ZAMAN ETKENLİ FAALİYET TABANLI MALİYET SAPTAMA: BİR HALI ÜRETİM İŞLETMESİNDE UYGULAMA

Yıl 2022, , 173 - 192, 01.10.2022

Murat Kurtlar , Caner Atış

https://doi.org/10.32951/mufider.1115257

Öz

Günümüzde otomasyona dayalı üretim tekniklerinin kullanılmasından dolayı maliyetlerin maliyet yüklenicilerine dağıtımı son derece önemlidir. Geleneksel üretimin işgücü ağırlıklı olması ve toplam maliyet içerisinde genel üretim maliyetlerinin payının az olması durumunda geleneksel maliyet saptama yaklaşımının kullanılması yeterli olabilmekteydi. Ancak günümüzde maliyet yapısı çok değişmiştir. Geleneksel üretimden farklı olarak otomasyona dayalı üretim ortamı, kullanılan işgücünün azalmasına, maliyet yapısının değişmesine yol açmıştır. Üretim maliyetleri içerisinde direkt işçilik maliyetlerinin payı azalırken endirekt üretim maliyetlerinin payı artmaktadır. Dolayısıyla direkt işçilik maliyetlerinin önemi azalmaktadır. Ayrıca değişken maliyetler azalırken sabit maliyetler de artmaktadır. Üretim ortamı ve maliyet yapısının değişmesi, maliyet hesaplama sistemlerini doğrudan etkilemektedir. Bu çalışmanın amacı, bir halı üretim işletmesindeki örnek olay çalışması yoluyla zaman etkenli faaliyet tabanlı maliyet saptama yaklaşımının faaliyet tabanlı maliyet saptama yaklaşımına göre farklılıklarını ortaya koymak ve bu yöntemlerden elde edilmesi beklenen faydaların elde edilebilmesinde karşılaşılan zorluklar ile faaliyetlerin, maliyet yükleyicilerinin ve faaliyet yükleyicilerinin önemini açıklamaktır.

Anahtar Kelimeler

Zaman Etkenli Faaliyet Tabanlı Maliyet Saptama, Faaliyet Tabanlı Maliyet Saptama, Stratejik Maliyet Yönetimi

Kaynakça

• Akdoğan, N. (2009). Tek Düzen Muhasebe Sisteminde Maliyet Muhasebesi Uygulamaları, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Bruggeman, W., Anderson, S. and Levant, Y. (2005). Modeling Logistics Costs Using Time-Driven ABC: A Case in A Distribution Company. Conceptual Paper and Case Study.
• Cooper, R. and Kaplan, R. S. (1988). Measure Costs Right: Make The Right Decisions. Harvard Business Review, 66(5), 96-103.
• Cooper, R. and Kaplan, R.S. (1991). Profit Priorities from Activity-Based Costing. Harvard Business Review, 69(3), 130-135.
• Civelek, M. ve Özkan, A. (2006), Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Detay Yayıncılık, Ankara.
• Erdoğan N. ve Saban, M. (2010). Maliyet ve Yönetim Muhasebesi, Beta Basım, İstanbul.
• Everaert, P., Bruggeman, W., Sarens, G., Anderson, S. R. and Levant, Y. (2008). Cost Modeling in logistics Using Time-Driven ABC: Experiences from a Wholesaler. International Journal of Physical Distribution & Logistics Management, 38(3), 172-191.
• Gunasekaran, A. (1999). A Framework for The Design and Audit of An Activity Based Costing System, Managerial Auditing Journal, 14(3), 118-127.
• Gupta, M. and Galloway, K. (2003). Activity-Based Costing/Management and İts Implications for Operations Management, Technovation, 23(2), 131-138.
• Kaplan, R. and Anderson, S. (2003). Time-Driven Activity-Based Costing. http://rozup.ir/up/paper/paper/1/Time_Driven_Activit_Based_Costing.pdf (Erişim Tarihi, 10 Nisan 2022).
• Kaplan S.R. and Anderson R.S. (2007). Time-Driven Activitiy-Based Costing, Harvard Business School Press, Boston.
• Kaplan, R. S. and Anderson, S. R. (2007). The Innovation of Time-Driven Activity-Based Costing, Journal of Cost Management, 21(2), 5-15.
• Stouthuysen, K., Swiggers, M., Reheul, A. M. and Roodhooft, F. (2010). Time-Driven Activity-Based Costing for A Library Acquisition Process: A Case Study in A Belgian University, Library Collections, Acquisitions, and Technical Services, 34(2-3), 83-91.
• Tse Micheal S.C. and Gong Maleen Z. (2009). Recognition of Idle Resources in Time-Driven Activity-Based Costing and Resource Consumption Accounting Models, Jamar, 7 (2), 41-54.
• Yükçü, S. ve Şafak, İ. (1996). Genel Üretim Giderlerinin Mamullere Yüklenmesinde Yeni Bir Yaklaşım: Faaliyet Hacmi Maliyetlendirmesi, DEÜ. İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2).