Eski Arap Şairlerinin Aşk/Sevgi Dili

Yıl 2023, Özel Sayı - Klasikten Moderne Aşk Mefhumu, 107 - 126, 19.03.2023

Aslam Jankır

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1242094

Öz

Aşk ve sevgi dili, geniş çöl ortamında ve engin fezasında, kadına sevgi duyan Arap insanının varlığına sirayet etmiş olan gazel (aşk şiiri) türü ile bağlantılıdır. Bahsedilen ortam, Arap insanının sahip olduğu hayal gücünün dizginlerini serbest bırakmış; onu saflığın, temizliğin ve duru bir zihnin dünyasına uçurmuştur. Bunun sonucunda onun kalbi, kadın aşkı ve sevgisi ile dolmuş ve o da bu aşkı, ince/zarif bir dil ile ve güzel hayalî tasvirlerle ifade etmiştir.
Bu araştırma, eski Arap şairlerinin aşk ve sevgi dilini tetkik etmek suretiyle, bu dilin özelliklerini, biçimlerini, anlamlarını ve aşkı ifade etmek için geliştirdiği araçlarını açıkça tespit etmeye çalışmaktadır. Şairlerin hepsinin sevgiyi ve aşkı ifade etme biçimi aynı değildir. Şiir dili, gerçek ve kurgu olma açısından, açıklık ve kapalılık açısından; tasvir, teşbih ve sembol (mecaz) kullanma gibi diğer ifade araçları açısından farklı farklı olmuştur.
Araştırma, aşka ve sevgiye dair bir ön söz ile başlamaktadır. Bunun ardından ise önce cahiliye dönemi, sonra İslamî dönem, sonra Emevî dönemi ve peşinden de Abbasi dönemi olmak üzere dört önemli tarihsel odak işlenmekte ve çalışma, ulaşılan önemli sonuçları içeren bir son söz ile bitirilmektedir.
Araştırma, eski şiir devirlerini tetkik etme hususunda tarihsel yöntemi ve buna ilaveten, çalışmanın konusu ile ilgili olması dolayısıyla analistik betimleme yöntemini esas almaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arap dili ve edebiyatı, lügat, lisan, eski çağlar, şiir

Kaynakça

• Abbas b. Ahnef. (1298). Divan. Kostantiniyye: Matbatu’l-Cevâib.
• Antere b. Şeddad. (1964). Divan. (Thk. M. S. Mevlevî). Mektebetu’l-İslamî.
• Buhturî. (1696). Divan. (Thk. Hasan Kamil es-Sîrafî). Mısır: Dâru’l-ma‘arif.
• Ebşîhî, Ş. M. (?). el-Mustatraf fî külli fenni Mustazraf. (Thk. Abdullah Enis et-Tibâ). Dâru’l-Erkam b. Ebi’l-Erkam.
• Ebû Nuvas. (2009). Divan. (Thk. M. Enis Mehrat). Humus: Dâru .Mehrat.
• Hassan b. Sabit. (1994). (Thk. Abd A. Muhenna). Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• H. Halid. (2016). es-San‘atu fî’ş-şi‘ri’l-Arabi es-Sikillî. Dimaşk: Dâru’l-muktebes.
• İ. Usama. (2008). Divânu’ş-ş’iri’l-Arabî fî Cezîreti Sikiliyye. Dimaşk: el-Hey’etu’l-‘amme li’l-kütüb.
• İmruʾu’l-Kays. (1984). Divan. (Thk. Muhammed İbrahim). Mısır: Dâru’l-ma‘arif.
• Ka‘b b. Zuheyr. (1997). (Thk. Ali Fauz). Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Kays b. el-Mulevveh. (1999). Divan. (Dirase: Yusra Abdulgani). Beyrut: Daru’l-kütübi’l-ilmiyye.
• Nabiga ez-Zubyanî. (1990). Divan. (Thk. Şükri Faysal). Beyrut: Daru’l-fikr.
• Nebevî. A. (?). Divanu Benî Bekr fi’l-Cahiliyye. Kahire.
• Ömer b. Ebî Rabia. (1996). Divan. (Thk. F. Muhammed). Beyrut: Daru’l-Kitabu’l-Arabî.
• Tuleyma, G. el-Eşkari, İ. (1992). El-Edebü’l-Cahilî. Humus: Daru’l-irşad.