Geçici Verginin Hesaplanması Ve Muhasebeleştirilmesinde Yaşanan Sorunlar

Yıl 2021, Sayı: 90, 19 - 38, 09.04.2021

Münevver Katkat Özçelik

https://doi.org/10.25095/mufad.815209

Öz

Bu çalışma, geçici verginin hesaplanması ve muhasebeleştirilmesi işlemlerini irdelemek ve muhasebe uygulamalarında yaşanan sorunlar ile çelişkilere dikkat çekmek amacıyla yapılmıştır. Çalışma, geçici vergi ile ilgili literatür, vergi mevzuatı ve muhasebe sitelerinin taranması suretiyle gerçekleştirilmiştir. Çalışmada vergi mevzuatı ve tek düzen hesap planında yapılan açıklamalar ile muhasebenin temel ilkeleri arasında çelişki olduğu ve bu durumun geçici vergi ile ilgili muhasebe uygulamalarına yansıdığı, muhasebe kayıtlarında uygulama birliği olmadığı, geçici verginin hesaplama yönteminin de muhasebe meslek mensuplarının iş yoğunluğunun artmasına neden olduğu tespit edilmiştir. İş yoğunluğunun azalmasının sağlanması amacıyla geçici vergi hesaplama yöntemi olarak dünyada en çok uygulanan önceki yıl matrahını esas alma yönteminin ülkemizde de uygulanması, uygulama birliğinin sağlanması amacıyla vergi mevzuatı ve tek düzen hesap planının geçici vergiye ilişkin düzenlemelerinin gözden geçirilerek muhasebenin temel ilkeleri çerçevesinde yeniden düzenlenmesi önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Geçici Vergi Mevzuatı, Geçici Verginin Hesaplanması, Geçici Verginin Muhasebesi, Tahakkuk Esası, Ödeme Esası

Kaynakça

• Alarie, Benjamin- Datt, Kalmen H.- Sawyer, Adrian J. - Weeks, Greg, (2014),” Advance Tax Rulings in Perspective: A Theoretical and Comparative Analysis”, New Zealand Journal of Taxation Law and Policy, 20(4), pp. 362-389.
• Arpacı, Altar Ömer, (2009), “Tahakkuk ve Dönemsellik İlkeleri”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 92, ss. 91-99.
• Arslan, Kahan Onur, (2016), ”Vergilendirme Yetkisinin Meşruluk Kaynakları: Optimal Vergilendirme İlkeleri ve Kamu Yararı”, TBB Dergisi, Sayı:127, ss. 223-244.
• Ateş, Koray, (2012), 700 Konuda Vergi ve Muhasebe Uygulamaları Rehberi, Özel Baskı, Hipotez Yayınları, Bursa.
• Başbakanlık, 2361 Sayılı Yasa Gerekçesi, Kanun Tasarısı ve İhtisas komisyon Raporları, https://www.gib.gov.tr/fileadmin/mevzuatek/gerekceler/GVK/cilt_1_2361_sayili_kanun.pdf, 22.09.2020.
• Beşer, Mustafa Kemal, (2007), ” Bootstrap Var Modeller ve Türkiye’de Tanzi Etkisi”, ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 6, ss. 89–108.
• Buyrukoğlu, Selçuk - Buzkıran Davut, (2016), ” Klasik ve Modern Vergileme İlkeleri Çerçevesinde Uzlaşma Müessesesi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, Cilt: 5, Sayı: 7, ss. 2077-2091.
• Canoğlu, Mehmet Ali - Başol Ali İhsan, (2007), Vergi Muhasebesi I, Süryay Sürekli Yayınlar Tic. A.Ş., İstanbul.
• Değirmendereli, Ali, (2000), “Vergi Ödeme Süresi”, Mevzuat Dergisi, Yıl 3, Sayı 32, https://www.mevzuatdergisi.com/2000/08a/02.htm. (15.09.2020).
• Demirkan, Burak, (2014), “Geçici Vergi ile Vergilerin Mahsubu ve İadesi”, Vergi Raporu, Sayı:174, ss. 263-278.
• Doğan, Mehmet Ali, (2016). “Şahıs Bilançolarda ve Kurumlarda Dönem Kârı Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı ve Muhasebesi”, Meslekte Birlik, İstanbul Mali Müşavirler ve Muhasebeciler Derneği, http://www.ismmmd.org.tr/HaberDetay.aspx?HaberId=106&Title=sahis_Bilancolarda_Donem_Kari_Ve__Vergi_Karsiligi____-___SMMM_Mehmet_Ali_DOgAN_%7C_Meslekte_Birlik_( 15.10.2020).
• Feyiz, Mehmet Ali, (2015), Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri, 11. Baskı, Ekin yayınevi, Bursa.
• International Monetary Fund and Carnegie Endowment (2000). Taxation in Latin America in the Last Decade by Vito Tanzi, Working Paper No. 76, ss.1-37. Stanford.
• Maliye Bakanlığı (26.12.1992), 1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği, Ankara: Resmi Gazete (21447 M. sayılı).
• Maliye Bakanlığı (27.12.1998), Gelir Vergisi 217 Seri No.lu Genel Tebliği, Ankara: Resmi Gazete (23566 sayılı).
• Maliye Bakanlığı (06.04.2004), Gelir Vergisi 252 Seri No.lu Genel Tebliği, Ankara: Resmi Gazete (25425 sayılı).
• Maliye Bakanlığı (06.03.2007), Gelir Vergisi 262 Seri No.lu Genel Tebliği, Ankara: Resmi Gazete (26454 sayılı).
• Öz, Ersan, (2016), “ Son Dönem Geçici vergi Sorunsalı”, https://www.dunya.com/gundem/son-donem-gecici-vergi-sorunsali-haberi-308913, (18.09.2020).
• Öz, Semih, (2012), ”Türkiye’de Geçici Vergi Uygulamasının Karşılaştırmalı Değerlendirmesi”, Sosyoekonomi, 18(18), ss. 106-132.
• Öztürk, Mehmet, (2018), ” Terkin Edilecek Geçici Vergi Tutarlarının, Kurumlar Vergisi Beyannamesinden Mahsubu”, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/mehmetozturk/003/, (10.10.2020).
• Özyanız, Kamil, (2008), Geçici Vergi Tahakkukları ve Ödenmeyen Geçici Vergilerin Kayıtlardan Çıkarılması, https://www.muhasebenet.net/makale_kamil%20ozyaniz_odenmeyen%20gecici%20vergilerin%20kayitlardan%20cikarilmasi.html, (15.10.2020).
• Selvi, Yakup - Yılmaz, Fatih, (1995), ”Geçici Verginin Tekdüzen Hesap Sisteminde Muhasebeleştirilmesi”, Mali Çözüm Dergisi, Sayı: 33, ss. 41-45.
• Şen, Hüseyin, (2003), ” Olivera Tanzi Etkisi Türkiye Üzerine Ampirik Bir Çalışma", Maliye Dergisi, Sayı:143, ss. 30-57.
• TC. Yasalar (06.01.1961), 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu, Ankara: Resmi Gazete (10700 sayılı)
• TC. Yasalar (27.12.1980), 2361 Sayılı Kanun, Ankara: Resmi Gazete (17203 sayılı)
• TC. Yasalar (11.12.1985), 3239 Sayılı Kanun, Ankara: Resmi Gazete (18955 sayılı)
• TC. Yasalar (10.12.1988), 3505 Sayılı Kanun, Ankara: Resmi Gazete (20015 sayılı) https://www.lexpera.com.tr/resmi-gazete/metin/RG801Y1988N20015K3505/1
• TC. Yasalar (29.12.1998), 4369 Sayılı Kanun, Ankara: Resmi Gazete (23417 mükerrer sayılı)
• TC. Yasalar (14.08.1999), 4444 Sayılı Kanun, Ankara: Resmi Gazete (23786 sayılı) https://www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4444.html
• TC. Yasalar (25.04.2000), 2000/329 Bakanlar Kurulu Kararı, Ankara: Resmi Gazete (24030 2.M sayılı), https://gib.gov.tr/gibmevzuat, (05.09.2020). TC. Yasalar (21.06.2006), 5520 Sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu, Ankara: Resmi Gazete (26205 sayılı)
• Türk, Cengiz, (2017), ”Geçici Vergi Muhasebe kayıtları”, https://smmmcengizturk.wordpress.com/2017/08/09/gecici-vergi-muhasebe-kayitlari/, (10.10.2020).
• Yaz, Dursun Ali, (2010),” Geçici Vergi, Muhasebe Uygulaması ve Eleştirel Yaklaşım”, http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/dursun/013/, (30.09.2020).
• Zülfüoğlu, Özkan, (2018), ” Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerinden Teoride ve Uygulamada Geçici Vergi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 14, Sayı: 2, ss. 363-380.
• (https://datavergi.com/2018/03/18/gecici-vergi-ve-muhasebe-kaydi/, 06.10.2020)
• (http://huseyinust.com/konu-gecici-vergi-muhasebe-kayitlari.html, 09.10.2020)
• (https://www.itohaber.com/haber/guncel/202233/enflasyonun_kendisi_gitti_vergisi_kaldi.html, 13.09.2020)
• (https://www.mazars.com.tr/Anasayfa/Blog/Makaleler/Fortune-Nisan-2019-Leon-Aslan-Coskun, 05.09.2020)
• (http://www.muhasebex.com/193-pesin-odenen-vergiler-ve-fonlar-hesabi, 06.10.2020)
• (https://www.vergidegundem.com//documents/10156/4647832/GelirVergisiTasarisi.pdf/5eb4c445-b414-48e6-9807-e1d33bb39a9a, 10.10.2020)