Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Sosyal Duygusal İyi Oluş ve Psikolojik Sağlamlıkları ile Dijital Oyun Bağımlılık Eğilimleri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 11 Sayı: 1, 53 - 69, 23.05.2024

Hilal Yılmaz , Emre Arslan

https://doi.org/10.21666/muefd.1372901

Öz

Bu araştırma okul öncesi dönem çocuklarının sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlıkları ile dijital oyun bağımlılık eğilimleri arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yürütülmüştür. Çalışma ilişkisel tarama modelinde tasarlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubu Rize ilindeki okul öncesi eğitim kurumlarına devam eden 324 çocuktan oluşmaktadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak “Okul Öncesi Çocuklar İçin Sosyal Duygusal İyi Oluş ve Psikolojik Sağlamlık Ölçeği” ve “Dijital Oyun Bağımlılık Eğilimi Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın sonucunda çocukların sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlık düzeylerinin yüksek olduğu, dijital oyun bağımlılık eğilimlerinin ise orta düzeyde olduğu tespit edilmiştir. Çocukların sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlıkları ile dijital oyun bağımlılık eğilimleri arasında orta düzeyde, negatif yönlü ve anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Buna göre çocukların sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlıkları arttıkça dijital oyun bağımlılık eğilimleri azalmaktadır. Çocukların sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlıkları ile dijital oyun bağımlılık eğilimlerinin cinsiyet ve günlük ekran süresi değişkenlerine göre farklılaştığı ancak yaş değişkenine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

sosyal duygusal iyi oluş, dijital oyun bağımlılığı, psikolojik sağlamlık, okul öncesi çocuklar

Etik Beyan

Bu çalışma Artvin Çoruh Üniversitesi Rektörlüğü Etik Kurulu’nda 07.02.2023 tarihli ve E-18457941-050.99-80634 sayılı toplantısında alınan onay kararı ile yürütülmüştür.

Examination of The Relationship Between The Social Emotional And Psychological Strengths of Preschool Children and Their Digital Play Addiction Tendencies

Öz

This research was conducted to determine the relationship between the social-emotional well-being and psychological resilience of preschool children and their tendencies toward digital play addiction. The study was designed in a correlational survey model. The study group of the research consisted of 324 children attending preschool education institutions in the Rize province. The “Preschool Children's Social-Emotional Well-being and Psychological Resilience Scale” and the “Digital Play Addiction Tendency Scale” were used as data collection tools in the research. As a result of the research, it was found that the levels of social-emotional wellbeing and psychological resilience of children were high, while tendencies toward digital play addiction were moderate. There was a moderate, negative, and significant relationship between children's social-emotional well-being, psychological resilience, and tendencies toward digital play addiction. Accordingly, as the social-emotional well-being and psychological resilience of children increase, tendencies toward digital play addiction decrease. It was determined that the relationship between children's social-emotional well-being, psychological resilience, and tendencies toward digital play addiction differed based on gender and daily screen time variables but not based on age.

Anahtar Kelimeler

social emotional well-being, digital play addiction, psychological resilience, preschool children

Etik Beyan

This study was carried out with the approval decision taken by the Artvin Coruh University Rectorate Ethics Committee at its meeting dated 07.02.2023 and numbered E-18457941-050.99-80634.

Kaynakça

• Afriwilda, M. T., & Mulawarman, M. (2021). The effectiveness of motivational interviewing counseling to improve psychological well-being on students with online game addiction tendency. Islamic Guidance and Counseling Journal, 4(1), 106-115. DOI:10.25217/igcj.v4i1.1235
• Akaroğlu, G. (2022). Parental attitudes and social emotional well-being predict digital game addiction in Turkish children. The American Journal of Family Therapy, 1-19. DOI:10.1080/01926187.2022.2117249
• Aküzüm, C., Baran, E., & Çelebi, S. (2022). Okul öncesi dönemde ebeveyn tutumları ile dijital oyun bağımlılığı eğilimi arasındaki ilişki. Journal of Turkish Studies, 17(3). DOI:10.7827/TurkishStudies.61958
• Allen, J., Balfour, R., Bell, R., & Marmot, M. (2014). Social determinants of mental health. International Review of Psychiatry, 26(4), 392-407. DOI:10.3109/09540261.2014.928270.
• Ashdown, D. M., & Bernard, M. E. (2012). Can explicit instruction in social and emotional learning skills benefit the social-emotional development, well-being, and academic achievement of young children?. Early Childhood Education Journal, 39, 397-405. DOI:10.1007/s10643-011-0481-x
• Ateşpolat, Y. (2022). Pandemi sürecinin okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranış ile psikolojik dayanıklılık özelliklerine yansımalarının öğretmen ve ebeveyn gözüyle değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Bagdi, A., & Vacca, J. (2005). Supporting early childhood social-emotional well being: The building blocks for early learning and school success. Early Childhood Education Journal, 33, 145-150. DOI:10.1007/s10643-005-0038-y
• Balci, Ş. (2022). Annelerin evlilikte ve ebeveynlikte bilinçli farkındalık düzeyi ile okul öncesi dönem çocukların psikolojik sağlamlık düzeyleri ilişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Baysan, Ö. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarının dijital oyun bağımlılık eğilimleri ile oyun eğilimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Tezsiz Yüksek lisans projesi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Bernard, M. E. (2008). The effect of You Can Do It! Education on the emotional resilience of primary school students with social, emotional, behavioral and achievement challenges. In Proceedings of the Australian Psychological Society Annual Conference (Vol. 43, pp. 36-40).
• Bohnert, M., & Gracia, P. (2021). Emerging digital generations? Impacts of child digital use on mental and socioemotional well-being across two cohorts in Ireland, 2007-2018. Child Indicators Research, 14, 629-659. DOI:10.1007/s12187-020-09767-z
• Budak, K. S. (2020). Okul öncesi dönem çocukları için dijital oyun bağımlılık eğilimi ölçeğinin ve dijital oyun ebeveyn rehberlik stratejileri ölçeğinin geliştirilmesi, problem davranışlarla ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli
• Budak, K. S., & Işıkoğlu, N. (2022). Dijital oyun bağımlılık eğilimi ve ebeveyn rehberlik stratejileri ölçeklerinin geliştirilmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 55(3), 673-720. DOI:10.30964/auebfd.939653
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç-Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Chen, H., Hong, Q., Xu, J., Liu, F., Wen, Y., & Gu, X. (2021). Resilience coping in preschool children: The role of emotional ability, age, and gender. International Journal of Environmental Research and Public Health, 18(9), 5027. https://doi.org/10.3390/ijerph18095027
• Çapan, B. E., & Arıcıoğlu, A. (2014). Psikolojik sağlamlığın yordayıcısı olarak affedicilik/Forgiveness as predictor of psychological resiliency. E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(4), 70-82. DOI:10.19160/e-ijer.05325
• Çaylı, A. (2022). Okul öncesi dönem çocukların (5-6 yaş) dijital oyun bağımlılık eğilimleri ile sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çankırı
• Dokumacı, C. (2023). Okul öncesi dönemdeki çocukların dijital oyun bağımlılığı eğilimlerinin sosyal becerileriyle ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Van
• Dursun, A., & Çapan, B. E. (2018). Ergenlerde dijital oyun bağımlılığı ve psikolojik ihtiyaçlar. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(2), 128-140. DOI:10.17679/inuefd.336272
• Edmonds, W.A., & Kennedy, T.D. An applied guide to research designs: Quantitative, qualitative, and mixed methods. (Ed. Second). SAGE Publications, Inc. https://doi.org/10.4135/9781071802779
• Emiroğlu İlvan, T. (2022). Okul öncesi dönem çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimleri ile anne-çocuk ilişkisinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Erbaş, Y. H. (2020). Erken çocukluk döneminde dijital bağımlılık. Erken çocukluk eğitiminde dijital teknoloji ve öğrenme içinde, 93-107.
• Erbay, A. E. (2021). İletişim biliminde dijital oyunlar üzerine yapılan çalışmaların betimsel analizi. USBAD Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi 3(5), 519-556. DOI:10.47994/usbad.817988
• Ersoy, E. (2009). Cinsiyet kültürü içerisinde kadın ve erkek kimliği (Malatya örneği). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19(2), 209-230.
• Garmezy, N. (1993). Children in povert: Resilience despite risk. Journal of Pediatry, 217-136. DOI:10.1080/00332747.1993.11024627
• Gölge, A. (2022). Okul öncesi dönem çocukların dijital oyun bağımlılık eğilimi ve oyun türlerine göre saldırganlık yönelimlerinin incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul
• Graham, A., & Fitzgerald, R. (2011). Supporting children’s social and emotional well‐being: Does ‘having a say’matter?. Children & Society, 25(6), 447-457. DOI:10.1111/j.1099-0860.2010.00295.x
• Greeff, A. P., & Ritman, I. N. (2005). Individual characteristics associated with resilience in single parent families. Psychological Reports, 96(1), 36-42. DOI:10.2466/PR0.96.1.36-42
• Griffiths, M. D., & Davies, M. N. O. (2005). Videogame addiction: Does it exist? Handbook of computer game studies. J. Goldstein, J. Raessens (Eds.), Boston: MIT Pres.
• Gün, R. Ş. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarının psikolojik sağlamlık düzeyleri ile akran zorbalığı ilişkisinin öğretmen görüşlerine göre incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Güzen, M. (2021). COVID-19 pandemi öncesi ve pandemi sürecinde 4-6 yaş çocuklarının dijital oyun bağımlılık eğilimleri ve ebeveyn rehberlik stratejilerinde görülen farklılıkların incelenmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli
• Hamaidi, D. A., Mattar, J. W., & Arouri, Y. M. (2021). Emotion regulation and its relationship to social competence among kindergarten children in Jordan. European Journal of Contemporary Education, 10(1), 66-76. 2 DOI: 10.13187/ejced.2021.1.66
• Hazar, Z., & Hazar, M. (2017). Çocuklar için dijital oyun bağımlılığı ölçeği. Journal of Human Sciences, 14(1), 203-216. doi:10.14687/jhs.v14i1.4387
• Helsper, E. J., & Eynon, R. (2010). Digital natives: Where is the evidence?. British Educational Research Journal, 36(3), 503-520. DOI:10.1080/01411920902989227
• Howell, K. H., Graham-Bermann, S. A., Czyz, E., & Lilly, M. (2010). Assessing resilience in preschool children exposed to ıntimate partner violence. Violence and Victims, 25(2), 150-164. DOI:10.1891/0886-6708.25.2.150
• Jenson, J., & De Castell, S. (2011). Girls@ Play: An ethnographic study of gender and digital gameplay. Feminist Media Studies, 11(2), 167-179. DOI:10.1080/14680777.2010.521625
• Jeong, E. J., Kim, D. J., & Lee, D. M. (2017). Why do some people become addicted to digital games more easily? A study of digital game addiction from a psychosocial health perspective. International Journal of Human–Computer Interaction, 33(3), 199-214. DOI:10.1080/10447318.2016.1232908
• Johnston, K. (2021). Engagement and immersion in digital play: Supporting young children’s digital wellbeing. International journal of environmental research and public health, 18(19), 10179. DOI:10.3390/ijerph181910179
• Kalkuloğlu, A. (2022). Pandemi ve deprem sürecini yaşayan okul öncesi çocuklarının sosyal- duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlıklarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hasan Kalyoncu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Gaziantep
• Karaırmak, Ö. (2006). Psikolojik sağlamlık, risk faktörleri ve koruyucu faktörler. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(26), 129-142.
• Kim, D., & Jeong, E. J. (2016). Online digital game addiction: How does social relationship impact game addiction. Americas Conference on Information Systems.
• LeBuffe, P. A., Ross, K. M., Fleming, J. L., & Naglieri, J. A. (2012). The Devereux Suite: Assessing and promoting resilience in children ages 1 month to 14 years. In: Prince-Embury, S., Saklofske, D. (eds) Resilience in Children, Adolescents, and Adults. The Springer Series on Human Exceptionality. Springer, New York, NY. DOI:10.1007/978-1-4614-4939-3_4
• Lemmens, J. S., Valkenburg, P. M., & Peter, J. (2009) Development and validation of a game addiction scale for adolescents. Media Psychology, 12, 77-95. DOI:10.1080/15213260802669458
• Limone, P., & Toto, G. A. (2021). Psychological and emotional effects of digital technology on children in Covid-19 pandemic. Brain Sciences, 11(9), 1126. DOI:10.3390/brainsci11091126
• Lloyd, A., McKay, R. T., & Furl, N. (2022). Individuals with adverse childhood experiences explore less and underweight reward feedback. Proceedings of the National Academy of Sciences, 119(4). DOI:10.1073/pnas.2109373119
• Marbina, L. Mashford-Scott, A., Church, A., & Tayler, C. (2015). Assessment of wellbeing in early childhood education and care. Literature review, Melbourne: Victorian Curriculum and Assessment Authority.
• Martin, A., & Njoroge, W. (2005). Resilience and vulnerability: Adaptation in the context of childhood adversities. American Journal of Psychiatry, 162(8), 1553-a. DOI:10.1176/appi.ajp.162.8.1553-a
• Masten, A. S., & Narayan, A. J. (2012). Child development in the context of disaster, war, and terrorism: Pathways of risk and resilience. Annual Review of Psychology, 63, 227-257. DOI:10.1146/annurev-psych-120710-100356
• Mavoa, J., Carter, M. & Gibbs, M. (2018). Children and Minecraft: A survey of children’s digital play. New Media & Society, 20(9), 3283-3303. DOI:10.1177/1461444817745320
• Mayr, T., & Ulich, M. (2009). Social-emotional welll-being and resilience of children in early childhood settings- PERIK: An empirically based observation scale for practitioners. Early Years. An International Journal of Research and Development, 29(1), 45-57. DOI:10.1080/09575140802636290
• Nakashima, M., & Canda, E.R. (2005) Positive dying and resilience in later life: A qualitative study. Journal of Aging Studies, 19(1), 109-125. DOI:10.1016/j.jaging.2004.02.002
• Nathanson, A. I., Sharp, M. L., Aladé, F., Rasmussen, E. E., & Christy, K. (2013). The relation between television exposure and theory of mind among preschoolers. Journal of Communication, 63(6), 1088–1108. https://doi.org/10.1111/jcom.12062
• Newman, T., & Blackburn, S. (2002). Transitions in the lives of children and young people: Resilience factors. 26.08.2023 tarihinde https://files.eric.ed.gov/fulltext/ED472541.pdf adresinden erişildi.
• Öner, Ş. (2023). Okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal bilgiyi işleme becerileri ile motivasyon ve psikolojik sağlamlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Özbey, S. (2019). Okul öncesi çocuklar için sosyal duygusal iyi oluş ve psikolojik sağlamlık ölçeğinin (PERİK) geçerlik güvenirlik çalışması. OPUS International Journal of Society Researches, 10(17), 756-786. DOI:10.26466/opus.518062
• Özbey, S., Erata, F., & Yavuz, K. (2022). Okul öncesi dönem çocuklarında iyi oluş ve psikolojik sağlamlık: Değer davranışlarının ve özdüzenleme becerilerinin yordayıcı etkisi. Değerler Eğitimi Dergisi, 20(44), 351-383. DOI:10.34234/ded.1113471
• Özdemir, M. (2021). Okul öncesi dönem çocuklarında iyi oluşun yordayıcıları olarak anne ebeveynlik tutumları ve kaygı. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Tokat Gaziosmanpaşa Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Tokat
• Özoğul, B. (2022). Okul öncesi dönemde ebeveyn-çocuk ilişkisi ve çocukların psikolojik iyi oluşu arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Öztürk, E. (2022). Okul öncesi çocukların psikolojik sağlamlık düzeyleri ile anne ilgi düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Pagani, L. S., Fitzpatrick, C., Barnett, T. A., & Dubow, E. (2010). Prospective associations between early childhood television exposure and academic, psychosocial, and physical well-being by middle childhood. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 164(5), 425–431. DOI: 10.1001/archpediatrics.2010.50
• Pilowsky, D. J., Zybert, P. A., & Vlahov, D. (2004). Resilient children of injection drug users. Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 43(11), 1372-1379. DOI:10.1097/01.chi.0000138355.29099.2a
• Prime, H., Wade, M., & Browne, D. T. (2020). Risk and resilience in family well-being during the COVID-19 pandemic. American Psychologist, 75(5), 631-643. DOI:10.1037/amp0000660
• Rosen, L. D., Carrier, M., & Cheever, N. A. (2013). Facebook and texting made me do it: Media-induced task-switching while studying. Computers in Human Behavior, 29(3), 948-958. DOI: 10.1016/j.chb.2012.12.001
• Sakr, M., & Oscar, A. (2022). Stretchy time or screen time: how early years practitioners conceptualise time in relation to children’s digital play. Early Years, 42(4-5), 391-405. DOI:10.1080/09575146.2020.1744530
• Shonkoff, J. P., & Phillips, D. A. (Eds.). (2000). From neurons to neighborhoods: The science of early childhood development, Washington: National Academy Press.
• Siebert, A. (2005). The resiliency advantage: Master change, thrive under pressure, and bounce back from setbacks. Berrett-Koehler Publishers.
• Stiglic, N., & Viner, R. M. (2019). Effects of screentime on the health and well-being of children and adolescents: A systematic review of reviews. BMJ Open, 9(1), e023191. DOI: DOI:10.1136/bmjopen-2018-023191
• Tarman, İ., Erbay, F., & Durmusoglu-Saltali, N. (2023). The relationship between biophilia levels of preschoolers and social-emotional well-being and psychological resilience in the context of age and gender. Early Child Development and Care, 193(8), 1041-1054. DOI:10.1080/03004430.2023.2216892
• Taştüner, M. (2021). COVİD-19 pandemi sürecinde 3-6 yaş çocuklarının sosyal duygusal sağlamlık ve psikolojik iyi oluş durumlarının incelenmesinde okul öncesi öğretmenleri ve ebeveynlerinin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul
• Toran, M., Ulusoy, Z., Aydın, B., Deveci, T., & Akbulut, A. (2016). Evaluation of mothers’ views regarding children’s use of digital game. Kastamonu Education Journal, 24(5), 2263-2278.
• Turan, M. E. (2021). Empathy and video game addiction in adolescents: serial mediation by psychological resilience and life satisfaction. International Journal of Progressive Education, 17(4), 282-296. DOI:10.29329/ijpe.2021.366.17
• Ünsal, A. (2019). Okul öncesi dönem çocuklarının duygusal zekâsı ve dijital oyun bağımlılıklarının incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara
• Walsh, F. (2020) Loss and resilience in the time of COVID-19: Meaning making, hope, and transcendence. Fam Process. 59(3), 898-911. DOI: 10.1111/famp.12588
• Watts, R., & Pattnaik, J. (2022). Perspectives of parents and teachers on the impact of the COVID-19 pandemic on children’s socio-emotional well-being. Early Childhood Education Journal DOI:10.1007/s10643-022-01405-3
• Ziobro, N. F. (2018). Investigation of preschool teachers perceptıons, understandings and practices related to resilience pedogogy: A Qualitative single case study. [Doctoral dissertation]. Rowan University, Glassboro, NJ. https://rdw.rowan.edu/etd/2531