Osmanlı Belgelerine göre I. Şah İsmail ve II. Bayezid’in Siyasi ve Diplomatik İlişkileri (911-917/1511-1515)

Yıl 2022, Cilt: 13 Sayı: 1, 230 - 248, 18.05.2022

Çevirmen: Ercan Gümüş

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1071328

Cited By: 1

Öz

Safevilere dair çalışmalarda, nisbeten barışa dayalı bir havanın hakim olduğu II. Bayezid ve Şah İsmail arasındaki diplomatik ve siyasi ilişkiler, sonraki dönemde yaşanan çatışmaların gölgesinde kalmıştır. Safevi çalışmalarında genellikle, savaşların başladığı Sultan Selim’in tahta çıktığı dönemden sonrasına odaklanılmıştır. Muhtemelen bunda en önemli neden, mezkur noktaya odaklanan kaynakların bulunmamasıdır. Ancak Osmanlı kaynakları, uzun savaşlar döneminden önce iki taraf arasındaki yüksek seviyeli diplomatik ilişkilerin varlığını göstermektedir. Bu araştırmanın öncelikli hedefi, Safevi ve Osmanlı hükümetleri arasında barışın hakim olduğu bir dönemi, Osmanlı arşivindeki belgeler üzerinden ispat etmektir. Gerçekten de, Sultan Selim’in tahta geçmesinden önce, Osmanlı Devleti’nin Safevi Devleti ile iyi ilişkileri vardı ve her iki taraf düzenli bir şekilde birbirine elçiler ve hediyeler göndermekteydi. Osmanlı kaynakları ve II. Bayezid’in Erdebil Şeyhi İsmail’e gönderdiği hediyelere bakarak, Osmanlıların Safevi şahına bakışını ve onu bir mezhep lideri şeklinde kabul ettiklerini inceleyeceğiz. Buna ek olarak, iki taraf arasında elçilerin nasıl gidip geldiğini ve bu seyahatleri tarafların güçlerini ifade etmek üzere ne şekilde kullandığını açıklayacağız.

Anahtar Kelimeler

İran Tarihi, Osmanlı ve İran İlişkileri, Osmanlı İmparatorluğu, I. İsmail, II. Bayezid.

Kaynakça

• Emini Heravi, (1383). Sadreddin İbrahim, Fütühat-ı Şahi Tarih-i Safevi ez Ağaz ta Sal-i 920 Hicri Kameri, be tashih-i Muhammedrıza Nasıri, Encümen-i Asar ve Mefahir-i Ferhengi.
• Felsefi, Nasrullah, (1332). Ceng-i Çaldıran, Mecelle-i Danişgah-i Edebiyat, Sal-i Evvel, Şomare 2, ss. 50-127.
• Hândmîr, Gıyaseddin bin Hemameddin, (1380). Tarih-i Habibü’s-Siyer, tashih Muhammed Debirsiyaki?, Tahran, Hayyam. Tevarih-i Al-i Osman, 1953, Aşıkpaşazade, Aşıkpaşazade Tarihi, İstanbul, 1953.
• Brummett, P., 2009, Keşifler Çağında Osmanlı Denizgücü ve Doğu Akdeniz’de Diplomasi, Çev: Nazlı Pişkin, İstanbul.
• Defter-i Müsveddat-ı İn’amat ve Tasaddukat ve Teşrifat ve İrsaliyyat ve Gayrıhu 909-929, Belediye Küt., Muallim Cevdet, No. 0.71.