BibTex RIS Kaynak Göster

-

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 79 - 100, 15.09.2015

Feridun Bilgin

Öz

The second half of the sixteenth century is the period in which the power of the Ottoman state both on land and on sea has reached its culmination. First, defeating Safavids in Iran (1515) later Mamluks in Egypt (1517) and Syria (1516) Ottoman has become the only Muslim state in the Eastern Mediterranean which has been called as sea of emplerors. Cyprus which has the geostrategic position in the Eastern Mediterranean and it is being in the domination of Venice, has been causing Ottoman State to be under the permanent commercial, military and political threat. For the campaign whose fatwa has been taken from sheikh al-Islam Ottoman’s all provinces with their facilities and abilities have taken place in Cyprus campaign. The archieve documents of the era has set light to the greatness of human and material sources and spiritual difficulties which have been actuated for the campaign

Anahtar Kelimeler

Cyprus Ottoman State Venetian II. Selim intelligence strategy conquest

Kaynakça

  • BOA, MD. No: 3, Hüküm: 267, 268, 385, 386.
  • BAO, MD. No: 9, Hüküm: 78, 204, 241, 246,
  • BOA, MD. No: 10, Hüküm: 8, 10, 13.
  • BAO, MD. No: 12, Hüküm: 10/71, 16/74, 18, 19, 24, 31, 34, 36, 46, 47, 49, 50, 51, 62, 64, 70/103, 81, 92, 98, 123, 124, 126, 128, 131-133, 139-140, 153, 168, 169-171, 178, 179, 184, 185, 186/164, 193, 196, 205, 206/175, 207/175, 211, 213, 218, 242, 249, 252/201, 264, 266, 285, 291, 292, 305, 314, 317, 318, 367, 368, 371, 377, 383/275, 386/276, 395/281, 396, 398, 403, 409, 432, 464, 468, 474, 485, 512, 529, 532, 748, 751, 752, 753, 756, 759, 762, 768, 769, 771, 779, 785, 798, 1113,
  • Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572) -Özet-Transkripsiyon ve İndeks-I, haz.: Heyet, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1996 içinde yaralan Sefer Cüz’ileri, C.1, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 31, 33, 44, 45, 46, 48, 49, 54, 58, 60.
  • Afyoncu, Erhan, “Sokullu Mehmed Paşa”, DİA, XXXVI, 354-357.
  • Algül, Hüseyin, “Osmanlılar Devrinde Kıbrıs Seferinin Mânevî Cephesi ve Ebussuud Efendi’nin Seferle İlgili Fetvası”, UÜİFD, Sayı: 2, Cilt: 2, Yıl:2, Bursa 1987, 37-42.
  • Arıkan-Toledo, Muzaffer- Paulino, XIV.-XVI. Yüzyıllarda Türk-İspanyol İlişkileri ve Denizcilik Tarihimizle İlgili İspanyol Belgeleri, Ankara, 1995.
  • Bostan, İdris, Osmanlılar ve Deniz, Küre Yayınları, İstanbul 2010.
  • Braudel, Fernand, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası-II, çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Yayınları, İstanbul, 1994.
  • Brummet, Palmira, Osmanlıu Denizgücü, trc.: H.Nazlı Pişkin, Timaş Yayınları, İstanbul 2009.
  • Casale, Giancarlo L., The Ottoman Age of Exploration: Spices, Maps and Conquest in the Sixteenth-Century Indian Ocean, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Harvard University, Cambridge 2004.
  • Crowley, Roger, İmparatorların Denizi Akdeniz, trc.: Cihat Taşçıoğlu, Aprıl Yayıncılık, İstanbul 2008.
  • Çakır, İbrahim Etem, “İnebahtı (Lepanto) Savaşı ve Osmanlı Donanmasının Yeniden İnşâsı Üzerine Bazı Belgeler”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkish Volume 4/3 Spring 2009, s. 512-531.
  • Çelebi, Kâtip, Tuhfetü’l’-Kibâr fî Esfâri’l-Bihâr, haz.: Seda Çakmakçıoğlu-Çetin Şan, İstanbul 2007.
  • ----------------, Fezleketü’t-Tevârih, İnceleme: Seyyid Muhammed es-Seyyid, TTK Basımevi, Ankara 2009
  • Çiçek, Kemal, “Kıbrıs”, DİA, XXV, 374-380.
  • Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1971.
  • Darkot, “Kıbrıs”, İA, VI, 672-676.
  • Davutoğlu, Ahmet, Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, İstanbul 2007.
  • Demirkent, Işın “Kıbrıs”, DİA, XXV, 371-374.
  • Dinç, Güven, “Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs (1800-1839)”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya 2010.
  • Dündar, Recep, “Kıbrıs’ın Fethi”, Türkler, Ankara 2002, IX, 1219-1243.
  • Groot, A.H. de., “Kubrus”, The Encyclopedia of Islam, Vol. V, Leiden 1986, 301-309.
  • Gürkan, Emrah Safa, “Osmanlı-Habsburg Rekâbeti Çerçevesinde Osmanlıların XVI. Yüzyıl’daki Akdeniz Siyaseti”, Osmanlı Dönemi Akdeniz Dünyası içinde, edit.: Haydar Çoruh, M. Yaşar Ertaş, M. Ziya Köse, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011
  • Eliaçık, Muhittin, “Lefkoşa Kalesinin Fethini İlk Elden Anlatan Mühim Bir Mektup”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s.21-38.
  • Erdönmez, Celâl, Şer’iyye Sicillerine Göre Kıbrıs’ta Toplum Yapısı (1839-1856), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2004.
  • Hammer, Joseph V., Büyük Osmanlı Tarihi, hazl: Mehmed Ata, Mümin Çevik, Erol Kılıç, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1992.
  • İnalcuk, Halil, Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- I, Edit.: Emre Yalçın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009
  • Kütükoğlu, Bekir, Osmanlı-İran Siyâsî Münâsebetleri I (1578-1590), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1962.
  • Latorre, José Navarro, “La Batalla de Lepanto”, CHJZ - 23-24, 209.
  • Libby, Lester J., “Venetian Views of the Ottoman Empire from the Peace of 1503 to the War of Cyprus”, The Sixteenth Century Journal, Vol. 9, No. 4, Central Renaissance Conference, Conference(Winter, 1978), s.103-126.
  • Mizancı Murad, Tarih-i Ebu’l-Fârûk-III, hazl.: Yılmaz Kurt, Akçağ Yayınları, Ankara 2012.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983, II.
  • Peçevî, İbrahim, Tarih-i Peçevî, Matbaai Amire, İstanbul 1283, I.
  • Resimli-Haritalı Mufassal Osmanlı Tarihi, hazl.: Heyet, Tan Matbaası, İstanbul 1959.
  • Roba, Miguel Renuncıo, “El mundo İslámico en La Santa Liga de Lope de Vega”, Anaquel de Estudios Árabes, 2005, vol. 16, 205-217.
  • Rodríguez, Juan-José Iglesias, “Las Entradas De Cristianos En Berbería (Siglos XV-XVI). Relaciones Pacíficas y Violentas”, Revista de Historia de El Puerto, nº 50, 2013, 9-34.
  • Safvet "Kıbrıs Fethi üzerine Vesikalar", TOEM, sy. 19 (1329). s. 1177-1193.
  • Selanikî, Mustafa, Tarih-i Selâniki, Matbaai Amire, İstanbul 1381
  • Solakzade, Mehmed Hemdemi Çelebi, Solâkzade Tarihi , Mahmut Matbaası, İstanbul 1297.
  • Soucek, Svatopluk, “Navals Aspects of the Ottoman Conquests of Rhodes, Cyprus and Crete”, Studia Islamica, No. 98/99 (2004), pp. 219-261
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi-III, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Kıbrıs Fethi İle Lepant (İnebahtı) Muharebesi Sırasında Türk Devletile Venedik ve Müttefiklerinin Faaliyetine Dâir Bazı Hazinei Evrak Kayıtları”, Türkiyat Mecmuası, Cilt 3, 1935, s.257-292.
  • Varriale, Gennaro, “Un Francıscano Al Servıcıo de Felipe II”, Colección: Archivos Mediterráneo, Clásicos Mínimos, 31/05/2013.

Kıbrıs'ın Fethi İçin Yapılan Hazırlıklar (Arşiv Belgelerine Göre) / The Preparations are Made for the Conquest of Cyprus (According to the Archive Documents)

Yıl 2015, Cilt: 6 Sayı: 1, 79 - 100, 15.09.2015

Feridun Bilgin

Öz

XVI. asrın ikinci yarısına gelindiğinde, Osmanlı devleti hem karada hem de denizde (sultân-ı berr u bahr) gücünün zirvesine ulaşmıştır. Önce, İran’da Safevîlere (1515), kısa süre sonrada Suriye ve Mısır’da Memlüklere galip gelmesi (1517) imparatorların denizi olarak isimlendirilen Akdeniz’in Doğu’sunda söz sahibi olan tek İslâm devleti olmasıyla sonuçlanmıştır. Doğu Akdeniz’de jeostratejik bir konumda bulunan Kıbrıs’ın Venediklilerin elinde bulunması, Osmanlı devletinin, daimi sûrette ticarî, askerî ve siyâsî tehdit altında bulunmasına neden oluyordu. Şeyhülislâmdan fetvası alınan sefer için Osmanlı coğrafyasının tüm beldeleri, imkân ve kabiliyetleri ölçüsünde Kıbrıs seferinde yerlerini aldı. Dönemin arşiv belgeleri, sefer için harekete geçirilen insan ve maddî kaynağın büyüklüğüne, maddî ve manevî zorluklara ışık tutmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kıbrıs Osmanlı Venedik II. Selim istihbarat strateji fetih

Kaynakça

  • BOA, MD. No: 3, Hüküm: 267, 268, 385, 386.
  • BAO, MD. No: 9, Hüküm: 78, 204, 241, 246,
  • BOA, MD. No: 10, Hüküm: 8, 10, 13.
  • BAO, MD. No: 12, Hüküm: 10/71, 16/74, 18, 19, 24, 31, 34, 36, 46, 47, 49, 50, 51, 62, 64, 70/103, 81, 92, 98, 123, 124, 126, 128, 131-133, 139-140, 153, 168, 169-171, 178, 179, 184, 185, 186/164, 193, 196, 205, 206/175, 207/175, 211, 213, 218, 242, 249, 252/201, 264, 266, 285, 291, 292, 305, 314, 317, 318, 367, 368, 371, 377, 383/275, 386/276, 395/281, 396, 398, 403, 409, 432, 464, 468, 474, 485, 512, 529, 532, 748, 751, 752, 753, 756, 759, 762, 768, 769, 771, 779, 785, 798, 1113,
  • Numaralı Mühimme Defteri (978-979/1570-1572) -Özet-Transkripsiyon ve İndeks-I, haz.: Heyet, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara 1996 içinde yaralan Sefer Cüz’ileri, C.1, 19, 20, 21, 23, 24, 25, 26, 27, 31, 33, 44, 45, 46, 48, 49, 54, 58, 60.
  • Afyoncu, Erhan, “Sokullu Mehmed Paşa”, DİA, XXXVI, 354-357.
  • Algül, Hüseyin, “Osmanlılar Devrinde Kıbrıs Seferinin Mânevî Cephesi ve Ebussuud Efendi’nin Seferle İlgili Fetvası”, UÜİFD, Sayı: 2, Cilt: 2, Yıl:2, Bursa 1987, 37-42.
  • Arıkan-Toledo, Muzaffer- Paulino, XIV.-XVI. Yüzyıllarda Türk-İspanyol İlişkileri ve Denizcilik Tarihimizle İlgili İspanyol Belgeleri, Ankara, 1995.
  • Bostan, İdris, Osmanlılar ve Deniz, Küre Yayınları, İstanbul 2010.
  • Braudel, Fernand, Akdeniz ve Akdeniz Dünyası-II, çev.: Mehmet Ali Kılıçbay, İmge Yayınları, İstanbul, 1994.
  • Brummet, Palmira, Osmanlıu Denizgücü, trc.: H.Nazlı Pişkin, Timaş Yayınları, İstanbul 2009.
  • Casale, Giancarlo L., The Ottoman Age of Exploration: Spices, Maps and Conquest in the Sixteenth-Century Indian Ocean, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Harvard University, Cambridge 2004.
  • Crowley, Roger, İmparatorların Denizi Akdeniz, trc.: Cihat Taşçıoğlu, Aprıl Yayıncılık, İstanbul 2008.
  • Çakır, İbrahim Etem, “İnebahtı (Lepanto) Savaşı ve Osmanlı Donanmasının Yeniden İnşâsı Üzerine Bazı Belgeler”, Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkish Volume 4/3 Spring 2009, s. 512-531.
  • Çelebi, Kâtip, Tuhfetü’l’-Kibâr fî Esfâri’l-Bihâr, haz.: Seda Çakmakçıoğlu-Çetin Şan, İstanbul 2007.
  • ----------------, Fezleketü’t-Tevârih, İnceleme: Seyyid Muhammed es-Seyyid, TTK Basımevi, Ankara 2009
  • Çiçek, Kemal, “Kıbrıs”, DİA, XXV, 374-380.
  • Danişmend, İsmail Hami, İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi, Türkiye Yayınevi, İstanbul 1971.
  • Darkot, “Kıbrıs”, İA, VI, 672-676.
  • Davutoğlu, Ahmet, Stratejik Derinlik, Küre Yayınları, İstanbul 2007.
  • Demirkent, Işın “Kıbrıs”, DİA, XXV, 371-374.
  • Dinç, Güven, “Osmanlı Yönetiminde Kıbrıs (1800-1839)”, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya 2010.
  • Dündar, Recep, “Kıbrıs’ın Fethi”, Türkler, Ankara 2002, IX, 1219-1243.
  • Groot, A.H. de., “Kubrus”, The Encyclopedia of Islam, Vol. V, Leiden 1986, 301-309.
  • Gürkan, Emrah Safa, “Osmanlı-Habsburg Rekâbeti Çerçevesinde Osmanlıların XVI. Yüzyıl’daki Akdeniz Siyaseti”, Osmanlı Dönemi Akdeniz Dünyası içinde, edit.: Haydar Çoruh, M. Yaşar Ertaş, M. Ziya Köse, Yeditepe Yayınevi, İstanbul 2011
  • Eliaçık, Muhittin, “Lefkoşa Kalesinin Fethini İlk Elden Anlatan Mühim Bir Mektup”, Türkiyat Araştırmaları Dergisi, s.21-38.
  • Erdönmez, Celâl, Şer’iyye Sicillerine Göre Kıbrıs’ta Toplum Yapısı (1839-1856), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta 2004.
  • Hammer, Joseph V., Büyük Osmanlı Tarihi, hazl: Mehmed Ata, Mümin Çevik, Erol Kılıç, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1992.
  • İnalcuk, Halil, Devlet-i Aliyye, Osmanlı İmparatorluğu Üzerine Araştırmalar- I, Edit.: Emre Yalçın, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul 2009
  • Kütükoğlu, Bekir, Osmanlı-İran Siyâsî Münâsebetleri I (1578-1590), İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1962.
  • Latorre, José Navarro, “La Batalla de Lepanto”, CHJZ - 23-24, 209.
  • Libby, Lester J., “Venetian Views of the Ottoman Empire from the Peace of 1503 to the War of Cyprus”, The Sixteenth Century Journal, Vol. 9, No. 4, Central Renaissance Conference, Conference(Winter, 1978), s.103-126.
  • Mizancı Murad, Tarih-i Ebu’l-Fârûk-III, hazl.: Yılmaz Kurt, Akçağ Yayınları, Ankara 2012.
  • Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul 1983, II.
  • Peçevî, İbrahim, Tarih-i Peçevî, Matbaai Amire, İstanbul 1283, I.
  • Resimli-Haritalı Mufassal Osmanlı Tarihi, hazl.: Heyet, Tan Matbaası, İstanbul 1959.
  • Roba, Miguel Renuncıo, “El mundo İslámico en La Santa Liga de Lope de Vega”, Anaquel de Estudios Árabes, 2005, vol. 16, 205-217.
  • Rodríguez, Juan-José Iglesias, “Las Entradas De Cristianos En Berbería (Siglos XV-XVI). Relaciones Pacíficas y Violentas”, Revista de Historia de El Puerto, nº 50, 2013, 9-34.
  • Safvet "Kıbrıs Fethi üzerine Vesikalar", TOEM, sy. 19 (1329). s. 1177-1193.
  • Selanikî, Mustafa, Tarih-i Selâniki, Matbaai Amire, İstanbul 1381
  • Solakzade, Mehmed Hemdemi Çelebi, Solâkzade Tarihi , Mahmut Matbaası, İstanbul 1297.
  • Soucek, Svatopluk, “Navals Aspects of the Ottoman Conquests of Rhodes, Cyprus and Crete”, Studia Islamica, No. 98/99 (2004), pp. 219-261
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, Osmanlı Tarihi-III, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1988.
  • Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, “Kıbrıs Fethi İle Lepant (İnebahtı) Muharebesi Sırasında Türk Devletile Venedik ve Müttefiklerinin Faaliyetine Dâir Bazı Hazinei Evrak Kayıtları”, Türkiyat Mecmuası, Cilt 3, 1935, s.257-292.
  • Varriale, Gennaro, “Un Francıscano Al Servıcıo de Felipe II”, Colección: Archivos Mediterráneo, Clásicos Mínimos, 31/05/2013.
Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Feridun Bilgin

Yayımlanma Tarihi 15 Eylül 2015
Gönderilme Tarihi 5 Ağustos 2015
Yayımlandığı Sayı Yıl 2015 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Bilgin, F. (2015). Kıbrıs’ın Fethi İçin Yapılan Hazırlıklar (Arşiv Belgelerine Göre) / The Preparations are Made for the Conquest of Cyprus (According to the Archive Documents). Mukaddime, 6(1), 79-100. https://doi.org/10.19059/mukaddime.21655

  15816

15815

ISSN: 1309-6087, e-ISSN: 2459-0711

Mukaddime is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).