EVALUATION OF THE DEVELOPMENT OF TURKISH ACCOUNTING PROFESSION IN 30 YEARS (1989-2019)

Yıl 2023, Sayı: 24, 81 - 110, 20.01.2023

Arzu Aktaş , Güler Güney

Öz

Atatürk established the Post-Republic Economic State Organizations (IDT) within the scope of the second westernization movement in Turkish history. With the gradually developing private sector and business administration, the need for accountants has come to the fore, and various studies have been carried out to discipline this business. With the Occupational Law No. 3568, which entered into force with a delay in 1989, an organized structure for accountants in Turkey, titled and fighting for their rights on a legal basis, was formed. In terms of understanding and explaining the effects of a rapidly digitalizing society and a globalized economy, the evaluation of accounting concepts that have developed in the last 30 years, especially in the light of history and philosophy, can make essential contributions to the discussions on adapting to digital transformation and the sustainability of the profession. This study examines the last 30 years of the Turkish accounting profession to contribute to the development of the accounting profession.

Anahtar Kelimeler

Accounting History, Istanbul Chamber of Certified Public Accountants (ICCPA), Accounting Philosophy, Accounting Engineering and Digital Transformation of Accounting., Accounting History, Istanbul Chamber of Certified Public Accountants (ICCPA), Accounting Philosophy, Accounting Engineering and Digital Transformation of Accounting

TÜRK MUHASEBE MESLEĞİNİN 30 YILDAKİ GELİŞİMİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ (1989-2019)

Öz

Atatürk, Türk tarihindeki ikinci batılılaşma hareketi kapsamında Cumhuriyet sonrası İktisadi Devlet Teşekkülleri’ni (İDT) kurmuştur. Yavaş yavaş gelişen özel sektör ve işletmecilikle birlikte muhasebeci ihtiyacı gündeme gelmiş ve bu işi disipline edecek çeşitli çalışmalar yapılmıştır. 1989’da gecikmeli olarak yürürlüğe giren 3568 sayılı Meslek Yasası’yla birlikte Türkiye’de muhasebeciler için örgütlü, unvanlı ve yasal zeminde hakları için mücadele veren bir yapı oluşmuştur. Teknolojik gelişmeler ile birlikte baş döndüren hızla dijitalleşen bir toplum ve globalleşen ekonominin muhasebe mesleğine etkilerini anlamak ve açıklamak yönünden özellikle son 30 yılda gelişen muhasebe kavramlarının tarih ve felsefe ışığında değerlendirilmesi, dijital dönüşüme uyum sağlanması ve mesleğin sürdürülebilirliğine yönelik tartışmalara önemli katkılar sunabilir. Bu çalışma muhasebe mesleğinin gelişimine katkı sağlamak amacıyla Türk muhasebe mesleğinin son 30 yılını incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Muhasebe Tarihi, İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (İSMMMO), Muhasebe Felsefesi, Teknoloji ve Muhasebenin Dijital Dönüşümü, Accounting History, Istanbul Chamber of Certified Public Accountants (ICCPA), Accounting Philosophy, Accounting Engineering and Digital Transformation of Accounting.

Kaynakça

• 24 Solutions. (tarih yok) GDPR Ne Demek?. https://www.24solutions.com/tr/blog/gdpr-ne-demek-ne-zaman-yururluge-girecek/ (Erişim: 10.7.2019)
• Akbaş, H. E. , Bozkurt, S. & Yazıcı, K. (2018). Osmanlı Devletinde Lonca Teşkilatı Yapısı ve Yönetim Düşüncesi ile Karşılaştırılması. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 165-202.
• Arrou, P. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.30-38. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).
• Aslan, M. (2018). Sermaye Pi̇yasaları Altyapısı Oluşturulmadan Yapılan Bi̇r Halka Arz Denemesi: HASTAŞ Vakası. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 139-164.
• Attolini, G. (2015). Küçük ve Orta Büyüklükteki Muhasebecilerin Globalleşmesi, Marka Yaratma Çalışmaları ve Sosyal Medya Kullanımı. XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu: Muhasebe Denetiminde Yaşanan Gelişmeler, Değişimler, Beklentiler (26-30 Kasım 2014), s.77-96. İstanbul: İSMMMO (161)
• Bozkurt, N. (2011). TÜRMOB Bağımsız Denetim Eğitim Projesi. İstanbul
• Çelen, R. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.19-27. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).
• Danişmend.(tarihyok) EntelektüelSermaye. http://danismend.com/kategori/altkategori/entellektuel-sermaye/ (Erişim: 22.7.2019)
• Demirel, E. (2015). Meslekte Sürdürülebilir İletişim: Meslek Mensubuna Güven, Onu İtibarlaştırma ve Kurumsallaştırma. XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu: Muhasebe Denetiminde Yaşanan Gelişmeler, Değişimler, Beklentiler (26-30 Kasım 2014), s.77-96. İstanbul: İSMMMO (161)
• FinansGündem.(2014, Ekim 13).Entegre Rap. (Yaz, D.A.) https://www.finansgundem.com/yazarlar/entegre-raporlama-integrated-reporting-yazisi/466633 (Erişim: 1.7.2019)
• Güney, A. (2018). Entegre Raporlama (1. B.) Ankara: Detay
• Güvemli, O. (2018). Türkiye Muhasebe Mesleğinde Yüz Elli Yıllık Yalnızlık (1839-1989). Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, (14) , 23-63.
• Güvemli, O. (2018). MUFTAV’ın Dünya Kayıt Kültürü’ne Büyük Katkısı: Ortadoğu Muhasebe Tarihi (MÖ 3000-MS 2000). Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi (14), 7-22.
• Güvemli, O. & Güvemli, B. (2018). Türk İşletme Tarihi Üzerine. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 5-46.
• İndigo Dergisi. (2018, Mayıs 24). GDPR nedir?. https://indigodergisi.com/2018/05/gdpr-nedir-avrupa-birligi-veri-guvenligi/ (Erişim: 12.7.2019)
• İşgüden Kılıç, B. (2018). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sürdürülebilirlik Muhasebesi ve Entegre Raporlama ile İlgili Farkındalığa Katkısı. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 2, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s. 917-956. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496)
• Karabınar, S, Altınkaynak, F., Büyükbıçakçı, E, Zengin, E. (2018). Muhasebe Sistemlerine Yapılan Siber Saldırıların Teknik Analizi ve Ulaştığı Sosyo-Ekonomik Boyutlar. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 2, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s. 778-800. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496) Karakum, H. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.16-19. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).
• Muhasebe Tr. (2014, Ekim 16). Sürdürülebilirlik Rap.ve Denetiminde Muhasebecilerin Rolü?. (Yaz, D.A.) http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/dursun/036/ (Erişim: 1.7.2019)
• MuhasebeTr.(2013,Kasım28).MuhasebeFelsefesi. (Yaz, D.A.) http://www.muhasebetr.com/yazarlarimiz/dursun/035/ (Erişim: 1.7.2019)
• Mülk, N. (2017). Siyasetname. İstanbul: Dergah
• Okumuş, S. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.13-16. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).
• Sanlı, N. (2015). Açılış Konuşması. XI. Uluslararası Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu: Muhasebe Denetiminde Yaşanan Gelişmeler, Değişimler, Beklentiler (26-30 Kasım 2014), s.31. İstanbul: İSMMMO (161)
• Speitzer, M. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.39-50. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).
• Şen, İ.K., Hatunoğlu, Z. (2018). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlamasını Etkileyen Faktörler: Borsa İstanbul Örneği. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 2, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s. 862-881. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496)
• Şensoy, F. (2018). Şirket-i Hayriye: Osmanlı Boğaziçi Taşımacılık Şirketi. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 239-279.
• Tekbaş, İ. (2019). Muhasebenin Dijital Dönüşümü ve Mali Mühendislik. 2.Basım, İstanbul: Ceres
• Tiftik Birlik. (Tarih Yok). Ankara Keçisi Diye Ünlenen Tiftik Keçisi. http://tiftikbirlik.com.tr/sayfa.aspx?ID=4 (Erişim: 11.7.2019)
• Yaz, D. A. (2019). İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası ve Başkanı Yahya Arıkan (1989-2016). (G. Üstüntaş, Dü.) İstanbul: MUFTAV
• Yaz, D.A. (2011). Vergide Doğru Bilinen Yanlışlar (1.B.). İstanbul: Maliye Hesap Uzmanları Derneği
• Yaz, D.A. (2012). Sürdürülebilir Geleceğe Mektuplar. 1.Baskı. İstanbul: Dünya Yayıncılık (2. Baskı Exon Mobile)
• Yaz, D.A. (2014). Muhasebe Felsefesi. 3.Baskı. İstanbul: Minval
• Yazan, Ö. (2018). 19.yy. Sonlarında Osmanlı Tarım İşletmelerinde Yönetim ve Muhasebe Uygulamaları: “Çiftlik İdaresi” Örneği. Muhasebe ve Finans Tarihi Araştırmaları Dergisi, İşletme Tarihi Özel Sayısı, 280-332.
• Yünlü, M. (2018). Açılış Konuşması. XX.Türkiye Muhasebe Kongresi (5-6 Ekim 2018), Cilt 1, Dijitalleşme Sürecinde Değişen İş Hayatı ve Muhasebe Mesleğinin Yeniden Yapılanması ‘Yerel/Küresel Meseleler, Küresel/Yerel Çözümler, Şubat 2019, s.97-113. Ankara: TÜRMOB Yayınları (496).