Osman Şahin’in “Beyaz Öküz” Adlı Hikâyesinde Aşk ve Namus İkilemi

Yıl 2021, Cilt: 12 Sayı: 1, 100 - 117, 07.05.2021

Selami Çakmakcı

https://doi.org/10.19059/mukaddime.854281

Öz

Osman Şahin, 1970’li yılların başından itibaren devam eden hikâye serüveni günümüzde devam eden bir yazardır. Hikâye, inceleme, roman, masal, derleme, deneme gibi edebiyatın birçok alanında kalem tecrübesine sahip yazar, toplumcu gerçekçi edebiyat anlayışına bağlıdır. Maupassant tarzı hikâye anlayışıyla yazan Şahin, hikâye alanında aldığı birçok ödülle ismini duyurur. Acı Duman adlı hikâye kitabındaki Beyaz Öküz hikâyesi de toplumcu gerçekçi sanat anlayışına göre şekillenir. Bu anlayışı, söz konusu hikâyede ezen-ezilen şablonu şeklinde kendini belli eder. Yazarın bu öyküsünde kendi yaşamının izleri görülür. Çocukluk yıllarından itibaren yaşadığı yoksulluğun iç dünyasında bıraktığı etkiyi bu hikâyesindeki yoksul insanların dünyasında görmek mümkündür. Halk kültürü üzerine çalışmaları da bulunan yazarın bu özelliğinin hikâyelerine yansıdığı görülür.
Aşk denilen coşku ve heyecan Osman Şahin’in Beyaz Öküz adlı hikâyesinin de temel konularından biridir. Yoğun bir içeriğe sahip bu hikâyede töre, ezilmişlik, korku, kıskançlık, batıl inanışlar, ağa-ırgat ilişkileri, aşk, ölüm, kin, nefret, pişmanlık gibi birçok unsurla karşılaşılır. Toroslardaki yoksul geçen çocukluğu ile görev yaptığı Doğu’daki gözlemlerinden izler taşıyan öyküde yazarın malzemesi toplumsal gerçeklerdir. Yazar, hikâyede insanları kendi çevreleri içinde ele alarak savunduğu ideolojiyi daha inandırıcı hale getirmek ister. Yüzlerce yıllık bir gelenekten; ağa-ırgat ilişkilerinden hareket eden yazar, yoksul insanların bu geleneğin altında ezildiğini göstermekle birlikte kırsal kesimde duyguları yok sayılan kadının hikâyesini metne taşır. Bu çalışmanın amacı da yüzyıllardır ağa baskısı altındaki insanların yaşadığı gerçekleri ve bu gerçeklerle mücadelesini vermektir.

Anahtar Kelimeler

aşk,, namus,, yoksulluk,, ikilem,, toplumsal değerler

Kaynakça

• Aktaş, Ş. (2004). Refik Halit Karay. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Assman, J. (2015). Kültürel Bellek (Çev: Ayşe Tekin). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Güzel, M. Ş. (2013). Öykücülüğümüzün Toros Zirvesi Osman Şahin. İstanbul: Kaynak Yayınları.
• Kuçuradi, İ. (2013). İnsan ve Değerleri, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu Yayınları.
• Lekesiz, Ö. (2006). Kuramdan Yoruma Öykü Yazıları. İstanbul: Selis Yayınevi.
• Şahin, O. (1990). Acı Duman, İstanbul: Milliyet Yayınları. 2. Baskı.
• Toptaş, H. A. (2018). “Seni İçime Manzara Yapmışam” Türkçenin Büyüme Tarihi. (Der: Murathan Mungan). İstanbul: Metis Yayınları.
• Tunç, G. (2020). Şiir ve Bellek. İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Yılmaz, S. (2010). Osman Şahin'in Hikâyeleri (Yapı-Tema-Anlatım). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi, Ankara.