Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi Bağlamında Üç Boyutlu Raporlamanın İşletme Performansına Etkisi

Yıl 2024, Sayı: 102, 19 - 38, 04.04.2024

Ali Aykut Peker

https://doi.org/10.25095/mufad.1414108

Öz

Çalışmanın amacı, sürdürülebilirlik uyum çerçevesi bağlamında üç boyutlu raporlamanın işletme performansına etkisinin tespit edilmesidir. Bu amaç kapsamında BIST Sürdürülebilir Endeksi’nde yer alan şirketler üzerinde içerik analizi gerçekleştirilmiştir. Sürdürülebilirlik raporlarına ulaşılabilen 59 şirket üzerine analizler gerçekleştirilmiştir. Şirketlerin 2022 yılına ait sürdürülebilirlik raporlarına ve finansal raporlarına Kamu Aydınlatma Platformu sayesinde ulaşılmış ve veriler elde edilmiştir. Elde edilen veriler sayısallaştırılarak SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Korelasyon analizi ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonucunda, sürdürülebilirlik raporlarında yer alan çevresel ve sosyal ilkelerin, işletmelerin finansal performanslarına yeterli seviyede olumlu yönde etki etmediği tespit edilmiştir. Sürdürülebilirlik raporlarında yer alan çevresel ve sosyal ilkelerin sadece işletmelerin özsermaye karlılıklarına anlamlı düzeyde pozitif yönlübir etkide bulunduğu belirlenmiştir. Buna karşılık çevresel ve sosyal ilkeler ile net kar marjı ve aktif kar marjı arasında bir ilişki tespit edilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Üç Boyutlu Raporlama, Sürdürülebilirlik Raporu, Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi, İşletme Performansı

The Impact of Triple Bottom Line Reporting on Business Performance in the Context of Sustainability Principles Compliance Framework

Öz

The aim of the study is to determine the impact of triple bottom line reporting on business performance in the context of sustainability compliance framework. Within the scope of this purpose, content analysis was carried out on the companies in the BIST sustainable index. Data were obtained by accessing the sustainability reports and financial reports of the companies. The data obtained were quantified and analysed with SPSS package programme. Correlation analysis and regression analyses were performed. As a result of the study, it has been determined that the environmental and social principles in sustainability reports do not have a sufficient positive effect on the financial performance of enterprises. It has been determined that environmental and social principles in sustainability reports have a significant positive effect only on the return on equity of enterprises. In other words, there is no relationship between environmental and social principles and net profit margin and return on assets.

Anahtar Kelimeler

Triple Bottom Line Reporting, Sustainability Report, Sustainability Principles Compliance Framework, Business Performance

Kaynakça

• Agyemand, A.- Yusheng, K.- Kongkuah, M.- A.Musah, - Musah, M. (2023), "Assessing the Impact of Environmental Accounting Disclosure on Corporate Performance in China", Environmental Engineering and Management Journal, 22(2), pp. 389-397.
• Akanmu, M.- Hassan, M., - Bahaudin, A. (2020), "A Preliminary Analysis Modeling of The Relationship Between Quality Management Practices and Sustainable Performance", Quality Management Journal, 27(1), pp. 37-61.
• Alpay, E. E.- Varıcı, İ. (2022), "Üçlü Sorumluluk Açıklamalarının Kazanç Yönetimi Uygulamaları Üzerinde Kısıtlayıcı Rolü Var Mıdır?", Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 37, ss. 187-204.
• Amosun, O. O.- Owolabi, S. A.- Odunlade, O. A. (2022), "Social and Environmental Accounting and Performance of Banking Companies Quoted in Nigeria", Journal of Finance and Accounting, 10(3), pp. 160-167.
• Apak, İ. (2023), "Çevre Muhasebesi ve Raporlama: İşletme Raporları Üzerinden Bir İnceleme" , S. Evci - İ. Kefe içinde, Muhasebe ve Finans Araştırmaları (ss. 23-46). Ankara: Gazi Kitapevi.
• Arslan, M. C.- Kısacık, H. (2017), "The Corporate Sustainability Solution: Triple Bottom Line", The Journal of Accounting and Finance (July 2017 Special Issue), ss.18-34.
• Bassey, B. E.- Effiok, S. O. - Eton, O. E. (2013), "The Impact of Environmental Accounting and Reporting on Organizational Performance of Selected Oil and Gas Companies in Niger Delta Region of Nigeria", Research Journal of Finance and Accounting, 4(3), pp. 57-73.
• Baumann, E. C.- Genoulaz, V. B. (2014), "A Framework for Sustainable Performance Assessment of Supply Chain Management Practices", Computers and Industrial Engineering, 76, pp. 138-147.
• Cevahir, E. (2020), "SPSS ile Nicel Veri Analizi Rehberi" , İstanbul: Kıbele Yayınları.
• Düzer, M.- Önce, S. (2018), "Sürdürülebilirlik Performans Göstergelerine İlişkin Açıklamaların Finansal Performans Üzerine Etkisi: BİST’te Bir Uygulama", Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(1), ss. 91-117.
• Ekwueme, C. M.- Egbunike, C. F.- Onyali, C. I. (2013), "Benefits of Triple Bottom Line Disclosures on Corporate Performance: An Exploratory Study of Corporate Stakeholders", Journal of Management and Sustainability, 3(2), pp. 79-91.
• Elkington, J. - Rowlands, I. (1999), "Cannibals With Forks: The Triple Bottom Line of 21st Century Business", Alternatives Journal, 25(4), pp. 42.
• Emir, S.- Kıymık, Ü. (2021), "Sürdürülebilirlik Düzeyinin Finansal Performans Üzerindeki Etkisinin Değerlendirilmesi: Borsa İstanbul'da Bir Araştırma", Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi (MUVU)/Journal of Accounting & Taxation Studies (JATS), 14(1), ss. 101-128.
• Etale, L. M.-Tiemo, H. L. (2021), "Environmental Accounting and Performance of Listed Financial Services Sector Firms in Nigeria", Journal of Economics and Finance, 12(4), pp. 52-58.
• Green, K. W.- Zelbst, P.- Meacham, J. - Bhadauria, V. S. (2012), "Green Supply Chain Management Practices: İmpact on Performance", Supply Chain Management, 17(3), pp. 290-305.
• Güngör, Ş. T. (2019), "Kurumsal Sürdürülebilirlik Faaliyetlerinin Firma Değeri Üzerine Etkisi: BIST100 Örneği", İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), ss. 2076-2083.
• Ho, L.-C. J. - Taylor, M. E. (2007), "An Empirical Analysis of Triple Bottom-Line Reportingand its Determinants: Evidence from the United States and Japan", Journal of International Financial Management and Accounting, 18(2), pp. 123-150.
• Hollos, D.- Blome, C. - Foerstl, K. (2012), "Does Sustainable Supplier Co-Operation Affect Performance? Examining İmplications for The Triple Bottom Line", International Journal of Production Research, 50(11), pp. 2968-2986.
• Hourneaux, F.- Gabriel, M. L.- Vázquez, D. A. (2018), "Triple Bottom Line and Sustainable Performance Measurement in İndustrial Companies", Revistade Gestão, 25(4), pp. 413-429.
• Hultberg, E.- Pal, R. (2023), "Exploring Scalability from a Triple Bottom Line Perspective: Challenges and Strategic Resources for Fashion Resale", Circular Economy and Sustainability, 1-31. doi:https://doi.org/10.1007/s43615-023-00267-0
• Iqbal, Q.- Ahmad, N.- Nasim, A.- Khan, S. (2020), "A Moderated-Mediation Analysis of Psychological Empowerment: Sustainable Leadership and Sustainable Performance", Journal of Cleaner Production, 262, pp. 421-429.
• Jackson, A.- Boswell, K.- Davis, D. (2011), "Sustainability and Triple Bottom Line Reporting – What is it all about?", International Journal of Business, Humanities and Technology, 1(3), pp. 55-59.
• Khakpour, R.- Ebrahimi, A.- Saghiri, S. (2023), "How to Assess and Improve The Triple Bottom Line (TBL) in Manufacturing Processes: A Real Case in Home Appliance Manufacturing", International Journal of Lean Six Sigma, 14(7), pp. 1456-1491.
• Khan, N. U.-Irshad, A.U.R.- Ahmed, A.- Khattak, A. (2021), "Do Organizational Citizenship Behavior for the Environment Predict Triple Bottom Line Performance in Manufacturing Firms?", Business Process Management Journal, 27(4), pp. 1033-1053.
• Kılıç, S. (2016), "Cronbach’ın Alfa Güvenirlik Katsayısı", Journal of Mood Disorders, 6(1), ss. 47-48.
• Koçyiğit, S. Ç.- Baskan, T. D.- Temelli, F. (2023), "Sürdürülebilirlik Endeksinde Yer Alan İşletmelerin “Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi”nde Yer Alan İlkelere Uyum Derecelerinin Tespit Edilmesi Üzerine Bir Araştırma", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi(25 (MODAVICA Özel Sayısı)), ss. 77-98.
• Mok, A.- Yu, H.- Zihayat, M. (2022), "The Trends of Sustainability in The Luxury Fashion İndustry: A Triple Bottom Line Analysis", Journal of Global Fashion Marketing, 13(4), pp. 360-379.
• Okofor, O. G.- Okaro, C. S.- Egbunike, F. C. (2013), "Environmental Cost Accounting and Cost Allocation (a Study of Selected Manufacturing Companies in Nigeria)", European Journal of Business and Management, 5(18), pp. 68-75.
• Olatunji, E.- Olaoye, A. (2021), "Impact Of Trıple Bottom Lıne Reportıng On Accountıng Informatıon Dısclosure Of Some Selected Money Deposıt Banks In Nıgeria", The Journal of Economic Research & Business Administration, 138(4), pp. 81-90.
• Osemene, O. F.- Kolawole, K. D. - Oyelakun, O. (2016), "Effects of Environmental Accounting Practices and Sustainable Development on the Performance of Nigerian Listed Manufacturing Companies", Journal of Sustainable Development in Africa, 18(2), pp. 127-143.
• Özkan, A.-Tanç, Ş.- Taşdemir, B. (2018), "Sürdürülebilirlik Açıklamaları Kapsamında Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Kârlılık Üzerine Etkisi: BİST Sürdürülebilirlik Endeksinde Bir Araştırma", Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 20(3), ss. 560-577.
• Pizzi, S.- Principale, S.- Fasiello, R.- Imperiale, F. (2023), "The Institutionalisation of Social and Enviromental Accounting Practices in Europe", Journal of Applied Accounting, 24(5), pp. 816-838.
• Prakash, D.- Bisla, M.- Arora, T. (2023), "Role of Environment Dimensions to Strive Sustainable Entrepreneurship: a Triple Bottom Line Approach", International Journal of Professional Business Review, 8(3), pp. 1-17.
• Roy, S. S.- Mitra, S. (2015), "Corporate Triple Bottom Line Reporting: An Empirical Study on the Indian Listed Power Companies", SDMIMD Journal of Management, 6(2), pp. 33-45.
• Sermaye Piyasası Kurulu. (2023, 8 3). Sürdürülebilirlik İlkeleri Uyum Çerçevesi. www.spk.gov.tr: https://spk.gov.tr/surdurulebilirlik adresinden alındı
• Srivastava, A. K.- Dixit, S.- Srivastava, A. A. (2022), "Criticism of Triple Bottom Line: TBL (With Special Reference to Sustainability)", Corporate Reputation Review(25), pp. 50-61.
• Süklüm, N.- Hiçyorulmaz, E. (2019), "BİST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İşletmelerin Sosyal Sorumluluk ve Çevre Muhasebesi İlişkisi Açısından İncelenmesi: Bir İçerik Analizi", Business & Management Studies: An International Journal, 7(4), ss. 1806-1824.
• Tajuddin, A. H.- Akter, S.- Rashid, R. M.- Mehmood, W. (2023), "The Influence of Board Size and Board Independence on Triple Bottom Line Reporting", Arab Gulf Journal of Scientific Research, ahead-of-print (ahead-of-print), ahead-of-print. doi: https://doi.org/10.1108/AGJSR-02-2023-0061
• Yusoh, N. N.- Mat, T. Z.- Abdullah, A. (2023), "Environmental Management Accounting System Adoption and Sustainability Performance: Triple Bottom Line Approach", Management And Accountıng Revıew, 22(1), pp. 229-263.
• Zhu, Q.- Sarkis, J.- Lai, H. K. (2012), "Green Supply Chain Management Innovation Diffusion and Its Relationship to Organizational Improvement: An Ecological Modernization Perspective", Journal of Engineering and Technology Management, 29(1), pp. 168-185.