Türkiye’de Yükseköğretimde İç Denetim Eğitiminin Mevcut Durumu ve Geleceği Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2024, Sayı: 101, 67 - 90, 23.01.2024

Berna Tez

https://doi.org/10.25095/mufad.1375560

Öz

Teknolojik gelişmelere paralel olarak iç denetim fonksiyonuna yeni sorumluluklar eklenmekte, bu durum mesleğin gerektirdiği yetkinliklere sahip iç denetçilere olan ihtiyacı giderek artırmaktadır. Bu ihtiyacın karşılanması, özellikle yükseköğretimdeki iç denetim eğitimlerine ağırlık verilmesi ve iç denetim konusunda farkındalığın geniş kitlelere yayılması ile mümkün olacaktır. Bu çalışma ile; Türkiye’de yükseköğretim sürecinde iç denetim ile ilgili derslerin verildiği üniversiteler ve programlar dikkate alınarak derslerin çeşitliliği ve sayıları, ders saatleri, türü, ön koşul ve AKTS değerleri kapsamında mevcut durumunun değerlendirilmesi ve iç denetim eğitiminin geleceğine ilişkin önerilerde bulunulması amaçlanmıştır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi ve içerik analizi yöntemi kullanılmış olup; Times Higher Education 2023 Dünya Üniversiteleri “öğretim” sıralamasına göre muhasebe ve finans alanında listelenen 52 Türk Üniversitesinin Nisan – Ağustos 2023 tarih aralığında, web sayfalarında ve ders bilgi paketlerinde yayınlanan nihai ders müfredatları incelenmiştir. Buna göre; iç denetimin iş dünyasındaki gelişim hızı dikkate alındığında, yükseköğretim sürecinde iç denetim eğitimi ile ilgili Türkiye’de istenilen düzeyde gelişmenin sağlanamadığı söylenebilir. Ortaya çıkan sonuçlar doğrultusunda, iç denetim mesleğinin önemini gelecekte de koruyabilmesi ve gelişimini sağlayabilmesi amacıyla çeşitli öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

İç Denetim, İç Denetim Eğitimi, İç Denetimin Dönüşümü

Kaynakça

• Adiloğlu, Burcu (2011), İç Denetim Süreci ve Kontrol Prosedürleri, Türkmen Kitabevi. İstanbul
• Ağca, Ahmet (2007), “Üniversitelerimizde Verilen Denetim Eğitiminin Teknolojiye Bağlı Olarak Değişen Denetim Olgusu ve Denetçi Profili Karşısındaki Durumu”, Muhasebe ve Denetime Bakış, 22, Mayıs, ss.41-65.
• Akdoğan, Nalan - Umut Doğan, Deniz (2022), “Türkiye'de Muhasebe Eğitiminin Dünü, Bugünü ve Geleceği”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25 (Özel Sayı), Eylül, ss.390-414.
• Akıncı, Metin Seren (2023), “İç Denetimin Geleceği: Yönetişim Bahçıvanı”, TİDE Academia Research, 4(2), ss.83-116.
• Barac, K.- Motubatse, K.- Erasmus, L.- Van Staden, J. (2013), “Are the knowledge areas covered by dedicated internal auditing programmes currently offered by South African public universities meeting expectations?”, Southern African Journal of Accountability and Auditing Research, 15, pp. 17-29.
• Bircan, N. Gözde (2020), “İç Denetimde Yapısal Değişim ve Dönüşüm: İç Denetçilerin Farkındalığı ve Beklentileri Üzerine Bir Araştırma”, Muhasebe Enstitüsü Dergisi, 63, ss. 67-83.
• Chu, Jenny - Florou, Annita - Pope, Peter F. (2022), “Auditor University Education: Does it Matter?”, European Accounting Review, 31(4), pp. 787-818.
• Clune, Richard R. - Gramling, Audrey A. (2012), “Hiring Recent University Graduates into Internal Audit Positions: Insights from Practicing Internal Auditors”, Current Issues in Auditing, 6(2), pp. A1-A14.
• Deran , Ali - Erduru, İncilay - Özşahin Koç, Filiz (2022), “Türkiye'deki Devlet Üniversitelerinin Lisans Programlarında Yer Alan Denetim Dersi Müfredatının İncelenmesi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25 (Özel Sayı), Eylül, ss. 566-578.
• Drake, Julie (2011), “Adding Value to Audit Education through ‘Living’ Cases”, Accounting Education: an international journal, 20(2), pp. 203-222.
• Dünya Ekonomik Forumu (2020), Mesleklerin Geleceği Raporu, (https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2020, 05.10.2023)
• Dünya Ekonomik Forumu (2023), Mesleklerin Geleceği Raporu, (https://www.weforum.org/reports/the-future-of-jobs-report-2023, 05.10.2023)
• Erdoğan, Murat (2012), “VUK-TFRS Geçiş Sürecinde Üniversitelerde Denetim Eğitim ve Öğretim Döngüsü Önerisi ve Web Tabanlı Bir Yazılım ile Denetim Uygulaması”, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 5(2), ss. 55-84.
• Foster, Sheila D. - Greenawalt, Mary Brady (1995), “Internal auditing education: a comparison across countries”, Managerial Auditing Journal, 10(3), pp. 31-36.
• Görmen, Murat - Korkmaz, Göksel (2022), “Kurumsal Sürdürülebilirlik İçin Sürdürülebilir İç Denetim: Geleceğin İç Denetim Fonksiyonu”, Denetişim, 25, Temmuz, ss. 94-115.
• Güler, Ahmet - Halıcıoğlu, Mustafa Bülent - Taşğın, Serkan (2015), Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma (2. baskı), Seçkin Yayıncılık İç Denetçiler Enstitüsü (IIA The Institute of Internal Auditors-IIA), https://www.theiia.org/. (23.08.2023).
• Jokipii, Annukka - Rautiainen, Antti (2023), “Quo Vadis, Internal Auditing? A Vision for Internal Auditing in 2030”, International Journal of Auditing, pp. 1-15.
• Karaca, Halime (2023), “İç Denetimin Tarihsel Gelişimi ve İç Denetim Düzenlemeleri”, Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, 25, Temmuz, ss. 55-68.
• Kavut, F. Lerzan - Adiloğlu, Burcu (2017), “Türkiye'de İşletme Eğitimi Veren Üniversitelerde Lisans ve Lisansüstü Programlarda İç Denetim Eğitimi: Mevcut Durum Analizi ve EDönüşüm Bilişim Teknolojileri Üzerine Görüş ve Beklentiler”, 36. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu, 3-7 Mayıs 2017, Marmara Üniversitesi İşletme Fakültesi, https://www.youtube.com/watch?v=UieGFmSiK6Q&list=PLSxPYhxpy4DNpxsjGZa QCNxgMgZ0rJv2K&index=7 (27.08.2023)
• Kıllı, Mustafa - Küçüktüfekçi, Murat (2018), “Türkiye'deki Üniversitelerde TMS/TFRS Eğitmi Üzerine Bir Araştırma”, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 51, ss. 39-66.
• Kıral, Bilgen (2020), “Nitel Bir Veri Analiz Yöntemi Olarak Doküman Analizi”, Siirt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15, ss. 170-189.
• Koç, Sultan (2022), “İşletmelerde İç Denetim ve İç Kontrol Yapısı Etkileşimi”, İşletme, 3(1), ss. 105-120.
• Kurnaz, Ersin - Serçemeli , Murat (2018), “İç Denetçilerin Üniversitelerde Verilen Denetim Eğitiminden Beklentileri Üzerine Bir Araştırma”, Ombudsman Akademik, 5(9), Temmuz-Aralık, ss. 223-236.
• Munteanu, Victor - Zaharia, Dragos Laurentiu (2014), “Current Trends in Internal Audit”, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 116, pp. 2239 – 2242.
• Öner, Özlem - Uyar, Metin (2018), “Vekâlet Teorisi Bağlamında Denetim Faaliyetlerinin Ve Kontrol Sistemlerinin Yönetim Riskine Etkisi: Küçük Ve Orta Boy İşletmelerde Bir Uygulama”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı), ss.66-91
• Özdoğan, Burak - Öncü, Semra (2016), “Türkiye'de İç Denetim Mesleğinin Güncel Durumu: Bir Araştırma”, Yönetim ve Ekonomi, 23(1), ss. 19-33.
• Plant, Kato – Slippers, Jana (2015), “Improving the Business Communication Skills of Postgraduate Internal Audit Students: A South African Teaching Innovation”, Innovations in Education and Teaching International, 52(3), pp. 310-321.
• Sabuncu, Birsel (2018), “İç Denetim Anlayışındaki Değişiklikler ve Gelişmeler”, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20 (Özel Sayı), ss. 779-789.
• Sak, Ramazan - Şahin Sak, İkbal Tuba - Öneren Şendil, Çağla - Nas, Eşref (2021), “ Bir Araştırma Yöntemi Olarak Doküman Analizi”, Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), ss. 227-256.
• Tiftik, Canan (2022), “Kurumsal Yönetişimin İlke ve Yaklaşımları Çerçevesinde İşletmelerde İç Denetimin Yeri ve Önemi: Sistematik Bir İnceleme”, İstanbul Kent Üniversitesi İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 3(1), ss. 46-63.
• TİDE-Türkiye İç Denetim Enstitüsü Derneği (2019), Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi, 1. Baskı, TİDE, İstanbul
• THE- Times Higher Education, 2023 Dünya Üniversite Sıralamaları, (https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings/2023/worldranking, (26.04.2023)
• Times Higher Education, (https://www.theiia.org (23.08.2023).
• Vinten, Gerald (2004), “The Future of UK Internal Adit Education: Secularisation and Submergence?” Managerial Auditing Journal, 19(5), pp. 580-596.
• Wagner, Johannes Martin ( 2016), “Continuous Auditing - The Future of Internal Audit?”, 27th IBIMA Conference, Innovation Management and Education Excellence Vision 2020: Regional Development to Global Economic Growth, Milan, Italy, International Business Infromation Management Association (IBIMA), pp. 3244-3252.
• Wang, Xin - Wang, Yueyang (2022), “Undergraduate Students’ Perception of Audit Course: Based on the Interview of Accounting Students”, Advances in Social Science, Education and Humanities Research, 653, pp. 719-724.
• Wessels, P. L. (2007), “An Analysis of the Current IT Education Offered to Accounting Students at South African Universities”, South African Journal of Accounting, 21(1), pp. 103-126.
• Yıldız, Arif – Yılmaz, Tuncay (2020), “Uluslararası Mesleki Uygulama Çerçevesi Açısından İç Denetim Süreci ve Değerlendirilmesi”, İşletme Bilimi Dergisi, 8(2), ss.257-282.