An Analysis of Nüzhet Ortanca’s Metrical Translation of Sâib-i Tebrîzî from the Point of Translation Procedures

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 151 - 176, 26.11.2015

Emrullah Yakut

https://doi.org/10.19059/mukaddime.210173

Öz

Poetry translations in verse are texts that have great importance as they allow observation of the problems in the translation process and they can shed a light on the soluti0n of these problems. Mehmet Nüzhet (Ortanca)'s metrical translation of his selections from Sâib-i Tabrizi 's hikemi bayts (couplets) and mufreds (single lines) provide significant data at this point. This study aims to find out the difficulties in transfering the words and meaning relationship into the target language and the translation methods that the translator applied. Acting from this translation processes, the study locates where Mehmet Nüzhet's translation in verse stands within the context of free and faithful translation. At the end of the study, a transliterated text of the translation is given together with the source text.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Nüzhet Ortanca, Sâib-i Tabrizi, metrical translation, translation in verse, translation procedures

Nüzhet Ortanca'nın Manzum Sâib-i Tebrîzî Tercümesinin Çeviri İşlemleri Açısından Tahlili

Öz

Mehmet Nüzhet (Ortanca)'nın Sâib-i Tebrîzî (ö. 1670-71) divanından seçtiği bazı hikemî beyit ve müfredler için yaptığı manzum tercümesi de, küçük hacimli bir eser olmasına rağmen, bu noktada önemli veriler sunmaktadır. Çalışmamızda, kaynak metindeki lafız ve mana münasebetlerinin hedef dile aktarılmasındaki zorluklar ve mütercimin uyguladığı çeviri işlemleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca bu çeviri işlemlerinden yola çıkılarak, çeviride her zaman tartışma konusu olan serbest ve sadık çeviri ikilemi bağlamında, Mehmet Nüzhet'in manzum tercümesinin durduğu yer ortaya konulmuştur. İncelemenin sonunda ise tercümenin transkripsiyonlu metni ve kaynak metin birlikte sunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Mehmet Nüzhet Ortanca, Sâib-i Tebrizî, manzum tercüme, çeviri işlemleri

Kaynakça

• Aksoy, M. (2011). Moderniteye Karşı Geleneğin Savaşçısı: Hacı İbrahim Efendi. Ankara: Akçağ.
• Cary, E. (2008). "Nasıl Çevirmeli?", (Çev. M. Rifat, S. Rifat). Çeviri Seçkisi II, (Haz. M. Rifat), s. 55-60. İstanbul: Sel Yay.
• Demirezen, M. (1991). Çeviride Kayıplar Sorunu. Çeviribilim ve Uygulamaları, 115-128, Hacettepe Üniversitesi Mütercim-Tercümanlık Bölümü.
• Ergin, O. (1941). Türkiye Maarif Tarihi, C. III. İstanbul: Osmanbey Matbaası.
• İnal, İ. M. K. (2000). Son Asır Türk Şairleri, C. III, (Haz.: Hidayet Özcan). Ankara: AKMB Yay.
• Kurt, S. (2013). Özel İslam Mektepleri. İstanbul: Yitik Hazine Yay.
• Munday, J. (2001). Introducing Translation Studies Theories and Applications. New York: Routledge.
• Revnakoğlu, C. (2003). Eski Sosyal Hayatımızda Tasavvuf ve Tarikat Kültürü, (Haz. D. Bayın, İ. Dervişoğlu). İstanbul: Kırkambar Kitaplığı.
• Rifat, M. (2008). “Göstergebilim Açısından Çeviri Etkinliği, Çeviri Kuramı ve Çeviri Kuramının Kuramı”. Çeviri Seçkisi 1 (Haz. M. Rifat), s. 240-252. İstanbul: Sel Yay..
• Safa, Z. (1379). Tarih-i Edebiyyat-ı İran, C. IV (Tahlis: Dr. Muhammed Turabi). Tahran: İntişarat-ı Firdevs.
• Tuman, N. (2001). Tuhfe-i Nâilî, C. II. (Haz. Cemal Kurnaz). Ankara: Bizim Büro Yay.
• Ünlü, O. (2001). “Şerh-i Divan-ı Sâib-i Tebrizî’den Elif Harfli Gazeller”. (Basılmamış YL Tezi), Celal Bayar Üniversitesi, SBE. Manisa.
• Vinay, J.P., Darbelnet, J. (2004). “A Methodology For Translation” , Translated by J.C. Sager and M.J. Hamel. The Translation Studies Reader, (ed. L. Venuti) s. 84-93. Taylor&Francis e-Library.