Benford Analizi İle Muhasebe Denetimi: Kamu Hastaneleri Üzerine Bir Uygulama

Yıl 2018, Sayı: 80, 1 - 22, 01.10.2018

Mehmet Akif Öncü , Rahmi Yücel Onur Özevin

https://doi.org/10.25095/mufad.465721

Cited By: 3

Öz

Muhasebe bilgi sisteminin ürettiği bilgilerin doğru ve tarafsız olması bilgi kullanıcıların doğru karar vermelerinde etkilidir. Finansal tabloları gerçekte olduğundan farklı gösterecek bir işlem, karar alıcıları zarara uğratabilir. Muhasebede hile denetiminin birçok yolu olmakla beraber, her türlüsü maliyet ve zaman gerektirir. Son yıllarda yaygınlaşan dijital analiz teknikleri denetim sürecinin kapsamının genişletilmesi, kolaylaştırılması ve hızlandırılması yönünde olanaklar sağlamaktadır. Bu tekniklerden biri olan Benford Analizi, kolaylığı ve düşük maliyetli oluşuyla öne çıkmaktadır. Benford analizi, rastgele oluşmuş sayılardaki rakamların, her basamakta görülme sıklığının farklı olduğunu ifade eden Benford Kanunu temeline dayanmaktadır. Benford Kanunu’na göre rastsal oluşmuş bir veri kümesinde beklenen değerlere uymayan dağılımlar hile sinyali olarak değerlendirilebilir. Çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren iki kamu hastanesinin gelir ve gider hesap verilerine Benford Analizi kapsamında, 1.Basamak,  2.Basamak ve İlk İki Basamak testleri uygulanmış, kritik değerlere göre uyum dereceleri belirlenmiştir. Sonuçta, analiz edilen iki hastaneden birinin verilerinin Benford Kanunu ile uyum sağladığı, diğer hastane verilerinin ise uyumsuzluk gösterdiği saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Benford Kanunu, Dijital Analiz, Bilgisayar Destekli Denetim Teknikleri, Hile Denetimi.

Kaynakça

• Akkaş, Mustafa (2007). “Denetimde Benford Kanunu'nun Uygulanması”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(1), ss.191 – 206
• Alagöz, Ali ve AY, Mustafa (2001), “Muhasebe Denetiminde Benford Kanunu Temelli Dijital Analiz”, Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4, ss.5976
• Benford, Frank (1938). “The Law of Anomalous Numbers, Proceedings of the American Philosophical Society”, 78(4), pp.551-572
• Boztepe, Engin (2013). “Benford Kanunu ve Muhasebe Denetiminde Kullanılabilirliği”, EUL Journal of Social Sciences, IV(I), ss.73-83
• Carslaw, Charles (1988). “Anomolies in Income Numbers: Evidence of Goal Oriented Behavior”, The Accounting Review, 63(2), pp.321-327
• Çakır, Süleyman (2004). “Muhasebe hilelerinin Tespitinde İstatistiksel Yöntemler (Benford Yönteminin İrdelenmesi)”, Dokuz Eylül Üni., Sos. Bil., Enstitüsü, İzmir
• Çalış, Yıldırım E., Keleş Emrah, Engin Ahmet (2015). “Hilenin Ortaya Çıkartılmasında Bilgi Teknolojilerinin Önemi ve Bir Uygulama”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, ss.93-108
• Demir, Mahmut (2014). “Benford Yasası Ve Hile Denetiminde Kullanılması”, İstanbul Ticaret Üni., Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Drake, Philip ve Nıgrını, Mark (2000). “Computer Assisted Analytical Procedures Using Benford's Law”, Journal of Accounting Education, 18, pp.127-146
• Durtschı, Cindy. ve Pacını, C. (2004). “The Effective Use of Benford's Law to Assist in Detecting Fraud in Accounting Data”, Journal of Forensic Accounting, V, pp.17-34
• Erdoğan, Mustafa vd. (2014). “Muhasebe Hilelerinin Denetiminde Benford Yasası”, Ankara: Gazi Kitabevi
• Hıll, T.Philip (1999). “The Difficulty of Faking Data”, Chance, 12(3), pp.27-31
• Hıll T.Philip. (1998). “The First Digit Phenomenon”, American Scientist, 86(4), pp.358-363
• Kocameşe, Mustafa (2006). “Benford Kanunu Ve Vergi Denetiminde Kullanılabilirliğinin İncelenmesi”, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Newcomb, Simon (1881). “Note on the Frequency of Use of the Different Digits in Natural Numbers”, American Journal of Mathematics, 4(1), pp.39-40
• Nıgrını J.Mark ve Mittermaier J. (1997). “The Use of Benford's Law as an Aid in Analytical Procedures”, Atjditing:A Joumal of Practice & Theory, 16(2), pp.52-57
• Nıgrını, J. Mark (2012), “Benford’s Law Applications for Forensic Accounting, Auduting and Fraud Dedection”, New Jersey: John Wilwy&Sons
• Nıgrını, J.Mark (1996). “A Taxpayer Complience Application of Benfords Law”, The Journal of the American Taxation Association, 18, pp.72-90
• Özdemir, Muhammet (2014). “Muhasebe Denetimde Benford Kanunu ve Ölçekten Bağımsızlık Yönteminin sınanmasına Yönelik Bir İnceleme”, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul
• Özer, Gökhan ve Babacan, Burak (2013). “Benford’s Law and Digital Analysis Application on Turkish Banking Sector”, Business and Economics Research Journal, 4(1), 29-41
• Thomas, J.K. (1989) Unusual Patterns in Reported Earnings, The Accounting Review, Vol. 64, No. 4 (Oct., 1989), pp. Pp.773-787
• Uzuner, Mustafa (2014, Ocak). Benford Yasasının Borsa İstanbul’da İşlem Gören Bankaların Konsolide Bilançolarına Uygulanması, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10, ss.73-82
• Yanık, Ramazan- Samancı Tuna (2013). “Benford Kanunu ve Muhasebe Verilerinde Uygulanmasına Ait Kamu Sektöründe Bir Uygulama1, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(1), ss.335-348