SABRİ ÜLGENER, KEYNESYEN İKTİSAT VE LİBERALİZM

Yıl 2018, Cilt: 15 Sayı: 54, 143 - 161, 01.09.2018

Adem Levent

Öz

Sabri Ülgener, iktisadi zihniyet ve iktisat ahlakı
araştırmalarıyla dikkat çekmiş önemli bir düşünürdür. Ülgener’in zihniyet analizi ile Osmanlı
ve Cumhuriyet toplumlarının niçin kapitalistleşemediği sorusu üzerine ciddi oranda bir yazın
bulunurken Ülgener’in iktisadi düşüncesinin iktisadi politika bağlamında yeterince ele alınmadığı görülmektedir. Bu bağlamda Ahmet Güner
Sayar’ın Ülgener’in Keynesçi yönünü öne çıkarması önemlidir. Sayar, Ülgener’i Keynesçi
ve iktisadi planlamacı olarak değerlendirirken
Ülgener’i liberalizm bağlamında yorumlayanları eleştirmektedir. Ülgener’in Keynesyen iktisat
tercihi ülkenin iktisadi gelişme koşullarıyla ilişkili bir durumdur. Ülkenin hızlı kalkınmaya olan
ihtiyacı, devlet merkezli kalkınma çabalarını
gerekli kılmıştır. Bu nedenle Ülgener, Keynesyen iktisadı tercih etmiştir. Ancak Ülgener’in
iktisadi politikada Keynesyen iktisadı tercih etmesi, kendisinin liberal bir isim olarak anılmasına engel oluşturmamaktadır. Çünkü Keynes
ve Keynesyen iktisat liberalizmden ayrı veya
ona karşıt değildir. Keynes, kapitalist sistemin
varlığından herhangi bir rahatsızlık duymamıştır. Kapitalizmin gireceği tehlikeler noktasında
kapitalist sistemi kurtaracak uyarılar yapmıştır.
Ancak Ülgener’i düşünsel politik bir angajman
olarak pür liberalizmle ilintilendirmek yerinde
değildir. Ülgener’in söz konusu liberalliği politik
kimlik savunusu biçiminde değil, Cumhuriyet
tecrübesi içerisinde sol karşıtlığı bağlamında
anlamlıdır.

Anahtar Kelimeler

Sabri Ülgener, Keynes, Keynesyen İktisat, Liberalizm, İktisat Politikası

Kaynakça

• BACKHOUSE, R. E. (2004). A Suggestion for Clarifying the Study of Dissent in Economics, Journal of the History of Economic Thought, vol. 26, no. 2, pp 261-271.
• BACKHOUSE, R. E. ve BATEMAN, B. W. (2008). Hünerli Bir Kazanç: John Maynard Keynes’in Yaşamı ve Eserleri, (Ed.) Backhouse, R. E. ve Bateman, B. W., Keynes içinde, Ankara: Dost Kitabevi.
• BATEMAN, B. W. (2008). Keynes ve Keynesçilik, (Ed.) Backhouse, R. E. ve Bateman, B. W., Keynes içinde, Ankara: Dost Kitabevi.
• BOWLES, S. ve GİNTİS, H. (1996). Demokrasi ve Kapitalizm, çev. O. Akınhay, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• BUĞRA, A. (2011). İktisatçılar ve İnsanlar, İstanbul: İletişim Yayınları, 8. Baskı.
• COLANDER, D. (2000). The Death of Neoclasical Economics, Journal of the History of Economic Thought, vol. 22, no. 2, pp. 127-143.
• COLANDER, D.-HOLT, R.P.F. & ROSSER, J.B. (2004). The Changing Face of Mainstream Economics, Review of Political Economy, vol. 16, no. 4, pp. 485-499.
• DAHRENDORF, R. (1989). Liberalism, The New Palgrave A Dictionary of Economics The Indivisible Hand, Ed. J. Eatwell, M. Milgate and P. Newman, The United Kingdom, The Macmillan Press.
• DAVIS, J. B. (2006). The Turn in Economics: Neoclassical Dominance to Mainstream Pluralism?, Journal of Institutional Economics, vol. 2, issue 1, pp. 1–20.
• DAVIS, J. B. (2008). The Turn in Recent Economics and Return of Ortodoxy, Cambridge Journal of Economics, vol. 32, pp. 359-366.
• DAVIS, J. B. (2017). Is Mainstream Economics a Science Bubble?, Review of Political Economy, vol. 29, no. 4, pp. 523-538.
• DEQUECH, D. (2012). Post Keynesianism, Heterodoxy and Mainstream Economics, Review of Political Economy, vol. 24, no. 2, pp. 353-368.
• DEMİRHAN, A. (2011). Hatlar, Portreler, Çehreler ve Renkler Ortasında “Püriten” ve Ülgener, (Ed.), M. Yılmaz, Sabri Fehmi Ülgener Küreselleşme ve Zihniyet Dünyamız içinde, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• GALBRAITH, J. K. (1984). Keynes, Roosevelt, and the Complementary Revolutions, Challenge, vol. 26, no. 6, pp. 4-8.
• GALBRAITH, John K. (2001). The Essential Galbraith, Boston: HoughtonMifflin Company.
• GRUCHY, A. G. (1972). Contemporary Economic Thought, New York:Macmillon Press.
• HARDT, M. ve NEGRI, A. (2007). Dionysos’un Emeği, çev. E. Başer, İstanbul: İletişim Yayınları.
• İŞLER, O. (2016). J. M. Keynes’in Liberal Düşünce İçindeki Konumu, John Maynard Keynes... Yine, Yeniden içinde,(Ed.) D.T. Kılınçoğlu ve E. Özçelik, İstanbul:İletişimYayınları.
• KAÇMAZOĞLU, H. B. (2016).Türk Sosyolojisinde Temalar 1 (Türkçülük, İslamcılık, Muhafazakarlık), İstanbul: Doğu Kitabevi.
• KAYA, A. Y. ve ÖZGÜR, M. E. (2016). İki Neoliberalizm Hikâyesi: Büyük Savaş Sonrası Gündem Tartışmaları, John Maynard Keynes... Yine, Yeniden içinde,(Ed.) D.T. Kılınçoğlu ve E. Özçelik, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KAZGAN, G. (2009). Bir İktisatçının Tanıklıkları, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• KEYNES, J. M. (1963). Essays in Persuasion, New York: W. W. Norton & Company.
• LAVOIE, M. (2010). Are We all Keynesians?, Brazilian Journal of Political Economy, vol. 30, no. 2 (118), pp. 189-200.
• LEE, F. S. (2012). Heterodox Economics and its Critics, Review of Political Economy, vol. 24, no. 2, pp. 337-351.
• MARDİN, Ş. (1984). Aydınlar Konusunda Ülgener ve Bir İzah Denemesi, Toplum ve Bilim, sayı, 24, ss. 9-15.
• MOGGRIDGE, D.E. (1985). Keynes, çev. U. Talu, Y. Güney, İstanbul: Afa Yayıncılık.
• NEUMARK, F., (2017). Boğaziçine Sığınanlar, çev. Ş. A. Bahadır, İstanbul: Kopernik Yayınları.
• ÖZKİRAZ, A. (1999). Sabri F. Ülgener’de Zihniyet Analizi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
• ÖZEL, İ. (2011). Of Not Being A Jew, İstanbul: Şule Yayınları.
• ÖZVEREN, E. (2007). Kurumsal İktisat, Ankara: İmge Kitabevi.
• ÖZVEREN, E. (2011). Adventures of an Austrian trio abroad: the influence of Schumpeter, Polanyi and Hayek in Turkey and the dissemination of their work,(Ed.) H. D. Kurz, T. Nishizawa & K. Tribe, The Dissemination of Economic Ideas içinde,Cheltenham: Edward Elgar, pp. 192-219.
• ÖZVEREN, E. (2017). İster İstemez Karşılaştırmalı ve Dışa Bağımlı İktisadi Düşünce Tarihimiz: Gözlemler ve Sorunlar, Türkiye’de İktisadi Düşünceiçinde, (Ed.) M. E. Özgür, A. Duman, A. Y. Kaya, İstanbul: İletişim Yayınları.
• RAICO, R. (2008). Was Keynes a Liberal?, The Independent Review, vol. 13, no. 2,pp. 165–188.
• SAYAR, A. G. (2006). Sabri Ülgener’in Eserlerinin Toplu Olarak Yayınlanması Üzerine Düşünceler, Zihniyet, Aydınlar ve İZM’LER içinde, İstanbul: Derin Yayınları.
• SAYAR, A. G. (2007). Bir İktisatçının Entelektüel Biyografisi: Sabri F. Ülgener, İstanbul: Ötüken Yayınları, 2. Baskı.
• SAYAR, A. G. (2011). İktisadi Liberalizm Karşısında Ülgener, (Ed.), M. Yılmaz, Sabri Fehmi Ülgener Küreselleşme ve Zihniyet Dünyamız içinde, T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.
• SKIDELSKY, R. (2009). Keynes-The Return of the Master, New York: Public Affairs.
• SKOUSEN, M. (2007). The Big Three in Economics: Adam Smith, Karl Marx, and John Maynard Keynes, New York: M.E. Sharpe.
• SUNAR, L. (2015). A Weberian Critique of Weber:Re-Evaluation of Sabri F. Ülgener’s Studieson Socio-Economic Structure of Turkey, Journal of Economics and Political Economy, vol. 2, no. 1.
• SWEDBERG, R. (1991). Major Traditions of Economic Sociology, Annual Review of Sociology, vol. 17, pp. 251-276.
• TANPINAR, A. H. (2008). Saatleri Ayarlama Enstitüsü, İstanbul: Dergâh Yayınları, 12. Baskı.
• ÜLGENER, S. F. (1974). Milli Gelir, İstihdam ve İktisadi Büyüme, İstanbul: Sermet Matbaası.
• ÜLGENER, S. F. (1981). Zihniyet ve Din: İslam, Tasavvuf ve Çözülme Devri İktisat Ahlakı, İstanbul: Der Yayınları.
• ÜLGENER, S. F. (1984). Darlık Buhranları ve İslam İktisat Siyaseti, Ankara: Mayaş Yayınları.
• ÜLGENER, S. F. (1991). İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet Dünyası, İstanbul: Der Yayınları.
• ÜLGENER, S. F. (2006a). Zihniyet, Aydınlar ve İZM’ler, İstanbul: Derin Yayınları.
• ÜLGENER, S. F. (2006b). Makaleler, Der. A. G. Sayar, İstanbul: Derin Yayınları.
• WAPSHOTT, N. (2017). Keynes-Hayek (Modern Ekonomiyi Tanımlayan Çatışma), Çev. A. E. Pilgir, İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
• YETİM, N. ve AZMAN, A. (2006). Bir Entelektüelin Yüz Çizgileri: Sabri F. Ülgener, Doğu Batı, yıl 9, sayı 36, ss. 175-192.
• YILMAZ, F. (2005). Sabri F. Ülgener ve Liberalizm, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Liberalizm 7 içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• YILMAZ, F. (2018). Türkiye’de İktisadi Düşüncenin Yayılımı ve Heterodoks İktisadın İmkânları, Bilimevi İktisat, yıl 1, sayı 2, ss. 10-26.
• YILMAZ, M. (2003). Sabri Fehmi Ülgener, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce Muhafazakârlık 5 içinde, İstanbul: İletişim Yayınları.
• YILMAZ, M. (2011). Sabri Fehmi Ülgener ve Muhafazakârlık, (Ed.), M. Yılmaz, Sabri Fehmi Ülgener Küreselleşme ve Zihniyet Dünyamız içinde, Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.