Kovargeriya Akademîk a Kurdî li Tirkiyeyê-Türkiye’de Kürtçe Akademik Dergiciliği

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 2, 31 - 48, 29.11.2018

Necat Keskin

https://doi.org/10.19059/mukaddime.369647

Öz

Kurte:
Kovargerya
kurdî di nav weşangeriya kurdî de cihekî girîng digire. Kovara Rojî Kurd a di
sala 1913an dest bi weşanê kiriye nimuneya pêşî ya kovargeriya kurdî ye. Mînakên
din ên sereke Jîn û Hawar in. Ji Hawarê û wir çi siyasî çi
çandî curbecur kovarên kurdî derdikevin. Di salên dawî de bi vekirina
enstîtuyên zimanên zindî kovarên akademîk jî dest bi weşanê kirine. Di vê
xebatê de li ser kovarên akademîk ên kurdî ku li Tirkiyeyê diweşin hatiye
rawestin ku heta niha tevde pênç heb in. Weşana van kovarên akademîk bi pêwîstiyên
demê re têkildar e. Di heman demê de bi hebûna xwe ev kovar di warê kovargeriya
kurdî a li Tirkiyeyê de destpêkeke nû pêk tînin.

Öz:
Kürtçe
dergi yayıncılığı Kürtçe yayıncılık içinde önemli bir yer tutmaktadır. 1913’te
yayınlanmaya başlayan Rojî Kurd dergisi Kürtçe dergiciliğinin ilk örneğidir. Diğer
önemli olanlar Jîn ve Hawardır. Hawardan bu zamana kadar gerek siyasi gerek kültürel çeşitli Kürtçe
dergiler yayınlanmıştır. Son yıllarda Yaşayan Diller Enstitülerinin açılmasıyla
birlikte akademik dergiler de yayınlanmaya başlanmıştır. Bu çalışmada şimdiye
kadar sayıları beş olan Türkiye’de yayınlanan Kürtçe akademik dergiler üzerinde
durulmuştur. Bu dergilerin yayınlanması günün ihtiyaçları ile ilişkilidir. Aynı
zamanda bu dergiler varlıklarıyla Türkiye’deki Kürtçe dergicilik alanında bir
başlangıç oluşturmaktadırlar. 

Anahtar Kelimeler

Kürtçe, yayıncılık, dergicilik, akademik, Kurdî, weşangerî, kovargerî, akademîk

Kaynakça

• Adak, A. (2014). Ji edîtor. Nûbihar Akademî, c.1, h. 1.
• Alan, A. (2017). Hetawî Kurd (1913-1914). İstanbul: Avesta
• Anderson, B. (2004). Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması (çev. İ. Savaşır). 3. bsm. İstanbul: Metis
• Arslan, M. (2015). Kurd, Kitêb, Çapxane: Weşangeriya Kitêbên Kurdî Di Dewra Osmaniyan De (1844-1923). Stenbol: Peywend
• Aykaç, Y. (2017). Bîbliyografyaya Tezên Beşên Kurdolojiyê Yên Li Tirkiyeyê (2011-2016). The Journal of Mesopotamian Studies (JMS) vol. 2, no.1, r. 119-135.
• Bozarslan, M. E. (1991). Kurdistan: Rojnama Kurdî ya Pêşîn-İlk Kürt Gazetesi I-II. Uppsala: Deng
• Edîtoriya Derwaza (2017). Pêşgotin: Çarçove û Armancên Derwazeyê. Derwaze, hejmar.1, r. 6-8.
• Gökçe, B. (2012). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. çapa 6mîn, Ankara: Savaş Yayınevi
• Issı, M. (2013). Kürt Basını ve Kürdistan Gazetesi (1898-1902). e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi -www.e-sarkiyat.com- Sayı:IX, r. 127-147. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/116013 20.08.2017
• Kaya, F. (2008). Osmanlı Döneminde Kürt Basını. İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Teza masterê ya neçapbûyî).
• Kaya, H. (2012). Doğu’nun Elçisi’nden Yüce Divan’a Şerafettin Elçi (röporaj). İstanbul: Fanos yayınları
• Koma Xebatên Kurdolojiyê-Kürdoloji Çalışma Grubu (Amd-Hzr.) (2013). Di Sedsaliya wê de Rojî Kurd. İstanbul: İstanbul Kürt Enstitüsü yayınları
• Malmîsanij, M. (2007). The Past and the Present of Book Publishing in Kurdish Language in Turkey and Syria. Istanbul: Wate
• Öpengin, E. (2014). Tevatür ve Temellük Kıskacında Kürt Kültür Tarihçiliği. Kürt Tarihi, (Şubat-Mart 2014), r. 18-29.
• Kovara Bîr: http://kovarabir.com/
• Nûbihar Akademî: http://nubiharakademi.com/
• Science Journal of Universty of Zakho ya Zanîngeha Zaxo: http://sjuoz.uoz.edu.krd/index.php/sci/index
• Humanities Journal of University of Zakho: http://hjuoz.uoz.edu.krd/index.php/hum/index
• Journal of Duhok University: http://journal.uod.ac/index.php/uodjournal
• Journal of Zankoy Slemani: http://jzs.univsul.edu.iq/
• Journal of Kurdish Studies: http://www.kurdishstudies.net/
• Journal of Middle Eastern Research-JMER: http://www.iisks.com/journal/jsks/#1476016310009-db63ae8b-a7df
• http://su.edu.krd/content.php?topic=77&articleNo=159&lang=en
• https://nubiharblog.wordpress.com/nubihar/
• Bingöl Üniversitesi Yaşayan Diller Enstitüsü Dergisi: http://dergipark.ulakbim.gov.tr/buydd/
• The Journal of Mesopotamian Studies: http://jms.artuklu.edu.tr/
• The Journal of International Kurdish Studies: http://www.ijoks.com/
• Yüzüncü Yıl Üniversitesi Kürdiyat Dergisi: http://dergipark.gov.tr/ydekd
• ZANCO (Kovara Zanîngeha Selahadîn): http://su.edu.krd/media/zanko-press
• Yên din: Pirtûkxaneya dîjîtal ya Enstîtuya Kurdî ya Parîsê: http://bnk.institutkurde.org/?l=fr http://zanenstitu.org/wp-content/uploads/2015/04/Derwaze_Leaflet_ENG.pdf