TURGUT ÖZAL VE ANAVATAN PARTİSİ MUHAFAZAKÂRLIĞI

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 55, 121 - 139, 02.12.2018

Mahmut Hakkı Akın

Öz

Türkiye Cumhuriyeti’nin sekizinci cumhurbaşkanı Turgut Özal, liberal ve muhafazakâr eğilimleri olan bir bürokrat ve siyasetçi olarak tanınmıştır. 12 Eylül askeri darbesi sonrasında şekillenen siyasetin en önemli siyasi aktörlerinden birisi olan Turgut Özal, dört siyasi eğilimi içinde barındıran Anavatan Partisi’ni kurmuş ve 1983 seçimlerinde iktidara gelmiştir. Partinin temel eğilimlerinden birisi muhafazakârlıktır. Anavatan Partisi, 1983 ve 1987 genel seçimlerinde muhafazakârlardan güçlü bir destek almıştır. Bu gelişmede Turgut Özal’ın şahsının önemli bir payı vardır. Turgut Özal, eşi ve çocuklarından farklı olarak muhafazakâr kamuoyunda daima farklı ve değerli birisi olarak kabul edilmiştir. Turgut Özal’ın cumhurbaşkanlığı ve 1993 yılındaki vefatı sonrasında Anavatan Partisi’nde muhafazakârlık marjinalleşmiş ve böylece parti, zamanla Türkiye siyasi kültürünün aktif bir örgütü olmaktan çıkmıştır. Bu makalede Türkiye’de muhafazakârlık konusu açısından Turgut Özal ve Anavatan Partisi ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkiye’de muhafazakârlık, Turgut Özal, Anavatan Partisi

Kaynakça

• ANAVATAN PARTİSİ PROGRAMI (1983), Ankara.
• ATAMAN, M. (2017). “1983-1991 Dönemi: ANAP’lı Yıllar”, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’nin Siyasal Hayatı, (Der. Çaylak, A., Seyit Avcu, A.), Ankara: Savaş Yayınları, 553-569.
• BARLAS, M. (2001). Turgut Özal’ın Anıları, İstanbul: Birey Yay., 4. Baskı.
• BELHAN, Ş. (2005). Anavatan Partisi’nin Kuruluşu ve İktidara Gelişi, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, İzmir.
• BİRAND, M. A., YALÇIN, S. (2012). The Özal: Bir Davanın Öyküsü, İstanbul: Doğan Kitap, 12. Baskı.
• ÇALIŞ, Ş. (2001). Hayaletbilimi ve Hayali Kimlikler: Neo-Osmanlılık, Özal ve Balkanlar, Konya: Çizgi Kitabevi Yay.
• DONAT, Y. (1987). Özal’lı Yıllar (1983-1987), Ankara: Bilgi Yay.
• FINDLEY, C. (2011). Modern Türkiye Tarihi, (Çev. Ayas, G.), İstanbul: Timaş Yay.
• GÜNER, E. (2014). Özal’lı Yıllarım: Başdanışman Engin Güner Anlatıyor, İstanbul: Doğan Kitap.
• HÜRRİYET, “Hacı Özal Bugün Cumhurbaşkanı” 31 Ekim 1989
• HÜRRİYET, “Cuma Namazlarına Her Hafta Gideceğim 2 Kasım 1989
• HÜRRİYET, “Anıtkabirden Cuma Namazına”, 11 Kasım 1989
• İNAN, K. (2006). Siyaset Yılları, İstanbul: Timaş Yay. 2. Baskı.
• KEÇECİLER, M. (2014). Merkez Siyasetin Perde Arkası, (Söyleşi: Hale Gönültaş), İstanbul: Hayy Kitap.
• MİLLİYET, 20 Haziran 1988
• MİLLİYET, 10 Kasım 1989
• MİLLİYET, 15 Kasım 1989
• MİLLİYET, 2 Aralık 1992
• ÖZDEMİR, H. (2014). Turgut Özal, İstanbul: Doğan Kitap.
• SARAÇOĞLU, C. (2016). “Tank Paletiyle Neoliberalizm (1980-2002)”, Osmanlı’dan Günümüze Türkiye’de Siyasal Hayat, (Der. Atılgan, G. vd.), İstanbul: Yordam Kitap, 2. Baskı, s.753-875
• SEZAL, İ. (2016). “Bir Toplumsal Barış Mimarı ve Yarım Kalmış Devrim”, Özal’lı Yıllar: Siyaset, İktisat, Zihniyet, (Der. Sezal, İ ve Dağı, İ.), İstanbul: Beta Yayınları, 2. Baskı, s. 129-133.
• TAŞÇIOĞLU, M. (2006). “Bakan” Olmak, Ankara: Bilgi Yayınevi.
• TBMM TUTANAK DERGİSİ, 18. Dönem, Cilt: 17, 26. Birleşim (16.11.1988).
• ULUÇ, A. V. (2014). “Liberal-Muhafazakâr Siyaset ve Turgut Özal’ın Siyasi Düşüncesi”, Yönetim Bilimleri Dergisi, Cilt: 12, Sayı: 23, Çanakkale, s. 107-140.
• YALNIZOĞLU, Y. (2017). “Hepsini Yakala Partisi Bağlamında Anavatan Partisi’ne Yönelik Bir Analiz”, Pesa International Journal of Social Studies, Cilt: 3, Sayı: 1, s. 67-76.
• YAZICIOĞLU, M. S. (2016). “Özal’ın İslam Anlayışı ve Dini Özgürlükler”, Özal’lı Yıllar: Siyaset, İktisat, Zihniyet, (Der. Sezal, İ. ve Dağı, İ), İstanbul: Beta Yayınları, 2. Baskı, s. 159-177.
• YSK (2018). 1950-1977 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları http://www.ysk.gov.tr/doc/dosyalar/docs/Milletvekili/1950-1977/izmir.pdf (erişim tarihi 18.11.2018)
• Wikizero, Anavatan Partisi, https://www.wikizero.com/tr/Anavatan_Partisi, E.R: 17.10.2018.