GEÇMİŞTEN GÜNÜMÜZE PARANIN TARİHİ: FİZİKİ PARADAN KRİPTO PARAYA

Yıl 2021, Sayı: 2021 Özel Sayı, 253 - 264, 30.12.2021

Bekir Elmas , Salih Aydın

Öz

İnsanlar ilk çağlardan itibaren ihtiyaç duyduğu, ancak üretimini yapamadıkları mal veya hizmetleri elde edebilmek için farklı yollara başvurmuşlardır. İlk zamanlarda ihtiyaçların örtüşmesine bağlı olarak kullanılan takas yöntemi, zaman ilerledikçe yerini farklı ödeme yöntemlerine bırakmıştır. Takas yöntemini altın, gümüş ve bakır gibi değerli madenler ile ödemelerin yapılması takip etmiştir. Daha sonraki dönemlerde kullanım kolaylığı anlamında bu değerli madenlerin yerini kâğıt paralar almıştır. Kâğıt paralarla ödemelerin yapılması kolaylaşmış ve insanların ihtiyaçlarını daha hızlı temin etmesinin önü açılmıştır. 21. yüzyıla gelindiğinde ise paranın yapısında önemli değişiklikler ortaya koyan kripto paralar gündeme gelmiştir. Bilişim teknolojilerinin imkan sağladığı küresel yapının en etkili çıktılarından olan kripto paralar, paranın tanımını ve yapısını değiştirecek ölçüde yeni bir olgunun da önünü açmıştır. İletişimin küresel çapta bu denli kolay ve hızlı yapıldığı bir dönemde maddi varlıkların dijital olarak transfer edilebilme fırsatı blockchain teknolojisini ortaya çıkarmış ve bu teknoloji kripto paraların ortaya çıkmasını sağlamıştır. Teknolojik dönüşüm ile birlikte bankacılık ve ödeme sistemlerinin dijitalleşmesi ve bireylerin bu dönüşüme ayak uydurması ile nakitsiz ödemeler toplumu olmaya her geçen gün daha da yaklaşılmaktadır. Günümüzde artık mobil ödemeleri, kasasız mağaza deneyimini, blockchain teknolojilerini konuşmaya başlayan insanoğlu paranın tarihi süreçte nasıl bir değişime uğradığını anlamaya çalışmaktadır. Bu çalışmada, öncelikle paranın ne anlama geldiğine değinilmiş ve özelliklerinden bahsedilmiştir. Daha sonra paranın ilk kez kullanılmaya başlanmasından günümüze kadar geçen süreye ele alınmıştır. Özellikle son yıllarda ortaya çıkan ve paranın yepyeni bir hali olarak görülen kripto para sistemi üzerinde daha fazla durulmuştur. Günümüz teknolojisinin geldiği son noktada kripto para piyasasının geleceğine ait çıkarımlara da çalışmada yer verilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Para, Paranın Tarihi, Fiziki Para, Kripto Para

Teşekkür

14-16 Ekim 2021 tarihleri arasında 2. Uluslararası Muhasebe ve Finans Tarihi sempozyumunu düzenleyen Karadeniz Teknik Üniversitesi hocalarına ve Oktay Güvemli Muhasebe ve Finans Tarihi Vakfı yöneticilerine şükranlarımı sunarım.

Kaynakça

• Ceylan, F., Ekinci, R., Tüzün, O. ve Kahyaoğlu, H. (2018). Kripto Para Piyasasında Balonların Tespiti: Bıtcoın ve Ethereum Örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 6 (3), 263-274.
• Çetinkaya, Ş. (2018). Kripto Paraların Gelişimi ve Para Piyasalarındaki Yerinin SWOT Analizi ile İncelenmesi. Uluslararası Ekonomi ve Siyaset Bilimleri Akademik Araştırmalar Dergisi, 2 (5), 11-21.
• Doğan, Ş. (2020). Dijital Çağda Paranın Dönüşümü: Kripto Para Birimleri ve Blok Zinciri (Blockchain) Teknolojisi: Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (3), 859-870.
• Erkuş, H. ve Gümüş, A. (2019). Blockchain ve Kripto Paraların Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 41-49.
• Fidan, M., Dilek, S. ve Esev, A. (2019). Dünden Bugüne Paranın Tarihi ve Türkiye’de Kâğıt Para Kullanımı. Sosyal Bilimler Dergisi, 9 (18), 141-162.
• Gülşen, C. (2009). Paranın İşlevleri ve Cumhuriyet Öncesi Kâğıt Para Kullanımı. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü.
• Gümüş, A. ve Erkuş, H. (2019). Blockchain ve Kripto Paraların Kullanımı Üzerine Bir Değerlendirme. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (2), 41-49.
• Gürsoy, S. ve Kartal, K. (2020). Takas Ekonomisinden Altın Paraya, Kâğıt Paradan Dijital (Sanal) Paraya Dönüşüm: Kripto Paralar; Bitcoin ve Blockchain Sistemlerinin Araştırılması. Samet Gürsoy ve Derya Ağcadağ (Ed.), İktisat ve İşletme Alanında Değişen Yaklaşımlar. (ss. 79-106). Ankara: İksad Yayınevi.
• Stavroyiannis, S. and Babalos, V. (2019). Herding Behavior in Cryptocurrencies Revisited: Novel Evidence From A TVP Model. Journal of Behavioral and Experimental Finance, 22, 57-63.
• Sürmen, Y. (2014). Muhasebe – 1. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Şahin, H. (2016). Paranın Doğası ve Türleri Üzerine Bir İnceleme. Liberal Düşünce Dergisi, 21 (84), 93-102.
• Şenbayram, E. A. (2019). Paranın Geldiği Uç Nokta: Bitcoin. Econharran Harran Üniversitesi İİBF Dergisi, 3 (4), 72-92.
• Tiryaki, G. (2016). Para ve Finansın Dönüşümü. Ankara: Efil Yayınevi.
• Turan, Z. (2018). Kripto Paralar, Bitcoin, Blockchain, Petro Gold, Dijital Para ve Kullanım Alanları. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11 (2), 1-5.
• Usta, A. (2018). Paranın Serüveni: Kripto Paraların Öncesi ve Sonrası. Bankalararası Kart Merkezi Genel Müdürlüğü (BKM), https://www.bkm.com.tr/wpcontent/uploads/2018/06/PARANIN-SERÜVENİ-2.-BASKI.pdf.