Kurgusal Yapı ve Tematik Açıdan Her Çi Beno Sanıke (Her Şey Masal Olur) Romanı

Yıl 2017, Cilt: 8 Sayı: 2, 287 - 301, 28.11.2017

İlyas Akman

https://doi.org/10.19059/mukaddime.336594

Cited By: 1

Öz

Sait
Çiya’nın 2001 yılında basılan Her Çi Beno
Sanıke adlı eseri, Zazaca yazılmış olan ikinci romandır. Romanın dikkati
çeken ilk özelliklerinden biri kurgusudur. Dünyayı birbirinden çok farklı
algılayan iki sesin çeşitli konulardaki diyalogları üzerine kurulmuş olan
roman, okura, farklı bakış açıları sunar. Tematik açıdan ise sürgünlük, okurun
dikkatine sunulan ilk konudur. Karakter için depresif duygular baş edilemeyecek
boyuta ulaşmış ve Almanya, nefes alınamayacak bir dehlize dönüşmüştür. Anadile
özlem, romanın öteki önemli konularından biridir. Almanya’da kendi dilinden bir
kelime bile duyamayan karakter için sanki Nuh tufanı olmuştur ve kendi dilini
konuşan tüm insanlar, orada can vermişlerdir. 1938’de Dersim’de yaşananlar ise
hemen hemen tüm boyutlarıyla eserde işlenir. Öte yandan romanda masalların,
halk anlatılarının önemli motiflerine yer verilir.

Anahtar Kelimeler

Zaza Dili ve Edebiyatı, Sait Çiya, Her Çi Beno Sanıke, Sürgünlük

Kaynakça

• Aytaç, G. (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say yayınları.
• Bayat, F. (2005). Mitolojiye Giriş. Çorum: KaraM yayınları.
• Bulut, F. (2013). Dersim Raporları. İstanbul: Evrensel yayınları.
• Çiya, S. (2001). Her Çi Beno Sanıke. İstanbul: Tij Yayınları.
• Doğan, Y. (2012). Savrulanlar Dersim. İstanbul: Kırmızı Kedi yayınları.
• Eagleton, T. (2011). Edebiyat Kuramı/Giriş, çev. T. Birkan. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Edgü, F. (2006). Kimse. İstanbul: Sel yayınları.
• Ekşi, A. (2002). “Sığınmacı ve Göçmenlerde Psikopatoloji”, Türk Psikiyatri Dergisi, 13(3): 215-221.
• Ercilasun, B. (1997). Yeni Türk Edebiyatı Üzerine İncelemeler I. Ankara: Akçağ yayınları.
• Hür, A. (2012). ). “Seyit Rıza İdamdan Önce Atatürk'le Görüştü mü?”, Radikal gazetesi, 18.11.2012 (http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/seyit-riza-idamdan-once-ataturkle-gorustu-mu-1108301/, erişim tarihi 29.08.2017).
• IŞIK, Y. (2012). Tunceli Folklorü. Ankara: Anıt Matbaa (Tunceli Valiliği öncülüğünde hazırlanan bir kitaptır).
• Karasu, B. (2006). “Dehlizde Giden Adam”, Göçmüş Kediler Bahçesi. İstanbul: Metis yayınları.
• Ocak, A. Y. (2007). İslam-Türk İnançlarında Hızır Yahut Hızır-İlyas Kültü. İstanbul: Kabalcı yayınları.
• Said, E. (2009). Entelektüel/Sürgün, Marjinal, Yabancı, çev. T. Birkan. İstanbul: Ayrıntı yayınları.
• Sartre, J. P. (2005). Edebiyat Nedir?, çev. B. Onaran. İstanbul: Can yayınları.
• Tezcan, M. (2000). Dış Göç ve Eğitim. Ankara: Anı Yayıncılık
• Yalkut, S.B. (2002). Melek Tavus’un Halkı Ezidiler. İstanbul: Metis yayınları.
• Zengelan, J. (2009). Zifqêra Berî. İstanbul: Vate yayınları.