FİNANSAL BİLGİ MANİPÜLASYONU ORTAYA ÇIKARMAYA YÖNELİK BİR ARAŞTIRMA (Beneish Model)

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 16 - 25, 01.04.2021

Nesibe Toplu , İlker Calayoğlu , Murat Azaltun

https://doi.org/10.32951/mufider.796841

Cited By: 6

Öz

Piyasaların etkin ve verimli çalışabilmesi için gerçeğe ve ihtiyaca uygun bilgiye ihtiyaç vardır. Bazı işletme yöneticileri çıkar çatışmaları doğrultusunda yaratıcı muhasebe uygulamaları gerçekleştirebilmektedir. Türkiye’de ve dünyada işletmelerin finansal tablolarında yapılan hile ve usulsüzlükler, çeşitli skandallara neden olmuştur.
Finansal bilgi kullanıcılarından en önemlisi yatırımcılardır. Finansal bilgi manipülasyon yöntemiyle işletmeler, mevcut mali durumlarını ve faaliyet sonuçlarını olduğundan daha iyi veya kötü gösterebilir. Bu gibi durumlar, yatırımcıların yanlış karar vermesine ve zarar görmesine neden olur.
Bu çalışmanın amacı, finansal bilgi manipülasyonu tespitinde Beneish Modelinin nasıl kullanılabileceğini açıklamaktır. Bu araştırmada Beneish (1999) modeli kullanılarak Borsa İstanbul’da (BİST) işlem gören şirketlerin finansal bilgi manipülasyonu uygulama olasılıkları hesaplanmıştır. Bu araştırmada analize uygun verisi olan 104 şirket incelemeye alınmıştır. Beneish Modeline göre, BİST’te işlem gören 104 şirketin %94’ünün çeşitli seviyelerde finansal bilgi manipülasyonu yapma ihtimali olduğu hesaplanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Finansal Bilgi Manipülasyonu, Beneish Model, BİST

Kaynakça

• Aghghaleh, S. F., Mohamed, Z. M. ve Rahmat, M. M. (2016). Detecting Financial Statement Frauds in Malaysia: Comparing the Abilities of Beneish and Dechow Models. Asian Journal of Accounting and Governance, 7, 57–65.
• Altuk Ö. E. ve Ataman, B. (2014). Kâr Yönetimi ve Yöntemleri. Marmara Üniversitesi Öneri Dergisi, 11(42), 13-25.
• Aren, S. (2003). Yöneticilerin Kâr Yönetimi ile İlgili Tutumları ve İMKB'de Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gebze Yüksek Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Aygün, D. (2013). Yaratıcı Muhasebe Stratejileri. Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8(2), 49-69.
• Beneish, M.D. (1999). The Detection of Earnings Manipulation. Financial Analysis Journal, 55(5), 24-36.
• Çıtak, N. (2009). Yaratıcı Muhasebe Hileleri Finansal Raporlama mıdır?. Mali Çözüm, 91, 81-109.
• Deangelo, L. E. (1986). Accounting Numbers as Market Valuation Substitutes: A Study of Management Buyouts of Public Stockholders. The Accounting Review, 61(3), 400- 420.
• Demir, V. ve Bahadır, O. (2007). Muhasebe Manipülasyonu Yöntemleri ve Teknikleri. Mali Çözüm, 84, 103-119.
• Doğan, E. (2009). Finansal Bilgi Manipülasyonu ve Finansal Bilgi Manipülasyonunun Belirlenmesine Yönelik Modeller: İMKB’de Bir Uygulama. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
• Elitaş, B. L. (2013). Muhasebe Manipülasyonu ve Muhasebe Bilgi Kalitesine Etkileri. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 58, 41-54.
• Fındık, H. ve Öztürk, E. (2016). Finansal Bilgi Manipülasyonunun Beneish Modeli Yardımıyla Ölçülmesi: BIST İmalat Sanayi Üzerine Bir Araştırma. Journal of Business Research Turk, 8(1), 483-499.
• Healy, P. (1985). The Effect of Bonus Schemes on Accounting Decisions. Journal of Accounting and Economics, 7, 85-107.
• Jones, L. E. (1991). Earnings Management During Import Relief Investigations. Journal of Accounting Research, 29(2), 193-228.
• Kamışlı, M. ve Girginer, N. (2010). İşlem Bazlı Manipülasyonun İstatistiksel Sınıflandırma Analizleriyle Belirlenmesi. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 11, 1-30.
• Kara, E., Uğurlu, M. ve Körpi, M. (2015). Using Beneish Model in Identifying Accounting Manipulation: An Empirical Study in BİST Manufacturing Industry Sector. Journal of Accounting, Finance and Auditing Studies, 1(1), 21-39.
• Kara, S., Sakarya, Ş. ve Aksu, M. (2016). Beneish Modeli ile Kazanç Manipülasyonunun Tespit Edilmesi: BIST Şirketleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 8(2), 13-25.
• Kıllı, M. ve Evci, S. (2017). Muhasebe Manipülasyonlarının Tespitinde Kullanılan Modeller. Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 68-79.
• Küçüksözen, C. ve Küçükkocaoğlu, G. (2005). Finansal Bilgi Manipülasyonu: İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Çalışma, 1st International Accounting Conference on the Way to Convergence, MÖDAV, s. 3-5 Kasım, İstanbul, Türkiye.
• Küçüksözen, C. (2004). Finansal Bilgi Manipülasyonu Nedenleri Yöntemleri Amaçları Teknikleri Sonuçları ve İMKB Şirketleri Üzerinde Ampirik Bir Çalışma. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Küçüksözen, C., Benli, Y. K. ve Küçükkocaoğlu, G. (2007). Finansal Bilgi Manipülasyonunun Tespitinde Yapay Sinir Ağı Modelinin Kullanımı. İMKB Dergisi, 9(36), 1-32.
• Mamo J. ve Aliaj A. (2014). Accounting Manipulation and Its Effects in the Financial Statements of Albanian Entities. Interdisplinary Journal of Research and Development, 1(2), 55-60.
• Mengi, B. T. (2013). Hileli Finansal Raporlama, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Mulford, C. W. ve Comiskey, E. E. (2002). The Financial Numbers Game, Detecting Creative Accounting Practices, New York: John Wiley & Sons.
• Muntari, M. (2015). Detecting Corporate Fraud and Financial Distress Using the Altman and Beneish Models the Case of Enron Corp. International Journal of Economics, Commerce and Management United Kingdom, 3(1), 1-18.
• Omar, N., Koya, R. K., Sanusi, Z. M. ve Shafie, N. A. (2014). Financial Statement Fraud: A Case Examination Using Beneish Model and Ratio Analysis. International Journal of Trade, Economics and Finance, 5(2), 184-186.
• Öcal, N., Atasoy, Y. ve Öcal, Ö. (2017). Muhasebe Bazlı Kazanç Manipülasyonunun Tespitinde Kullanılan Beneish Modelinin Test Edilmesi, 21. Finans Sempozyumu, s. 549-562, 18-21 Ekim, Balıkesir, Türkiye.
• Repousis S. (2016). Using Beneish Model to Detect Corporate Financial Statement Fraud in Greece. Journal of Financial Crime, 23(4), 1063-1073.
• Sezgin, F. H. (2017). Finansal Bilgi Manipülasyonun Belirlenmesinde Spathis Modeli Yaklaşımının Etkinliği, 3rd SCF International Conference on Economic and Social Impacts of Globalization, s. 124, 5-7 Ekim, Antalya, Türkiye.
• Spathis C. T. (2002). Detecting False Financial Statements Using Published Data: Some Evidence from Greece. Managerial Auditing Journal, 17(4), 179-191.
• Spathis, C. T., Doumpos, M. ve Zopounidis, C. (2004). Detecting Falsified Financial Statements: A Comparative Study Using Multicriteria Analysis and Multivariate Statistical Techniques. The European Accounting Review, 11(3), 509–535.
• Stolowy, H. ve Breton, G. (2003). A Literature Review and Proposed Conceptual Framework. Review of Accounting & Finance, 9(1), 2-66.
• Tarjo ve Herawat, N. (2015). Application of Beneish M-Score Models and Data Mining to Detect Financial Fraud. Social and Behavioral Sciences, 211, 924-930.
• Tekin, E. (2017). 2010-2014 Yılları Arasında Türkiye’de Halka Açık Şirketlerde Manipülasyon Üzerine Beneish Modeli ile Ampirik Çalışma, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Tepeli, Y. ve Kayıhan, B. (2016). Muhasebe Manipülasyonunun Beneish Modeli ile Tespit Edilmesi: BİST Gıda Maddeler Sanayi Sektöründe Bir Uygulama. Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 14(4), 245-264.
• Terzi, S. (2012). Hileli Finansal Raporlama Önleme ve Tespit, İstanbul: Beta Yayınevi.
• Uğurlu, M. ve Sevim, Ş. (2015). Finansal Tablolardaki Hile Riskinin Tahmin Edilmesinde Karma Modellerin Nispi Başarısı Üzerine Karşılaştırmalı Bir Analiz. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 14(1), 65-88.
• Varıcı, İ. ve Er, B. (2013). Muhasebe Manipülasyonu ve Firma Performansı İlişkisi: İMKB Uygulaması. Ege Akademik Bakış, 13(1), 43-52.
• Yel, T. ve Erdem, M. S. (2016). Kârları İstikrarlı Hale Getirme Uygulamalarının Hisse Senetleri Borsa İstanbul’da İşlem Gören Şirketlerde Tespit Edilmesi. Mali Çözüm, 57, 57-74.
• Yörük, N. ve Doğan, E. (2009). Finansal Bilgi Manipülasyonu ve Finansal Bilgi Manipülasyonunun Belirlenmesine Yönelik İMKB’de Bir Uygulama, Ankara: Detay Yayıncılık.