BİR MEDENİYET DÜŞÜNÜRÜ SEZAİ KARAKOÇ’UN DİRİLİŞ DÜŞÜNCESİNDE MEDENİYET

Yıl 2022, Cilt: 18 Sayı: 63 - İman, Duruş ve Diriliş: Sezai Karakoç, 139 - 172, 01.12.2022

Ejder Okumuş

Öz

Bugün için Türkiye’de diriliş denildiğinde muhtemelen ilk akla gelen isim Sezai Karakoç’tur. Karakoç hayatını diriliş tezine adamış bir düşünürdür. Türkiye’nin önemli düşünür ve edebiyatçılarından olan Karakoç, diriliş kavramı, anlayışı, eylemi ve hareketine medeniyet eksenli bakışıyla kendine has bir yaklaşım ortaya koyar. Bu anlamda Sezai Karakoç diriliş düşünürü olmasının yanı sıra medeniyet düşünürüdür. İşte bu çalışmanın asıl konusu, bir medeniyet düşünürü Karakoç’un diriliş düşüncesinde medeniyet kavramı ve olgusunun yeridir. Bu çalışmanın amacı Karakoç’un diriliş düşüncesinin doğru anlaşılması için medeniyet boyutuna atfettiği önemin kavranmasına çalışmaktır. Bu çerçevede Karakoç’un diriliş ve medeniyet yaklaşımına dair bilimsel çalışmaların gelişimine katkı sunmak da makalenin hedeflerindendir. Sezai Karakoç’un diriliş düşüncesinde sahip olduğu medeniyet perspektifini ele alan bu çalışmada birincil kaynaklara başvurularak Düşünürün diriliş düşüncesinin temeline medeniyeti nasıl yerleştirdiği sosyolojik ve medeniyetsel açıdan anlaşılmaya çalışılmaktadır. Araştırmada tespit edilmiştir ki Karakoç dirilişi son tahlilde bir medeniyet tezi olarak görür ve anlamlandırır. Böyle bir anlamlandırma dikkate alınmazsa Karakoç’un dirilişe yaklaşımı doğru ve tam anlaşılmaz.

Anahtar Kelimeler

Din Sosyolojisi, Diriliş, Sezai Karakoç, Medeniyet, İslam

Kaynakça

• Analay, Kadir. (2009). “Sezai Karakoç ve Diriliş Düşüncesi”. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi.
• Baş, Münire Kevser. (2005). “Sezai Karakoç’un Düşünce ve Sanatında Temel Kavramlar”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi.
• Baş, Münire Kevser. (2008). Diriliş Taşları: Sezai Karakoç’un Düşünce Ve Sanatında Temel Kavramlar. Ankara: Lotus Yayınevi.
• Baş, Münire Kevser. (2015a).“Bütünlüklü Bir Dünya Görüşü Olarak Diriliş Düşüncesi”. Program adı: Driliş Dünya Görüşü ve Sezai Karakoç Sempozyumu, Kasım 20.
• Baş, Münire Kevser. (2015b). “Diriliş Düşüncesinde Metafizik Kavramı”. ss. 348-62 içinde Medeniyetin Burçları Sezai Karakoç, editör A. Dursun. Kayseri: Medeniyetin Burçları Derneği.
• Bekir Karlığa. (2004). İslam Düşüncesi’nin Batı Düşüncesi’ne Etkileri. İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Bekir Karlığa. (2019). Medeniyet Bilinci. İstanbul: Lale Organizasyon.
• Bergen, Lütfi. (2015). “Sezai Karakoç’un Medeniyet Tezi”. ss. 69-81 içinde, editör A. Dursun. Kayseri: Medeniyetin Burçları Derneği.
• Bilge, Muhittin. (1996). “Sezai Karakoç’un Diriliş Düşüncesinde Medeniyet Anlayışı”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
• Çelebioğlu, Ayşe. (2020). “Sezai Karakoç’ta Diriliş Düşüncesi ve Din”. Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Çiçek, Dursun. (2015). “Yitik Cennet: Risalet Penceresinden Bir Medeniyet Tasavvuru (Yeni Bir Füsus Denemesi)”. ss. 144-51 içinde, editör A. Dursun. Kayseri: Medeniyetin Burçları Derneği.
• Durmaz, İbrahim. (2022). “Sezai Karakoç’un Siyasi Düşüncesi”. Doktora Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi.
• Enser, Ramazan. (2018). “Sezai Karakoç’un Şiirlerinde Geleneğin Tezahür Odakları Olarak İnsan, Zaman ve Mekân”. Doktora Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Fârâbî. (1991). Kitâbu’l-Mille. 2. bs. editör M. Mehdî. Beyrut: Dâru’l-Meşrik.
• Fârâbî. (1995a). Arâu Ehli’l-Medîneti’l-Fâdıla. editör A. B. Melham. Beyrut: Dâr ve Mektebetu’lHilâl.
• Fârâbî. (1995b). es-Siyâsetu’l-Medeniyye. editör A. B. Melham. Beyrut: Dâr ve Mektebetu’l-Hilâl.
• Gökalp, Ziya. (1976). Türkçülüğün Esasları. İstanbul: MEB Yayınları.
• Gökalp, Ziya. (1992). Terbiyenin Sosyal ve Kültürel Temelleri I. İstanbul: MEB Yayınları.
• Huntington, Samuel. (1993). “The Clash of Civilizations”. Foreign Affairs 72(3).
• İbn Haldun. (1996). Mukaddimetu İbni Haldûn. editör D. el-Cüveydî. Beyrut: el-Mektebetu’lAsriyye.
• Karadeniz, Felemez. (2022). “Sezai Karakoç’un Medeniyet Görüşü Üzerine Bir Değerlendirme”. IJSS 6(25):171-86.
• Karakoç, Sezai. (1975a). Günlük Yazılar III Sûr. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1975b). Sûr. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1978). Gündönümü. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1987). İnsanlığın Dirilişi. 5. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1995a). Çağ ve İlham II. 5. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1995b). Düşünceler I. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1997). Günlük Yazılar I Farklar. 5. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1998). Çağ ve İlham III Yazgı Geçişi. 3. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1999a). Günlük Yazılar II Sütun. 5. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1999b). İslâm’ın Dirilişi. 8. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1999c). Tarihin Yol Ağzında. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1999d). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı I. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (1999e). Yapı Taşları ve Kaderimizin Çağrısı II. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2001a). Diriliş Neslinin Âmentüsü. 8. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2001b). Yitik Cennet. 7. baskı. İstanbul.
• Karakoç, Sezai. (2003a). Çıkış Yolu I Ülkemizin Geleceği. 2. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2003b). Çıkış Yolu II Medeniyetimizin Dirilişi. 2. baskı. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karakoç, Sezai. (2003c). Diriliş Muştusu. 4. bs. İstanbul: Diriliş Yayınları.
• Karataş, Turan. (1994). “Karakoç (Hayat-Sanat-Tenbih)”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi.
• Karataş, Turan. (2005). “Sezai Karakoç: Bir Medeniyet Tasarımcısı”. ss. 979-88 içinde Modern
• Türkiye’de Siyasi Düşünce: İslamcılık. C. 6, editör T. Bora ve M. Gültekingil. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Koçak, Ahmet. (2016). “Sezai Karakoç’un Fikrî Yazılarında Doğu ve Batı Medeniyeti Tasavvuru”. Rumelide Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (5):51-63.
• Koçak, Mesut. (2016). “Mehmed Âkif Ersoy, Necip Fazıl Kısakürek ve Sezai Karakoç’un Eserlerinde Coğrafya, Tarih, Medeniyet Düşüncesi”. Doktora Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi.
• Okumuş, Ejder. (2002). “Küreselleşme ve Medeniyetlerarası Diyalog”. Marife Dergisi 2(2):115-32.
• Okumuş, Ejder. (2015). ““Sezai Karakoç’un Toplumsal Değişim Yaklaşımı - Bir Başlangıç Denemesi””. ss. 82-143 içinde Medeniyetin Burçları Sezai Karakoç, editör A. Dursun. Kayseri: Medeniyetin Burçları Derneği.
• Okumuş, Ejder. (2018). “Umran İlmi, Çatışma Çözümü ve Barış”. İbn Haldun Çalışmaları Dergisi 3(1):1-30.
• Okumuş, Ejder. (2020). Fârâbî’de Toplum. Ankara: Eskiyeni Yayınları.
• Okumuş, Ejder. (2021). “İslam Medeniyetinin Ana Çizgileri”. (4):66-80.
• Öztemiz, Betül Sezer. (2019). “Sezai Karakoç’un Din ve Toplum Anlayışı”. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi.
• Servi, Hasan Ali. (2021). “Sezai Karakoç’un Diriliş Fikri ve Medeniyet Anlayışı”. Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi.
• Şahin, Serdar. (2021). “Türkiye’de İslamcılık Düşüncesinin Postkolonyal Teori Çerçevesinde İncelenmesi: Nurettin Topçu ve Sezai Karakoç’un Dergi Yazıları Örneği”. Doktora Tezi, İstanbul Medeniyet Üniversitesi.
• Türkyılmaz, Sevil. (2021). “Sezai Karakoç Düşüncesinde İnancın Bireysel ve Toplumsal Yansımaları”. Yüksek Lisans Tezi, Gümüşhane Üniversitesi.
• Yavuz, Deniz. (2017). “Sezai Karakoç’un Varoluşçu Düşüncesinde İnsan Sorunu”. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi.