Bir Üretim İşletmesinde Tamsayılı Programlama ile Ürün Karması Kararı: Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi ve Kısıtlar Teorisi Uygulaması
Öz
Ürün karması kararları işletme kârlılığının arttırılmasında oldukça büyük önem taşımaktadır ancak geleneksel yöntemler en uygun ürün karması belirlemede yetersiz kalabilmektedir. Bu amaçla yeni geliştirilen teknikler daha kârlı sonuçlar sağlayabilmektedir. Bu çalışmada çağdaş yöntemlerden Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi (FDM) ve Kısıtlar Teorisinin (KT) birlikte kullanılmasıyla belirlenen ürün karması ile daha yüksek kârlar elde edilebileceği belirlenmeye çalışılmıştır. Bu doğrultuda bu çalışmanın amacı işletmelerin kârlılıklarını arttırabilmek için ürün karması kararlarının önemini vurgulayarak, doğru ürün karması kararları alabilmede geleneksel yöntemler yerine, kısıtlar teorisi ve faaliyete dayalı maliyet sisteminin birlikte kullanılmasının önemini ortaya koymaktır. Bu çerçevede bir üretim işletmesinde tanımlayıcı ve keşifsel olay çalışmaları olmak üzere iki tür olay çalışması yapılmıştır. Tanımlayıcı olay çalışması ile işletmenin mevcut üretim ve maliyet sistemi ortaya konulmuş, keşifsel olay çalışması ile de kısıtlar teorisi ve faaliyete dayalı maliyet sisteminin birlikte kullanılmasıyla belirlenecek ürün karmasının işletme kârlılığını ne ölçüde etkilediği ortaya konulmuştur. Tamsayılı programlamadan yararlanılarak yapılan analizlerde ve çözümlemelerde MATLAB ve WINQSB programları kullanılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Ürün Karması Tamsayılı Programlama, Geleneksel Tam Maliyet Sistemi Faaliyete Dayalı Maliyet Sistemi Kısıtlar Teorisi
Kaynakça
- Alsmadı- Majed, Ahmad-Almanı, Zulfiqar- Khan, (2014), “Implementing An Integrated ABC And TOC Approach To Enhance Decision Making in a Lean Context-A Case Study”, International Journal Of Quality & Reliability Management, 31(8), pp.906-920.
- Blackstone- John H., Jr., (2001), “Theory Of Constraints – A Status Report”, International Journal Of Production Research, 39(6), pp. 1053-1080.
- Fu- Anabella, (2000), “Theory of Constraints and Activity-Based Costing”, Business Review, 2(2), pp. 66-74.
- Goldratt- Eliyahu M. & Robert E.- Fox, (1986), The Race, First Edition, North River Press, Inc., USA.
- Hıllıer- F. S. & G. J.- Lıeberman, (1995), Introduction to Mathematical Programming, McGraw-Hill Publishing Company.
- Huang- Shaio Yan, Hsueh Ju- Chen, An An- Chıu, Chih Pin- CHEN, (2014), “The Application Of The Theory Of Constraints And Activity-Based Costing To Business Excellence: The Case Of Automotive Electronics Manufacture Firms”, Total Quality Management, 25(5), pp. 532-545.
- Izmaılov- Azar, (2014), “If Your Company Is Considering The Theory Of Constraints”, 10th International Strategic Management Conference Procedia - Social and Behavioral Sciences, 150, pp. 925–929.
- Kee- Robert & Charles- Schmıdt, (2000), “A Comparative Analysis of Utilizing Activity-Based Costing and The Theory of Constraints ForMaking Product-Mix Decisions”, International Journal of Production Economics, 63, pp. 1-17.
- Kee- Robert, (1995), “Integrating Activity-Based Costing With The Theory of Constraints To Enhance Production Related Decision Making”, Accounting Horizons, 9(4), pp. 48-61.
- Küçüksavaş- Nihat, (1992), Kısmi Maliyet Sistemleri ve Katkı Payı Analizi, Birinci Baskı, Adana.
- Louderback- Joseph G. & J. Wayne- Patterson, (1996), “Theory of Constraints Versus Traditional Management Accounting”, Accounting Education, 1(2), pp. 189.
- Macarthur- John B., (1993), “Theory of Constraints and Activity-Based Costing: Friends or Foes?”, Cost Management, Summer, pp. 50-56.
- Macpherson- Ian, Ross- Unıtoker & Paul Aınsworth, (2000), “Case Study in the Contemporary World of Research: Using Notions of Purpose, Place, Process and Product to Develop Some Principles for Practice”, International Journal of Research Methodology, 3(1), pp. 49-61.
- Massood- Yahya Zadeh, (1998), “Product-Mix Decisions Under Activity-Based Costing With Resource Constraints and Non-proportional Activity Costs”, The Journal of Applied Business Research, 14(4), pp. 39-45.
- Perkıns- David, Jonathan- Stewart & Scott- Stovall, (2002), “Using Excel, TOC, and ABC to Solve Product Mix Decisions With More Than One Constraint”, Management Accounting Quarterly, 3(3), Spring, pp. 1-10.
- Render- Barry, Ralph- M. Staır, Jr., Michael- E. Hanna & Trevor- S. Hale, (2018), Quantitative Analysis for Management, Global Edition, Pearson Education Limited.
- Salafatınos- Chris, (1995), “Integrating The Theory of Constraints and Activity-Based Costing”, Journal of Cost Management, 9(3), pp. 58-67.
- Tanış- Veyis Naci, (1999), “Faaliyete Dayalı Maliyet Yönteminin Anlamı, Önemi ve Faydaları”, H.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(2), ss.147-158.
- Tsaı, W.-H., Chang, J.-C., Hsieh, C.-L., Tsaur, T.-S., Wang, C.-W., (2016), “Sustainability Concept in Decision-Making: Carbon Tax Consideration for Joint Product Mix Decision”, Sustainability (8), 1232, pp.1-22.
- Tsaı- Wen Hsien, Hui Chiao- Chena, Jun Der- Leua, Yao Chung- Changa & Thomas- W. Lın, (2013), “A Product-Mix Decision Model Using Green Manufacturing Technologies Under Activity-Based Costing”, Journal of Cleaner Production, 57, pp. 178-187.
- Ulucan- Aydın, (2004), Yöneylem Araştırması: Bilgisayar Destekli/Uygulamalı Modelleme, Hacettepe Üniversitesi İİBF Yayınları No. 29.
- Yın- Robert K., (1994), Case Study Research: Design and Methods, Second Edition, Sage Publications,USA.
- Zhuang-Z., Chang- S., (2017), “Deciding Product Mix Based On Time-Driven Activity-Based Costing By Mixed Integer Programming”,Journal of Intelligent Manufacturing (28), pp.959–974.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | İşletme |
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 5 Ekim 2020 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Sayı: 88 |