AN EXAMPLE OF A SUCCESSFUL WOMAN IN A MALE-DOMINATED PROFESSION: SABİHA GÖKÇEN

Yıl 2018, , 1 - 7, 06.06.2018

Meral Balcı , Yeşim Karadeniz

https://doi.org/10.26695/mukatcad.2018.11

Öz

The identity gendered by women and men and the norms imposed by society is a question that has been going on for centuries. It has been compulsory for women’s identity to have equal conditions with men in order to find their place in many areas such as social, political and legal area. Social status of the women who are restricted by the influence of religion and general norms in the Ottoman Empire has been debated and women’s voices have begun to be heard in different forms.The mobility of the Ottoman women started in the process of claiming their rightsespecially after the constitutional monarchy has begun to overturn the balances against the traditional lifestyle that has been going on for years. Intellectual women in Ottoman society expressed their rightful demands by ignoring social norms and this process became more meaningful with Republican revolutions. The woman’s struggle to get rid of the idea of male dominated society has been overlapped with the image of the woman that was wanted to be formed by the Republican modernization. Changes in society and in the political structure created a modern and contemporary Turkish woman who brought her out of a secondary entity status and opened to the outside world. Thus, Turkish women were directed to jobs which were thought to be feasible by men.

For this reason, this work has been focused on Sabiha Gökçen who grew up near Atatürk has become a daughter Sabiha of the skies by drawing a successful line against the social norms of the period. She became a successful female pilot, which was generally regarded as a male profession. In this study Sabiha Gökçen’s struggle, progression and contemporary aspects of the Turkish woman are explained. The reference material of this study consists of the articles and books written on this subject.

Anahtar Kelimeler

Male-dominated, modern society, gender, gender inequality, professional role

CUMHURİYET MODERNLEŞMESİNİN GENÇ KADIN PİLOTU: SABİHA GÖKÇEN

Öz

Kadın ve erkeğin
cinsiyet üzerinden elde ettiği kimlik ve toplumun dayattığı normlar
yüzyıllardır devam eden sorundur. Kadın kimliğinin toplumsal, sosyal, siyasal
ve hukuksal alan gibi birçok alanda kendine yer bulabilme çabası erkekler ile
eşit şartlara sahip olmasını zorunlu kılmıştır. Osmanlı Devleti'nde dinin ve
genel normların etkisi ile kısıtlanan kadının, toplumsal statüsü tartışılmış ve
kadınlar seslerini farklı şekillerde duyurmaya başlamıştır. Osmanlı
kadınlarının, özellikle II. Meşrutiyet sonrasında hak talep etme sürecinde
başlayan hareketlilik, yıllardır süregelen geleneksel yaşam biçimine karşı
dengeleri altüst etmeye başlamıştır. Osmanlı toplumundaki aydın kadınlar,
toplumsal normları göz ardı ederek haklı taleplerini dile getirmiş ve
Cumhuriyet devrimleri ile bu süreç daha da anlamlanmıştır. Kadının, erkek
egemen toplum düşüncesinden sıyrılma çabası Cumhuriyet modernleşmesi ile
oluşturulmak istenen kadın imajıyla örtüşmüştür. Toplumda ve siyasal yapıda
yaşanan değişimler kadını ikincil bir varlık statüsünden çıkarmış, dış dünyaya
açılan, modern ve çağdaş Türk kadınını yaratmıştır. Böylelikle Türk kadınları
erkekler tarafından yapılabilirliği düşünülen mesleklere yönelmişlerdir.

Buradan
hareketle bu çalışma genellikle erkek mesleği kabul edilen savaş pilotluğunun
başarılı bir kadın örneği olarak Sabiha Gökçen üzerinde yoğunlaşmıştır. Atatürk’ün
yanında büyüyen Sabiha Gökçen, dönemin toplumsal normları karşısında başarılı
bir çizgi çizerek “göklerin kızı Sabiha” olmuştur. Bu çalışmada Sabiha Gökçen
özelinde Türk kadınının mücadeleci, ilerlemeci ve çağdaş yanı anlatılmıştır. Bu
konu üzerinde yazılmış makale ve kitaplar çalışmanın araçlarını oluşturmuştur.

Anahtar Kelimeler

Erkek egemen meslekler, modern toplum, toplumsal cinsiyet, cinsiyet eşitsizliği, mesleki rol

Kaynakça

• Altınay, A. G. (2013). Ordu-millet-kadınlar: Dünyanın ilk kadın savaş pilotu Sabiha Gökçen.A. G. Altınay (Der.),Vatan, Millet, Kadınlar (ss. 261-294) içinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arıt, F. (1967). Havalarda ilk Türk kadınları. İstanbul: Baha Matbaası.
• Aydın, Ü. S. (2016). Atatürk ve ilk meslek kadınları. İstanbul: Sokak Kitapları Yayınları.
• Balcı, M. ve Tuzak, M. (2017). Cumhuriyet’in ilk yıllarında Nezihe Muhiddin özelinde Türk kadınlarının siyasi hakları için mücadelesi. Marmara Üniversitesi Kadın ve Toplumsal Cinsiyet Araştırmaları Dergisi,1(1), 43-51.
• Bora, A. (2012). Toplumsal cinsiyete dayalı ayrımcılık.K. Çayır ve M. Ayan Ceyhan (Der.), Ayrımcılık: Çok Boyutlu Yaklaşımlar(ss. 175-187) içinde.İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Connell, R. W. (2017). Toplumsal cinsiyet ve iktidar.İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Doğramacı, E. (1989). Türkiye’de kadının dünü ve bugünü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Dolapçı, E. (2017). Göklerin kızı Sabiha Gökçen. İstanbul: Kategori Yayıncılık.
• Gökkaya, V. B. (2015). Sosyal teoriler ve kadın üzerine.The Journal of AcademicSocialScienceStudies,38, 337-350.
• Güneş, G. (2010). Türk kadınının muhtarlık ve köy ihtiyar heyetlerine seçme ve seçilme hakkını kazanması ve Türkiye’nin ilk kadın muhtarı Gül Esin. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 9(20), 171-190.
• Mütercimler, E. (2008). Fikrimizin rehberi Gazi Mustafa Kemal. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Özaydınlık, K. (2014). Toplumsal cinsiyet temelinde Türkiye’de kadın ve eğitim.Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 33, 93-112.
• Sancar, S. (2017). Türk modernleşmesinin cinsiyeti. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Selçuk, N. M. (2014). Kadın ve senkronize roller.The Journal of AcademicSocialScienceStudies, 25(I), 513-522.
• T. C. Başbakanlık Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. Erişim Adresi (23 Aralık 2017): www.atam.gov.tr
• Taşdemir, S. (2013). Cumhuriyet modernleşmesinde örnek bir model: Sabiha Gökçen.A. Kanat (Ed).Türk Hava Kuvvetlerinin 100’üncü Yılı Uluslararası Tarih Sempozyumu(ss. 267-278) içinde. Ankara: T.C. Genelkurmay Başkanlığı Hava Kuvvetleri Komutanlığı.
• Tekin, S. (2010). Osmanlı’da kadın ve kadın hapishaneleri.Ankara Üniversitesi Tarih Araştırmaları Dergisi, 47, 83-102.
• Toprak, Z. (2015). Türkiye’de kadın özgürlüğü ve feminizm. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). Erişim Adresi (10 Aralık 2017):www.tuik.gov.tr
• Uluköse, G. (2007). Sabiha Gökçen. İstanbul: Kastaş Yayınevi.
• Yeşiltuna, S. (2017). Türk kültürünün kadın kahramanları. İstanbul: İleri Yayıncılık.