dergisi, 1(4), 173-206.
• Yıldırım,T. (2018). Tarih öğretmen adaylarının programdaki değerlere ilişkin değer hiyerarşileri, gerekçeleri ve önerileri. OPUS – Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(14), 296-320.
• Yılmaz, E., Avşaroğlu, S. ve Deniz, M. (2010). An investigation of value preferences of teacher candidates. Procedia – Socialand Behavioral Sciences, 2(2) ,4943– 4948.
• Yilmaz, E. (2009). Öğretmenlerin Değer Tercihlerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi,7, (17), 109-128.
• Yılmaz, K. (2011). Eğitim fakültelerinin sosyal sorumluluğu ve topluma hizmet uygulamaları dersi: nitel bir araştırma. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 4(2), 86-108.
• Zajda, J. (2009). Values, education and multiculturalism in the global culture: Global values education. New York: Springer.