Comparison with the Management Thought and the Guild Organization Structure at the Ottoman Government

Yıl 2018, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 165 - 202, 01.09.2018

Halil Emre Akbaş , Serdar Bozkurt , Kübra Yazıcı

Öz

In this study; the Guild and its structure which allow the local people and different community to trade, with the transformation of the Ottoman Empire into an emperorship were evaluated. The Guild Organization can also be considered as the continuation of Ahi Community, which is actually an artisan organization in Anatolia. However, because of both the size of the economic and social structure and the wideness of the population area also carry out different functions. This framework also compares the scientific foundations of contemporary business and management understanding with the Ahi Community structure that has not yet been sufficiently clarified to until today. In addition, evaluations are made in working on the accounting-based structure of the economic formation of the Guild Organization. Finally, the study explains the elements of the transition from the Ahi Community to the Guild Organization and then to the Breach Organization.

Anahtar Kelimeler

Guild Organization, Ahi Community, Breach Organization, Administrative and Financial Structure

Osmanlı Devletinde Lonca Teşkilatı Yapısı ve Yönetim Düşüncesi ile Karşılaştırılması

Öz

Bu çalışmada; Osmanlı Devleti’nin imparatorluğa dönüşmesiyle birlikte farklı tebaadan halkın da ticaret yapabilmesine olanak sağlayan lonca teşkilatının, yönetsel ve mali yapısı üzerine değerlendirmelerde bulunulmuştur. Lonca teşkilatı, aslında Anadolu’daki esnaflık teşkilatı olan Ahilik’in devamı niteliğinde de düşünülebilir. Yalnız gerek ekonomik ve sosyal yapısının büyüklüğü gerekse nüfus alanının genişliği nedeniyle farklı fonksiyonları da yerine getiren bir niteliğe sahiptir. Bu çerçevede çalışma günümüze kadar henüz yeterince açıklığa kavuşturulmamış olan günümüz işletmecilik ve yönetim anlayışının bilimsel temelleri ile Ahilik yapısını da karşılaştırmaktadır. Ayrıca Lonca teşkilatının ekonomik oluşumunun muhasebe temelli yapısı üzerine çalışmada değerlendirmeler yapılmaktadır. Son olarak çalışma Ahilik Teşkilat yapısından, Lonca Teşkilatına ve daha sonrada Gedik Teşkilatına geçişin unsurlarını açıklamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Lonca Teşkilatı, Ahilik, Gedik, Yönetsel ve Mali Yapı

Kaynakça

• Akgöz, S. S., ve Ercan, E. (2017). Ahilik Felsefesi ve Örgüt Modelinin Dünyadaki Kalkınma Modeli Olan Kooperatife Yansımaları. Alınteri Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 51-58.
• Akgündüz, M. (2014). Ticarî Hayatta Kardeşliği Esas Alan Ahilik Teşkilatı. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19 (31), 9-18.
• Altıntaş, A.M. (2010). The World of Ottoman Guilds: The Issue of Monopoly. History Studies, 2/3 (1), 11-23.
• Arı, M. (2008). Ahiliğin Siyasal Boyutları ve Günümüzde Yeniden Yorumlanması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(16), 38-55.
• Arslan, R., ve Şanlı, D. (2013). Osmanlı Devleti’nde Bir Esnaf Örgütlenmesi Olarak Lonca Teşkilatı. Bartın Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 4(7), 15-30.
• Baer, G. (1963). Türk Loncalarının Yapısı ve Bu Yapının Osmanlı Sosyal Tarihi İçin Önemi. çev. Sami Ferliel. AÜ SBF dergisi, 8(14), 99-119.
• Baer, G. (1970). The administrative, Economic and Social Functions of Turkish Guilds. International Journal of Middle East Studies, 1(1), 28-50.
• Baransel, A. (1993). Çağdaş Yönetim Düşüncesinin Evrimi. İstanbul: Avcıol Basım Yayın
• Bayram, S. (2012). Osmanlı Devleti’nde Ekonomik Hayatın Yerel Unsurları: Ahilik Teşkilâtı ve Esnaf Loncaları. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, (21).81-115.
• Bilge, S. M. (2014). Osmanlı İstanbul’unda Berber Esnafı. Osmanlı İstanbulu-II. Uluslararası Osmanlı İstanbulu Sempozyumu, Bildiriler, 187-206.
• Bosnalı, Ö. (2004). Ahiliğin Üretim ve Tüketim Mekanizmasındaki Yeri ve Günümüze Uyarlanması. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(8), 39-46.
• Cohen, A. (2001). Osmanlı Kudüs’ünde Loncalar, çev. Nurettin Elhüseyni, İstanbul, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı Yayınları.
• Çağatay, N. (1989) Bir Türk Kurumu Olan Ahilik. Türk Tarih Kurumu Yayınları. Ankara.
• Çelik, B. (2004). Osmanlı Lonca Sistemi İçinde Yamaklık Olgusu.61-78.
• Çiftçi, C. (2004). Müşteri Memnuniyeti, Kalite ve Osmanlı Esnafı. U.Ü. Fen- Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(7), 17-34.
• Demirci, M. (2003). İslam’da Şehir ve Şehrin Sosyal Dinamikleri. İstanbul: İstem Dergisi, 2, 129-146.
• Durak, İ. ve Yücel, A. (2010). Ahiliğin Sosyo-Ekonomik Etkileri ve Günümüze Yansımaları. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve idari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 151-168.
• Eren, E. (2016). Yönetim ve Organizasyon (Çağdaş ve Küresel Yaklaşımlar), 12. bs. İstanbul: Beta.
• Hofstede, G. (1984). Cultural Dimensions in Management and Planning. Asia Pacific Journal of Management, 1(2), 81-99.
• Gemici, N. (2009). Ahilikten Günümüze Meslek Eğitimi, 1. bs. İstanbul: Kelebek Matbaacılık.
• Genç, M. (2007). Osmanlı esnafı ve devlet (Loncadan Oda’ya, İstanbul Ticaret Odasının 125. Yılı Anısına). İstanbul: İstanbul Ticaret Odası Yayınları. Human & Society.
• Güler, İ. (2011). XVIII. Yüzyılda Osmanlı Esnaf ve Zanaatkârları ve Sorunları Üzerine Gözlemler. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2).
• Gündüz, A. Y., Kaya, M., ve Aydemir, C. (2012). Ahilik Teşkilatında ve Günümüzde Tüketicilerin Korunmasına Yönelik Çalışmalar Üzerine Bir Değerlendirme. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 14(2), 37-54.
• Gürata, M. (1975). Unutulan adetlerimiz ve loncalar. Ankara.
• Güvemli, O. (1998). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi (Cilt 2). Avcıol Basım-Yayın.
• Güvemli, O. (1995). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi (Cilt 1). Avcıol Basım-Yayın.
• İnalcık, H., ve Arı, B. (2005). Türk-İslam-Osmanlı Şehirciliği ve Halil İnalcık’ın Çalışmaları. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 6, 27-56.
• İnalcık, H., ve Unan, F. (1988). Fâtih Sultan Mehmed Tarafından İstanbul’un Yeniden İnşaası. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 215-226.
• İnalcık, H. (1997). İstanbul’un İncisi: Bedesten. Mustafa Özel (haz.), İktisat ve Din, İz Yayıncılık, İstanbul.
• İnalcık, H. (1996). Fatih, Fetih ve İstanbul’un Yeniden İnşası. Dünya Kenti İstanbul Habitat II, 22-37.
• Kal’a, A. (2003). Osmanlı Esnafı ve Sanayisi Üzerine Yapılan Çalışmalarla İlgili Genel Bir Değerlendirme. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, 1(1), 245-266.
• Kal’a, A. (1998). İstanbul esnaf tarihi tahlilleri: İstanbul esnaf birlikleri ve nizamları (Cilt 1). İstanbul Araştırmaları Merkezi.
• Kılınç, M. (2012). Türkiye’de Mesleki Teknik Eğitimi Şekillendiren Eğitim Kurumlarından Ahilik, Gedik, Lonca, Enderun Mektebi’nin Tarihi Gelişimleri. E-Journal Of New World Sciences Academy, 7(4), 63-73.
• Kuran, T. (Ed.). (2010). Mahkeme Kayıtları Işığında 17. Yüzyıl İstanbul’unda Sosyo-Ekonomik Yaşam: Guilds and Guildsmen. Communal Affairs of Christians and Jews. Foreigners (Vol. 1). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Mamuti, A. (2013). An Essay on Economic Values of Akhisim. Epiphany: Journal of Transdisciplinary Studies, 6 (1), 238-246.
• Özdemir, R. (1986). Ankara Esnaf Teşkilatı.II . Milli Türkoloji Kongresi, 15-21 Eylül 1986. İstanbul, 1986: 156-181.
• Pamuk, Ş. (2001). Osmanlı’da Loncalar. The Grand Bazaar Magazine – Kapalıçarşı, 2, 94-96.
• Şen, M. (2002). Osmanlı Devleti’nde Sosyal Güvenlik: Ahi Birlikleri, Loncalar ve Vakıflar. Çimento İşveren, Kasım, 18-40.
• Tereza Leme Fleury, M. (1999). The Management of Culture Diversity: Lessons From Brazilian Companies. Industrial Management & Data Systems, 99(3), 109-114.
• Tesk Yayınları, Ahilik Kültürü. http://www.tesk.org.tr/tr/yayin/123.pdf, (Erişim Tarihi: 02.02.2018)
• Turna, N. (2006). Ondokuzuncu Yüzyılın İlk Yarısında İstanbul’da Berber Olmak, Berber Kalmak. Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, (9), 171-188.
• Ülgener, S. F. (1981). Zihniyet ve din. İslâm, tasavvuf ve çözülme devri iktisat ahlâkı. DER Yayınları.
• Werner, E. (1986). Büyük Bir Devletin Doğuşu (Osmanlı Feodalizminin Oluşma Süreci), (Çev. Öner, Y. ve Esen, O.), Alan Yay, İstanbul.
• Yazıcı, N. (1996). “Lonca Sisteminin İşsizlik Sigortasıyla İlgisi Üzerine Bazı Düşünceler”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35 (1), 155-165.
• Yağmurlu, A. (1997). Örgüt Kültürü: Tanımlar ve Yaklaşımlar, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Dergisi, 52(1-4), 717-724
• Zel, U. (2001). Kişilik ve Liderlik. Ankara: Seçkin Yayınları.