MEDYADA NEFRET SÖYLEMİ KAPSAMINDA YENİÇAĞ GAZETESİ’NDE SIĞINMACI KONULU İÇERİKLERIN ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 20 Sayı: 67 - Dijital Çağda Siyaset, 146 - 178, 16.12.2024

Yusuf Özkır

Öz

Nefret söyleminin medyadaki görünürlüğü, temel bir problem alanı olarak öne çıkmaktadır. Nefret
söyleminin hedef özneleri arasında ise, mülteciler-göçmenler-sığınmacılar başta olmak üzere farklı
yapılar bulunmaktadır. İnsanlar dinî inançları, etnik aidiyetleri, siyasi tercihleri, fiziksel görünüşleri
ve diğer bağlamlarda nefret söyleminin hedefi olabilmektedir. Medya ise, en önemli taşıyıcı araç
konumunda olup içeriklerin hızlı bir şekilde geniş kesimlere ulaşarak kanaatlerin oluşmasında rol
oynamaktadır. Elinizdeki çalışmada olduğu gibi mülteciler-sığınmacılar-göçmenler bahsinde de
medya bu anlamda bir konuma sahiptir. Medyanın bu etki kapasitesinden dolayı bu çalışmada nefret
söylemi konusu Yeniçağ gazetesi özelinde irdelenmektedir. Yeniçağ gazetesinin sahiplik yapısı,
genel yayın politikası ve bu konudaki içerik tercihleri onu, bu çalışmanın konusu hâline getirmiştir.
Bu çalışmanın nesnesini oluşturan Yeniçağ gazetesi içerikleri, 2022 yılı özelinde mülteciler-sığınmacılar-
göçmenler bağlamında incelenmektedir. Yeniçağ gazetesindeki içerikler, filtreleme yöntemi
kullanılarak Google üzerinden taratılmıştır. Elde edilen bulgular incelenmiş ve bu bağlamda
nefret söylemi kategorilerine girebilecek potansiyele sahip olanları ise listelenmiştir. Örnek olarak
seçilen 16 içerik Van Dijk’in eleştirel söylem analizi yönteminden hareketle analiz edilmiştir. Nefret
söylemi kategorilerinden hareketle gerçekleştirilen inceleme sonucunda elde edilen içeriklerden
16’sının analizi yapılmaktadır. Örneklerde yer alan nefret söyleminin ağırlıklı olarak genelleme-abartma,
hakaret-aşağılama ve çarpıtma-yalan kapsamına giren nefret söylemi olduğu görülmektedir.
Sonuçta Yeniçağ gazetesinin mülteciler-sığınmacılar-göçmenler bağlamıda nefret söylemi
kapsamına giren bir söylemi olduğu tespit edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Medya, Nefret Söylemi, Yeniçağ Gazetesi, Mülteci, Göçmen, Söylem Analizi

Kaynakça

• Akkır, R. (2023). . I. Uluslararası Medya ve İslamofobi Sempozyumu. 377-400, 2023, Ankara: Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK), Akkır, R., Özkır, Y. (2022). Amerika Birleşik Devletleri’nde Müslüman Karşıtı Irkçılık: American Assassin (Suikastçı) Ve Unlocked (Gizli Kod) Filmleri Örneği. Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 5/2, 30 Aralık 2022, 295-313.
• Babak B. Classifying and Identifying the Intensity of Hate Speech. items insights from the Social Sciences, 17 Kasım 2020, https://items.ssrc.org/disinformation-democracy-and-conflictprevention/ classifying-and-identifying-the-intensity-of-hate-speech/, Erişim Tarihi: 11 Kasım 2020.
• Bulut, A. “İç savaş tezgâhı kurulurken...” Yeniçağ Gazetesi (06 Mayıs 2022). https://www. yenicaggazetesi.com.tr/ic-savas-tezghi-kurulurken-538637h.htm
• Kök Arslan, H. (2022). Nefret Söyleminin Kökeni Nedir? Literatürde ve Uluslararası Raporlarda Nasıl Yer Alıyor?. TRT Akademi 7/15, 2022, 760-767.
• Avşar, E. “Dünyaca ünlü dilbilimciler Türkçe için neler söyledi. Türkçe konuştuğunuz için gurur duyacaksınız”. Yeniçağ Gazetesi (26 Eylül 2022). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/ dunyaca-unlu-dilbilimciler-turkce-icin-neler-soyledi-turkce-konustugunuz-icin-gurur- 581884h.htm
• Bilici, İ., E. (2022). ‘Büyük Yer Değiştirme’ Terör Manifestosunda İslamofobi, Dini ve Etnik Nefret Söylemi. TRT Akademi 7/15, 31 Mayıs 2022, 622-647. https://doi.org/10.37679/ trta.1099590
• Carlson, C., R. (2021). Hate Speech. Cambridge, Massachusetts: The MIT Press. Çağlar, İ., Özkır, Y. (2015). Köşe Yazılarında Suriyeli Mülteciler. Disiplinlerarası Göç ve Göç Politikaları Sempozyumu: 29-30 Mayıs 2015. (Ed.) Kadir Canatan vd. İstanbul: İstanbul Sebahattin Zaim Üniversitesi Yayınları,.
• Demir, S., T. (2023). Nefret Söylemi Bağlamında Ekşi Sözlük. Dijitalleşmenin Medyada Nefret Söylemine Etkisi. (Ed.) Yusuf Özkır. İstanbul: TAV: Türkiye Araştırmalar Vakfı.
• Demirtaş, T. (2017). Nefret Söylemi ve Nefret Suçları. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 19/Özel Sayı, 2017, 2693-2701.
• Dijk, T. A., van. (2006). Discourse, Context and Cognition. Discourse Studies 8/1, 01 Şubat 2006, 159-177.
• Dijk, T. A. van. (2003). In The Handbook of Discourse Analysis. Critical Discourse Analysis, Edited By: Schiffrin D., Tannen D., Hamilton, E.H., Blakwell Publishing, Oxford, 2003, s.355,.
• Dijk, T. A. van. Critical Discourse Analysis. January 2015, https://discourses.org/wp-content/ uploads/2022/07/Teun-A.-van-Dijk-2015-Critical-discourse-Analysis.pdf, Erişim Tarihi: 7 Kasım 2024.
• Kıvılcım Akkoyunlu, E., Ertan, B. Türkiye’nin Göç Politikası. 1/2 (ts.).
• Faraç, M. “Korkaklığın esareti, direnişin destanı!..” Yeniçağ Gazetesi (28 Şubat 2022). https:// www.yenicaggazetesi.com.tr/korkakligin-esareti-direnisin-destani-514893h.htm
• Göngen, M. Ali. (2022). Nefret Söyleminin Medyada İnşası: Suriyeli Göçmenler Üzerinden Sözcü Gazetesi Örneği. Intermedia International E-journal 9/17, 31 Aralık 2022, 341-356.
• Güz, N. vd. (2022). Nefret Söylemi ve Sinema: ‘Kurtlar İmparatorluğu’ Üzerine Bir Söylem Analizi. TRT Akademi 7/15, 31 Mayıs 2022, 598-621. https://doi.org/10.37679/ trta.1101369
• Haber Merkezi. “‘Araplar pistir’ sözüne inanmayan adam kiralık aracı görünce şok geçirdi”. Yeniçağ Gazetesi (24 Eylül 2022a). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/araplar-pistirsozune- inanmayan-adam-kiralik-araci-gorunce-sok-gecirdi-581539h.htm
• Haber Merkezi. “Artık yeter! Sığınmacı işgali böyle görüntülendi”. Yeniçağ Gazetesi (04 Mayıs 2022k). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/artik-yeter-siginmaci-isgali-boylegoruntulendi- 538221h.htm
• Haber Merkezi. “Bilin bakalım burası neresi? Çeken Arap, oynayan Afrikalı: Caddede tek Türk yok”. Yeniçağ Gazetesi (03 Ağustos 2022d). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/bilinbakalim- burasi-neresi-ceken-arap-oynayan-afrikali-caddede-tek-turk-yok-566604h.htm
• Haber Merkezi. “Bu sessiz değil açık açık işgal! Burası Sultanahmet Meydanı”. Yeniçağ Gazetesi (03 Mayıs 2022h). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/bu-sessiz-degil-acik-acik-isgalburasi- sultanahmet-meydani-538015h.htm
• Haber Merkezi. “Burası Arabistan değil Trabzon. Sizce bunlar güle oynaya gider mi. Araplar bir de alışacaksınız dediler”. Yeniçağ Gazetesi (16 Temmuz 2022g). https://www. yenicaggazetesi.com.tr/burasi-arabistan-degil-trabzon-sizce-bunlar-gule-oynaya-gidermi-- araplar-bir-de-alisacaksiniz-dediler-561469h.htm
• Haber Merkezi. “Göç İdaresi Başkanı açıkladı! İşte Türkiye’deki yabancı sayısı” (05 Ekim 2023). https://www.milliyet.com.tr/gundem/son-dakika-turkiyedeki-yabanci-sayisiniaciklandi- 7015465
• Haber Merkezi. “Sessiz değil göz göre göre işgal. Suriyeliler vatanımıza ortak ediliyor”. Yeniçağ Gazetesi (13 Nisan 2022l). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/sessiz-degil-goz-goregore- isgal-suriyeliler-vatanimiza-ortak-ediliyor-530977h.htm
• Haber Merkezi. “Suriyeli erkekler bizim sahillerimizde nargile içerken, Ukraynalı kadın asker Iryna Tsvila, Ruslara karşı mücadele edip, vatan için öldü”. Yeniçağ Gazetesi (26 Şubat 2022b). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/suriyeli-erkekler-bizim-sahillerimizdenargile- icerken-ukraynali-kadin-asker-iryna-tsvila-ruslara-karsi-mucadele-edip-vatanicin- oldu-514704h.htm
• Haber Merkezi. “Suriyeli erkekler Türkiye’ye kaçarken Ukraynalı kadınlar Rusya’ya savaş alanında”. Yeniçağ Gazetesi (26 Şubat 2022c). https://www.yenicaggazetesi.com. tr/suriyeli-erkekler-turkiyeye-kacarken-ukraynali-kadinlar-rusyaya-savas-alaninda- 514544h.htm
• Haber Merkezi. “Suriyeliler ve Afganlılar akın akın Türkiye’ye geliyorlar. Bu gidişle kendi ülkemiz Türkiye’de mülteci olacağız. Durmuyorlar, bitmiyorlar, gitmi”. Yeniçağ Gazetesi (03 Mayıs 2022i). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/suriyeliler-ve-afganlilar-akin-akinturkiyeye- geliyorlar-bu-gidisle-kendi-ulkemiz-turkiyede-multeci-olacagiz-durmuyorlarbitmiyorlar- gitmiyorlar-537875h.htm
• Haber Merkezi. “Suriyelilerden sonra Afrikalılar bastı, Türkler azınlıkta kaldı”. Yeniçağ Gazetesi (28 Ağustos 2022e). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/suriyelilerden-sonraafrikalilar- basti-turkler-azinlikta-kaldi-573793h.htm Haber Merkezi. “Türkiye’deki Suriyeli Sayısı Ocak 2024 – Mülteciler ve Sığınmacılar Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği”. Haber. multeciler.org. 31 Ocak 2024. Erişim 06 Mart 2024. https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi/?gad_source= 1&gclid=CjwKCAiAxaCvBhBaEiwAvsLmWE5ElLRlroPrNIaBA7LS0Zr3pWumbKY0ArVEHZyWoMe9lxtRxOs0hoCQhwQAvD_ BwE
• Haber Merkezi. “Uzungöl’de gelinen son nokta. Burası Arabistan değil Trabzon”. Yeniçağ Gazetesi (23 Temmuz 2022f). https://www.yenicaggazetesi.com.tr/-uzungolde-gelinenson- nokta-burasi-arabistan-degil-trabzon-563599h.htm
• Hıdır, Ö. (2017). İslamofobi-Irkçılık-»Kültürel Irkçılık» İlişkisi. Ombudsman Akademik 7, 2017, 23-49.
• İlgaz, S. (2023). Avrupa’da Göçmen Karşıtı Tutum ve İslamofobi. Uluslararası Kriz ve Siyaset Araştırmaları Dergisi 7/1, 2023.
• Korkmaz, E. “Demografik Yapımız da Tehlikede”. Yeniçağ Gazetesi (24 Mart 2022). https://www. esfenderkorkmaz.com/demografik-yapimiz-da-tehlikede/
• Miller, M. J., Castles, S. (2018). Göçler Çağı: Modern Dünyada Uluslararası Göç Hareketleri. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özdemir, Remzi. “Arap’tan medet ummak!” Yeniçağ Gazetesi (30 Nisan 2022). https://www. yenicaggazetesi.com.tr/araptan-medet-ummak-536874h.htm
• Özkır, Y. (2023). İnternet Gazetelerindeki Nefret Söylemi. İstanbul: TAV: Türkiye Araştırmalar Vakfı.
• Pandir, M., vd. (2016). Türk Basınında Suriyeli Sığınmacı Temsili Üzerine Bir İçerik Analizi. Marmara İletişim Dergisi, 24, 21 Temmuz 2016, 1-26.
• Samur, H. (2016). Avrupa’daki İslamofobinin ‘Avrupalı’ Sebepleri. Mukaddime 7/2, 30 Ekim 2016, 295-319.
• UNHCR. Türkiye Bilgi Notu. UNHCR The UN Refgee Agency, Eylül 2023. https://www.unhcr.org/ tr/wp-content/uploads/sites/14/2023/10/Bi-annual-fact-sheet-2023-09-TURKIYEF_ TR.pdf
• Vardarlier, P., Zafer, C. (2019). Medya ve Toplum. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi 22/2, 30 Kasım 2019, 355-361.
• Nefret Söylemi Ve Yabancı Düşmanlığı ile Mücadele Bağlamında Ayrımcılık Yasağı İlkesi Ve Eşitlik Kurumlarının Rolü. Ankara: TİHEK: Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu, 2023.