KÂRLILIĞA ETKİ EDEN FİNANSAL ORANLAR -BIST BİLİŞİM ENDEKSİNDE PANEL VERİ ANALİZİ UYGULAMASI

Yıl 2024, , 1 - 19, 01.04.2024

Muhammet Sait Işıldak

https://doi.org/10.32951/mufider.1329791

Öz

Bu çalışmanın amacı işletme karlılığına etki eden finansal oranları panel veri regresyon yöntemiyle incelenmektedir. Çalışmanın konusu 2015-2023 dönemi BIST Bilişim endeksindeki 13 işletmenin finansal oranlarıdır. Sonuç olarak, uvp ve hpg oranları net kâr marjını pozitif yönde etkileyen değişkenlerdir. Diğer değişkenlerle net kâr marjı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Aktiflerin kârlılığını co, fk ve okdh değişkenleri negatif yönde etkilerken uvp, csdh, hpg ve lget değişkenleri pozitif yönde etkileyen değişkenler olmuştur. Diğer değişkenlerle aktiflerin kârlılığı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır. Öz kaynakların kârlılığını uvs, dvo ve okdh değişkenleri negatif yönde etkilerken hpg değişkeni pozitif yönde etkilemiştir. Diğer değişkenlerle öz kaynak kârlılığı arasında anlamlı ilişki bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Net Kâr Marjı, Aktif Kârlılık Oranı, Öz Sermaye Kârlılık Oranı, Finansal Oranlar, Panel Veri Analizi.

FINANCIAL RATIOS AFFECTING PROFITABILITY- PANEL DATA ANALYSIS APPLICATION IN BIST INFORMATICS INDEX

Öz

The aim of this study is to examine the financial ratios that effect of the business profitability with the panel data regression method. The subject of the study is the financial ratios which 13 companies in the BIST Informatics index for the period 2015-2023. As a result, uvp and hpg rates are variables that positively affect the net profit margin. there is not significant relationship between other variables and net profit margin. While co, fk and okdh variables negatively affected the profitability of assets, uvp, csdh, hpg and lget variables were the variables that affected positively. There was no significant relationship between other variables and the profitability of assets. While uvs, dvo and okdh variables negatively was affected the profitability of equities, the hpg variable was affected positively. There is no significant relationship between other variables and return on equity.

Anahtar Kelimeler

Net Profit Margin, Return on Assets, Return on Equity Ratio, Financial Ratios, Panel Data Analysis.

Kaynakça

• Akdağ, S. ve İskenderoğlu, Ö. (2018). Çeşitli Finansal Rasyoların Kârlılık Üzerinde Etkisi: OECD Ülkelerindeki Turizm Şirketleri Üzerine Bir Uygulama. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(4), 18-25.
• Akyüz, H. S. (2019). Çalışma Sermayesine İlişkin Finansal Oranların İşletme Karlılığına Etkisi: BİST İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 217-233.
• Al-Ajlouni, A. ve Shawer, M. (2013). The Effect of Capital Structure on Profitability: Evidence from the Petrochemical Companies in The Kingdom lof Saudi Arabia. Al Ajlouni, Ahmed and Shawer, Munir, the Effect of Capital Structure on Profitability: Evidence from the Petrochemical Companies in The Kingdom of Saudi Arabia (November 22, 2013).
• Arı, G.; Akbinar Dikici, Z.Y.; Kayran, O. ve Çetiner, E.M. (2022). “Firmaların Kârlılık Belirleyicileri: Borsa İstanbul’a (BIST) Kayıtlı Lojistik Firmaları Üzerine Bir Panel Veri Analizi”, Journal of Social, Humanities and Administrative Sciences, 8(48):145-152.
• Brealey, R. A., Myers, S. C., ve Marcus, A. J. (2007). İşletme Finansının Temelleri (çev. Ü. Bozkurt, T. Arıkan ve H. Doğukanlı). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
• Çekici, E. ve Babacan, G. (2021). Panel Veri Analizi ile Kârlılığı Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. İçinde Toplum 5.0’a Doğru Sürdürülebilirlik, 179-196. 51372 / Holistence Publications
• Çelik, E. ve Arslanlı, K. Y. (2020). Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Firmalarının Piyasa Değeri ve Aktif Kârlılığını Etkileyen Finansal Oranların Panel Veri Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (88), 255-274.
• De Hoyos, R. E. ve Sarafidis, V. (2006). Testing for Cross-Sectional Dependence in Panel-Data Models. The Stata Journal, 6(4), 482-496.
• Demirhan, D. (2022). İmalat ve Hizmet Sektörlerinde Karlılık Oranlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (94), 31-52.
• Dınh, H. T. ve Pham, C. D. (2020). The Effect of Capital Structure on Financial Performance of Vietnamese Listing Pharmaceutical Enterprises. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(9), 329-340.
• Endri, E., Ridho, A. M., Marlapa, E. ve Susanto, H. (2021). Capital Structure and Profitability: Evidence from Mining Companies in Indonesia. Montenegrin Journal of Economics, 17(4), 135-146.
• Gujarati, D. (2016). Örneklerle Ekonometri. (Bolatoğlu, N. Çev.) Bb101 Yayınları:15. 1. Baskı.
• Güriş, S. (2018) Uygulamalı Panel veri Ekonometrisi. Der Yayınları.
• Güriş, S. ve Tuna, E. (2011). Çevresel Kuznets Eğrisi’nin Geçerliliğinin Panel Veri Modelleriyle Analizi. Journal of Social Science, 13(2), 173.
• Hamid, M. A., Abdullah, A. ve Kamaruzzaman, N. A. (2015). Capital Structure and Profitability in Family and Non-Family Firms: Malaysian Evidence. Procedia Economics and Finance, 31, 44-55.
• Hsiao, C., Pesaran, M. H. ve Pick, A. (2012). Diagnostic Tests of Cross‐Section Independence for Limited Dependent Variable Panel Data Models. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(2), 253-277.
• Hlouskova, J. ve Wagner, M. (2006). The Performance of Panel Unit Root and Stationarity Tests: Results from a Large Scale Simulation Study. Econometric Reviews, 25(1), 85-116.
• KAP: https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler (Erişim tarihi: 12.06.2023).
• Karaca, S. S. ve Başci, E. S. (2011). Hisse Senedi Performansını Etkileyen Rasyolar ve İMKB 30 Endeksinde 2001-2009 Dönemi Panel Veri Analizi. Suleyman Demirel University Journal of Faculty of Economics ve Administrative Sciences, 16(3).
• Konuşkan, A. ve Kılınç, Z., (2022). Karlılığa Etki Eden Finansal Oranların Panel Veri Analiz Yöntemi ile Tespiti Bıst 100 Gıda Sektöründe Bir Uygulama. Journal of Public Economy and Public Financial Management, 2(1), 1-18.
• Korkmaz, Ö. ve Karaca, S. S. (2014). Üretim İşletmelerinde Firma Karlılığının Finansal Belirleyicileri ve BİST İmalat Sanayi Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 14(1), 21-29.
• Kurtaran, A., Kurtaran, A. T., Çelik, M. K. ve Temizer, Z. (2015). Finansal Oranlar ile Firma Değeri İlişkisi: BIST’te Bir Uygulama. Global Journal of Economics and Business Studies, 4(8), 35-45.
• Levin, A., Lin, C. F. ve Chu, C. S. J. (2002). Unit Root Tests in Panel Data: Asymptotic and Finite-Sample Properties. Journal of Econometrics, 108(1), 1-24.
• Nassar, S. (2016). The Impact of Capital Structure on Financial Performance of The Firms: Evidence from Borsa Istanbul. Journal of Business ve Financial Affairs, 5(2).
• Olawale, L. S., Ilo, B. M. ve Lawal, F. K. (2017). The Effect of Firm Size on Performance of Firms in Nigeria. Aestimatio: The Ieb International Journal of Finance, (15), 68-87.
• Özbey, S. ve Özarı, Ç. (2020). Borsa İstanbul İmalat Sanayi İşletmelerinin Kârlılığa Etki Eden Faktörlerinin Panel Regresyon ile İncelenmesi. Business ve Management Studies: An International Journal, 8(1), 541-574.
• Pesaran, M. H. (2021). General Diagnostic Tests for Cross-Sectional Dependence in Panels. Empirical Economics, 60(1), 13-50.
• Sarıkovanlık, V., Koy, A., Akkaya, M., Yıldırım, H. H. ve Kantar, L. (2019), Finans Biliminde Ekonometri Uygulamaları. Seçkin Yayıncılık.
• Tatoğlu, F. (2012). İleri panel veri analizi. Beta Basım Yayım. (4. Baskı 2020).
• Taysı, K. (2020). Aktif Karlılığa Etki Eden Faktörlerin Panel Veri Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi. Journal of Original Studies, 1(1), 15-30.
• Yaffee, R. (2003). A Primer for Panel Data Analysis. Connect: Information Technology at NYU, 8(3), 1-11.
• Yaman, S., Korkmaz, T. ve Açıkgöz, E. (2017). Pay Getirilerine Etki Eden Finansal Oranların Panel Veri Analiz Yöntemi ile Tespiti: BİST Gıda Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(4), 187-204.
• Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel Veri Ekonometrisi (5. Basım). Beta Yayınevi.