DİN SOSYOLOJİSİ ÇALIŞMALARINDA GÖSTERGEBİLİMİN İMKÂNI: PRATİK BİR ÇALIŞMA

Yıl 2019, Cilt: 15 Sayı: 56, 211 - 234, 15.06.0219

Birsen Banu Okutan

Öz

Din Sosyolojisi ve göstergebilim çalışmalarının imkânını denemek için yola çıkan bu incelemenin temel amacı, göstergebilimin, din
sosyolojisinin pratikteki işlerliğine katkısını
sorgulamaktır. Din sosyolojisinin yöntemsel
çeşitliliğe kapılarını açtığı sosyal bilimler arenasında “göstergebilim” din olgusunu açımlayacak bir yol olarak karşımızdadır. Elinizdeki
çalışma, göstergebilimin, din sosyolojisi disiplinine metodolojik perspektif sunacağı düşüncesinden hareket eden bir denemedir. Hipotetik düzlemde, “göstergebilim” ilkelerinin din
sosyolojisinin işleyişine katkıları sorgulanacak, metodolojik olarak önerilen perspektifin
“anlama” üzerindeki etkileri mikro uygulama
ile test edilecektir. Uygulama aşamasında,
din sosyolojisi dersinin başlangıç haftasında,
yaşları 20-22 arasında değişen 100 öğrenciye
10 resim gösterilmiş, ardından bu resimlerin
her birini yorumlamaları beklenmiştir. İlerleyen
haftalarda, mevcut konularla ilişkili resimler
gösterilerek göstergeleri okuma modeli öğretilmiştir. Bu çerçevede, en son ders, ilk haftada
verilen resimler tekrar gösterilmiş ve cevaplar
karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak, din sosyolojisi
çalışmaları içinde “göstergebilimin” metodolojik olarak kullanımının “nesneleri okuma etkinliğini” geliştirebildiği bulgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Göstergebilim, Gösteren, Gösterilen, Gösterge

Kaynakça

• ALTAN, M. Z. (2011). Çoklu Zekâ Kuramı ve değerler Eğitimi, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 1, 4. 53-57.
• BACANLI, H. (2001). Gelişim ve Öğrenme. Ankara: Nobel yayınları
• BARTHES, R. (1994). Elements of Semiology. New York, NY: Hill and Wang.
• BARTHES, R. (2011). Çağdaş Söylenler. T. Yücel (çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• BARTHES, R. (2012). Göstergebilimsel Serüven. M. Rifat ve S. Rifat (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BARTHES, R. (2015). Bir Deneme Bir Ders Eiffel Kulesi ve Açılış Dersi. M. Rifat ve S. Rifat (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• BARTHES, R. (2016). Göstergeler İmparatorluğu. T. Yücel (çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. BİRCAN, H., & Gedik, H. (2003). Tekstil sektöründe istatistiksel proses kontrol teknikleri uygulaması üzerine bir deneme. CÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 69-79.
• BOURDIEU, P. (2014). Dinselin Çözümlenmesi. L. Ünsaldı. (çev.). Seçilmiş Metinler içinde. Ankara: Heretik Yayınları, ss.155-162.
• BOURDIEU, P. (2015). Bilimin Toplumsal Kullanımları, Bilimsel Alanın Klinik Bir Sosyolojisi için. L. Ünsaldı (çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• BOURDIEU, P. (2016). Sosyoloji Meseleleri. F. Öztürk vd. (çev.). Ankara: Heretik Yayınları.
• BURREL, G. ve M. G. (2005). Sociological Paradigms and Organizational Analysis. USA: Ashgate.
• ÇİFTÇİ, A. (2003). Sosyal Bilimlerde Köklü Tartışmalar. D.E.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı XVII, ss.3-28.
• ECO, U. (1979). A Theory of Semiotics. Bloomington, IN: Indiana University Press.
• GARDNER, H. (1993). Multiple intelligences: The theory in practice. New York: Basic Books.
• GARDNER, Howard. (1999). Intelligence Reframed: Multiple Intelligences for the 21st Century. New York: Basic Books.
• KURTKAN, A. (1980). Sosyoloji Ders Kitabı: İstanbul: MEB Yayınları.
• MACK, N. Ve diğerleri (2005). Tools for Data Managers. Qualitative Research Methods: A Data Collector’s Field Guide içinde USA:Family Health International, 105-107.
• MARDİN, Ş. (2007). Din ve İdeoloji. İstanbul: İletişim Yayınları.
• NEUMAN, L. (2016). Toplumsal Araştırma Yöntemleri Nitel ve Nicel Yaklaşımlar I. S. Özge (çev.). İstanbul: Yayın Odası.
• OBADIA, L. (2014) Is Durkheim’s “Sociologism” Outdated? Debating “Individualism” Contemporary French Sociology of Religion. Canadian Journal of Sociology/Cahiers Canadiens De Sociologie. 39, 4, 547-566.
• OKUTAN B. B. (2018). Din Sosyolojisi ve Göstergebilim. İstanbul: Rağbet yayınları
• ÖZER, G. (2017). Ortaöğretim Sosyoloji Ders Kitabı. Ankara: MEB
• REICH, W.R. (2009). Dinle Küçük Adam. Ş. Yeğin (çev.). İstanbul: Payel Yayınevi.
• SAUSSURE, F. de (1988). Nature of the Linguistic Sign. D. Lodge (ed.). Modern Criticism and Theory: A Reader. London: Longman.
• WUTHNOW R. (2009) “Sosyoloji ve Din”, Çev. İ. Çapcıoğlu, Toplum Bilimleri Dergisi, 1(3), 1(6), 229–248.
• YELLE, A.R. (2011). Semiotics. Stausberg ve S. Engler (ed.) The Routledge Handbook of Research Methods in the Study of Religion, 355-365.
• YELLE, A.R. (2013). Semiotics of Religion, Signs of the Sacred in History. Londra ve New York: Bloomsbury.