Milliyetçiliğin Toplumsal Cinsiyet ile İlişkisine Dair Kuramsal Bir Bakış

Yıl 2020, Cilt: 11 Sayı: 2, 468 - 484, 24.11.2020

Ceren Avcil

https://doi.org/10.19059/mukaddime.715857

Cited By: 1

Öz

Milliyetçilik ideolojisinin toplumsal cinsiyet ile olan ilişkisi uzun yıllar boyunca üzerinde durulmayan bir konu olmuştur. Son dönemlerde özellikle milliyetçi proje ve uygulamaların kadın ve erkeği farklı şekilde ele almaları, toplumsal cinsiyet alanındaki çalışmaların milliyetçilik ideolojisiyle birlikte ele alınmasını gündeme getirmiştir. Kadının söz konusu proje ve uygulamalarda yok sayılması kadın çalışmaları alanında yeni bir tartışma konusuna yol açmıştır. Özellikle milli kimlik inşa süreçlerinde kadının araçsallaştırılmasına yönelik politikalar milliyetçiliğin somut olarak ortaya konulduğu örnekler olarak değerlendirilmektedir.
Kadının özel alan ve kamusal alandaki konumu milliyetçi politikalarda değişim ve dönüşüme uğramaktadır. Özellikle milli mücadele, savaş dönemlerinde kadın bedeni vatan, namus, toprak parçası olarak kutsallaştırılırken bir yandan da annelik rolü ile aile içinde özel alanda konumlandırılmaktadır.
Bu çalışmanın amacı, toplumsal cinsiyet ve milliyetçilik arasındaki ilişkiyi feminist literatür çerçevesinde tartışmak ve toplumsal cinsiyet kavramının milliyetçilik söylemlerinde ve milli kimlik inşa sürecindeki kullanım şekli ile kadınlık konumlarının ne şekilde değiştiğine dair tartışmaları ele almaktır.

Anahtar Kelimeler

Milliyetçilik, toplumsal cinsiyet, milli kimlik inşası, özel-kamusal alan

Kaynakça

• Altınay, A.G. (2016). Giriş: Milliyetçilik, Toplumsal Cinsiyet ve Feminizm. içinde Ayşe Gül Altınay (Der.) Vatan Millet Kadınlar (s.17), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Anderson, B. (2015). Hayali Cemaatler. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Arat, N. (2017). Feminizmin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Avcil, C. (2019). The Transformation Of Religious, Ethnic, And Gender Identities Of Kurdish Women In Turkey: The Case Of Ağrı. Yayınlanmış Doktora Tezi, Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Berktay, F. (1998). Kadın Olmak Yaşamak Yazmak. İstanbul: Pencere Yayınları.
• Berktay, F. (2016). Tek Tanrılı Dinler Karşısında Kadın, Hıristiyanlıkta ve İslamiyet’te Kadının Statüsüne Karşılaştırmalı Bir Yaklaşım. İstanbul: Metis Yayınları.
• Bourdieu, P. (2016). Eril Tahakküm. Bediz Yılmaz (Çev.). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Butler, J. (2016). Cinsiyet Belası. Başak Ertür (Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Connell, R.W. (2017). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar, Toplum, Kişi ve Cinsel Politika. Cem Soydemir (Çev.).İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Çaha, Ö. (2017). Sivil Kadın. Ankara: Savaş Yayınevi.
• Çakır, S. (2016a). Osmanlı Kadın Hareketi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Çakır, S. (2016b). Feminizm: Ataerkil İktidarın Eleştirisi. H. Birsen Örs içinde, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (s. 415-416), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• De Beauvoir, S. (1993). Kadın İkinci Cins I: Genç Kızlık Çağı. Bertan Onaran (Çev.). İstanbul: Payel Yayınları.
• Durakbaşa, A. (2017). Halide Edib Türk Modernleşmesi ve Feminizm. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Enloe, C. (2003). Muzlar, Plajlar ve Askeri Üsler: Feminist Bakış Açısından Uluslararası Siyaset. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
• Enloe, C. (2016). Feminizm, Milliyetçilik, Militarizm. Ayşe Gül Altınay içinde, Vatan Millet Kadınlar (s. 203-226), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gellner, E. (2013). Uluslar ve Ulusçuluk. İstanbul: Hil Yayınları.
• Hobsbawm, E. (1995). 1780‟den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik “Program Mit, Gerçeklik”. Osman Akınay (Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kancı, T. (2015). Türkiye’de Eğitim, Milliyetçilik ve Toplumsal Cinsiyetin Kesişim Noktaları. Ayşe Gül Altınay içinde, Vatan Millet Kadınlar (s. 77-109), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Kandiyoti, D. (2015). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kymlicka, W. (2016). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş. Ebru Kılıç (Çev.). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Najmabadi, A. (1997). The Erotic Vatan (Homeland) as Beloved and Mother to Love, to Possess and to Protect. Comparative Studies in Society and in History, 39:4, 442-467.
• Özkan Kerestecioğlu, İ. (2016). Milliyetçilik: “Uyuyan Güzeli Uyandıran Prens”ten Frankeştayn’ın Canavarına. H.B. Örs içinde, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler (s.307-350), İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Özkırımlı, U. (2016). Milliyetçilik Kuramları. Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Pateman, C. (2017). Cinsel Sözleşme. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Ramazanoğlu, C. (1998). Feminizm ve Ezilmenin Çelişkileri. İstanbul: Pencere Yayınları.
• Sancar, S. (2017). Türk Modernleşmesinin Cinsiyeti Erkekler Devlet, Kadınlar Aile Kurar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Scott, J.W. (2007). Toplumsal Cinsiyet: Faydalı Bir Tarihsel Analiz Kategorisi. Aykut Tunç Kılıç (Çev.). İstanbul: Agora Kitaplığı.
• Sirman, N. (2017). Kadınların Milliyeti. Modern Siyasi Düşünce, Milliyetçilik, (4) içinde (s.229-233) İstanbul: İletişim Yayınları.
• Smith, A.D. (2017). Etno-Sembolizm ve Milliyetçilik. Bilge Firuze Çallı (Çev.). İstanbul: Alfa Basım.
• Smith, A.D. (2013). Milliyetçilik: Kuram, İdeoloji, Tarih. Ankara: Atıf Yayınları.
• Tekeli, Ş. (2017). Feminizmi Düşünmek. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Tokdoğan, N. (2015). Sevginin ve Nefretin Eğilip Bükülebilirliği: Kadınların Milliyetçiliği. Ayşe Gül Altınay içinde, Vatan Millet Kadınlar (s. 111-140), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Vatandaş, C. (2007). Toplumsal Cinsiyet ve Cinsiyet Rollerinin Algılanışı. İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Konferansları Dergisi, s: 29-56.
• Walby, S. (2016a). Kadın ve Ulus. Ayşe Gül Altınay içinde, Vatan Millet Kadınlar, (s.35-63), İstanbul: İletişim Yayınları.
• Walby, S. (2016b). Patriyarka Kuramı. Hülya Osmanağaoğlu (Çev.). Ankara: Dipnot Yayınları.
• Yuval-Davis N. (2016). Cinsiyet ve Millet. Ayşin Bektaş (Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.