Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Grafik Okuryazarlık Beceri Düzeylerinin Geliştirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 2, 489 - 513, 01.11.2022

Doğan Yalçın , Erol Duran

https://doi.org/10.21666/muefd.1108201

Öz

Çalışmada 5. sınıf öğrencilerinin grafikleri okuma-anlama, yorumlama ve dönüştürme becerilerinin ne düzeyde olduğunu belirlemek, grafik okuryazarlığı öğretiminin öğrencilerin bu becerileri geliştirmedeki etkisini tespit etmek amaçlanmıştır. Grafikler; verilerin işlenmesi, yorumlanması ve anlamlandırılması açısından önem taşır. Matematikten tıpa birçok farklı alanda grafikler kullanılmaktadır. Bu nedenle öğretim sürecinde grafik okuryazarlık becerisi gelişmiş bireylerin akademik ve sosyal hayatlarında daha başarılı olacağı aşikârdır. Bu sebeplerle bu araştırmanın yapılmasının önemli olduğu düşünülmektedir. Araştırmada nicel model kullanılmıştır. Birinci alt problem için betimsel tarama; ikinci alt problemde ise ön test-son test tek gruplu yarı deneysel desen kullanılmıştır. Çalışma grubu, kolay ulaşılabilir örneklem seçme tekniği ile belirlenmiş olup 5. sınıf düzeyinde öğrenim gören 16 öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “5. sınıf öğrencileri için “Grafik Okuryazarlığı Düzey Belirleme Testleri” kullanılmıştır. Veri analizinde aritmetik ortalama, yüzde hesaplama ve tekrarlı ANOVA istatistiklerinden yararlanılmıştır.

Elde edilen veriler dikkate alındığında grafiği okuma anlama boyutunun kalıcılık testinin, ön teste göre; grafiği dönüştürme boyutunun son test ve kalıcılık testinin, ön teste göre; grafik okuryazarlığı becerilerinin son testi ve kalıcılık testinin, ön teste göre pozitif yönde anlamlı farklılıklara sahip olduğu görülmektedir. Yorumlama boyutunda testlerdeki ikili karşılaştırmalar incelendiğinde testler arasında anlamlı bir fark bulunamamıştır.

Anahtar Kelimeler

anlama, grafik, grafik okuryazarlığı, matematik eğitimi.

Developing Fifth Grade Students' Graphic Literacy Skill Levels

Öz

In the study, it was aimed to determine the level of graphic reading-understanding, interpretation and transformation skills of fifth grade students and to determine the effect of graphic literacy teaching on the development of these skills. A quantitative approach was used in the research. Descriptive search for the first sub-problem; in the second sub-problem, pretest-posttest single-group quasi-experimental design was used. The study group was determined by the convenience sampling selection technique and consists of 16 students studying at the fifth grade level. As a data collection tool in the research "Graphic Literacy Level Determination Tests for The Fifth Grade Students" was used. In data analysis, descriptive statistics (arithmetic mean, percentage calculation) and measured ANOVA statistics were used.
Considering results of research, it was revealed that the practice gave positive results. It’s seen that the permanence test of the graphic reading comprehension dimension has positive significant differences compared to the pretest, the posttest and permanence test for the graph transforming dimension, the posttest of graphic literacy skills compared to the pretest and the permanence test compared to the pretest. In the interpretation dimension, when the pairwise comparisons that created the significant difference were examined, no significant difference was found between the tests.

Anahtar Kelimeler

Comprehension, Graphic, Graphic literacy, Mathematic learning.

Kaynakça

• Akgün, İ. H. (2010). İlköğretim Sosyal bilgiler 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuma ve hazırlama becerisini kazanma düzeyleri. [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Niğde Üniversitesi.
• Akyol, H. (2012). Türkçe İlk Okuma Yazma Öğretimi (Yeni Programa Uygun). Pegem Akademi.
• Akyüz, G. ve Pala, N. M. (2010). PISA 2003 sonuçlarına göre öğrenci ve sınıf özelliklerinin matematik okuryazarlığına ve problem çözme becerilerine etkisi. İlköğretim Online, 9(2), 668-678.
• Aoyama, K. (2007). Investigating a hierarchy of students' interpretations of graphs. International Electronic Journal of Mathematics Education, 2(3), 298-318.
• Bayazıt, İ. (2011). Öğretmen adaylarının grafikler konusundaki bilgi düzeyleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(4), 1325–1346.
• Bursal, M. (2019). Ortaokul öğrencilerinin fen derslerinde kullanılan grafiklere yönelik bazı duyuşsal özelliklerini ölçme araçları geliştirme. Online Fen Eğitimi Dergisi, 4(1), 20-43.
• Büyüköztürk, Ş. (2013). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı (18. Baskı). Pegem Akademi.
• Cooper, R. J., Schriger, D. L. & Close, J.H. (2002). Graphical Literacy: The quality of graphs in a large-circulation journal. Annals of Emergency Medicine, 40. 317-322.
• Creswell, J W. (2012). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative and qualitative research (4th ed.). Boston: Pearson
• Creswell, J. W. (2013). Research design: Qualitative, Quantitative, And Mixed Methods Approaches. Sage.
• Creswell, J. W. & Plano-Clark, V. L. (2007). Designing And Conducting Mixed Methods Research. Sage.
• Curcio, F. R. (1987). Comprehension of mathematical relationships expressed in graphs. Journal for Research in Mathematics Education, 18(5), 382-393.
• Çiltaş, A. (2011). Mutlak değer içeren denklem ve eşitsizliklerin öğretiminde grafik kullanımının etkinliği. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(3), 39-53.
• Darch, C. & Eaves, R. (1986). Visual displays to ıncrease comprehension of high school learning-disabled students. Journal of Special Education, 20, 309-318.
• Demirel, Ö., Seferoğlu, S. S. ve Yağcı, E. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Pegem A.
• Dönmez, C., Yazıcı, K. ve Sabancı, A. (2007). Sosyal bilgiler derslerinde grafik düzenleyicilerin kullanımının öğrencilerin akademik bilgiyi elde etmelerine etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(3), 437-459.
• Ev-Çimen, E. ve Yıldız, Ş. (2018). Altıncı sınıf öğrencilerinin sütun grafiğine uygun problem kurma becerilerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48, 325-354.
• Friel, S. N. & Bright, G. W. (1995). Graph knowledge: Understanding how students interpret data using graphs. Annual Meeting of the North American Chapter of the International Group for the Psychology of Mathematics Education, Columbus, Ohio. (ERIC Document No: 391 661).
• Fry, E. (1981). Graphical literacy. Journal of Reading, 24(5), 383–389.
• Gan, Y., Scardamalia, M., Hong, H.Y. & Zhang, J. (2010). Early development of graphical literacy through knowledge building. Canadian Journal of Learning and Technology. 36(1).
• Gay, L. R., & Airasian, P. (2000). Educational research competencies for analysis and application (6th Edition). Ohio: Merrill an imprint of Prentice Hall.
• Güler, H. K. ve Didiş Kabar, M. G. (2021). Ortaokul öğrencilerinin istatistiksel grafikleri okuma ve yorumlama düzeylerinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(1), 23-52.
• Gültekin, C. ve Nakiboğlu, C. (2016). 9. ve 10. sınıf Kimya dersi öğretim programlarının beceri ve içerik kazanımları ile ölçme değerlendirme yaklaşımlarının grafikler açısından analizi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 163- 184.
• Kaput, J. J. (1995). Creating cybernetic and psychological ramps from the concrete to the abstract: Examples from multiplicative structures. In D. N. Perkins, J. L. Schwartz, M. M. West, & M. S. Wiske (Eds.), Software Goes to School: Teaching for Understanding with New Technologies (pp. 130-154). New York: Oxford University Press. http://matt-koehler.com/OtherPages/Courses/CEP_901B_SP03/Readings/Kaput_et_al_1995.pdf sitesinden 18.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• Kranda, S. ve Akpınar, M. (2018). 7. Sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki grafik okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi, Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 2445-2458.
• Kranda, S. ve Akpınar, M. (2020). Grafik okuma ve çizmede yaşanılan zorluklara ilişkin öğrenci görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(2), 415-427.
• Maden, S. ve Altunbay, M. (2016). Türkçe eğitiminde görsel sunu ve görsel okuma aracı olarak grafik ve tabloların kullanımı. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 5(4), 1971-1983.
• MEB, (2013). Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitimi Programı. https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2018). Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 4, 5, 6 ve 7. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf 14.03.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2018). Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812312311937- FEN%20B%C4%B0L%C4%B0MLER%C4%B0%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI2018.pdf 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2018). Matematik Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). http://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201813017165445- MATEMAT%C4%B0K%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%202018v.pdf 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2018). Türkçe Dersi Öğretim Programı (İlkokul ve Ortaokul 1,2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/20195716392253-02-T%C3%BCrk%C3%A7e%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1%202019.pdf 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2018). Kimya Dersi Öğretim Programı (Ortaöğretim 9, 10, 11 ve 12. Sınıflar). https://mufredat.meb.gov.tr/Dosyalar/201812102955190-19.01.2018%20Kimya%20Dersi%20%C3%96%C4%9Fretim%20Program%C4%B1.pdf 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MEB, (2021). Tebliğler Dergisi. http://tebligler.meb.gov.tr/index.php/tuem-sayilar/viewcategory/89-2021 23.04.2021 tarihinde indirilmiştir.
• MOE, (2021). Ministry of Education Singapore https://www.moe.gov.sg/education-in-sg/21st-century-competencies ve https://www.moe.gov.sg/education-in-sg/desired-outcomes 03.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• OECD (2019). PISA 2018 results volume I: What students know and can do. Paris: OECD Publishing. https://www.oecd-ilibrary.org/docserver/5f07c754-en.pdf?expires=1619982839&id=id&accname=guest&checksum=BB9BEB0381A3756054B311E67D28813A 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• Ontario, (2021). Ministry of Education in Canada. https://www.ontario.ca/page/skilled-trades-ontario-schools 03.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Önal, İ. (2010). Tarihsel değişim sürecinde yaşam boyu öğrenme ve okuryazarlık: Türkiye deneyimi. Bilgi Dünyası, 11(1), 101-121.
• Özmen, Z. M., Güven, B. ve Kurak, Y. (2020). Determining the graphical literacy levels of 8th grade students. Eurasian Journal of Educational Research, 86, 269-292.
• Pala, Ş. M. ve Başıbüyük, A. (2019). Matematik becerisinin Sosyal Bilgiler derslerindeki harita grafik ve tablo okuma becerilerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 3(1), 41-56
• PISA, (2009). Pisa 2009 Ulusal Ön Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2013/07/PISA-2009-Ulusal-On-Rapor.pdf sitesinden 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• PISA, (2012). Pisa 2012 Araştırması Ulusal Nihai Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2020_12/23172540_pisa2012-ulusal-nihai-raporu.pdf sitesinden 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• PISA, (2015). Pisa 2015 Ulusal Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2014/11/PISA2015_UlusalRapor.pdf sitesinden 10.04.2021 tarihinde alınmıştır.
• PISA, (2018). Pisa 2018 Türkiye Ön Raporu. http://pisa.meb.gov.tr/wp-content/uploads/2020/01/PISA_2018_Turkiye_On_Raporu.pdf sitesinden 02.05.2021 tarihinde indirilmiştir.
• Sezgin-Memnun, D. (2013). Ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin çizgi grafik okuma ve yorumlama becerilerinin incelenmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 8(12), 1153-1167. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6026
• Shah, P. & Hoeffner, J. (2002). Review of graph comprehension research: Implications for instruction. Educational Psychology Review, 14(1), 47-69.
• Sharma, S. V. (2005). High school students interpreting tables and graphs: Implications for research. International Journal of Science and Mathematics Education, 4(2), 241-268. https://doi.org/10.1007/s10763-005-9005-8
• Sülün, Y. ve Kozcu, N. (2005). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin lise giriş sınavlarındaki çevre ve popülasyon konusuyla ilgili grafik sorularını algılama ve yorumlamalarındaki yanılgıları. Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 25-31.
• Talaslıoğlu, S. S. ve Şahin, F. (2018). Ortaokul 7. sınıf öğrencilerinin grafik okuryazarlığı etkinlikleri ile karar verme becerileri ve kavram öğrenmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Journal of Human Sciences, 15(1), 62-76.
• Taşdemir, A., Demirbaş, M. ve Bozdoğan, A. E. (2005). Fen bilgisi öğretiminde işbirlikli öğrenme yönteminin öğrencilerin grafik yorumlama becerilerini geliştirmeye yönelik etkisi. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 81-91.
• Türk Dil Kurumu, (2005). Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türk Dil Kurumu, (2021). https://sozluk.gov.tr/ 02.05.2021 tarihinde erişilmiştir.
• Yayla, G. ve Özsevgeç, T. (2015). Ortaokul öğrencilerinin grafik becerilerinin incelenmesi: Çizgi grafikleri oluşturma ve yorumlama. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(3), 1381-1400.