BİR İKTİDAR VE MEŞRULAŞTIRMA ARACI OLARAK FLÖRT ŞİDDETİ: MUĞLA KÖTEKLİ MAHALLESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 2, 85 - 115, 31.12.2020

Sergender Sezer , Ramazan Ertel , İpek Ertel

https://doi.org/10.35333/mukatcad.2021.283

Öz

Bu makale, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi’nde Merkez Kampüste öğrenim gören veya yeni mezun olmuş, Kötekli Mahallesi’nde ikamet eden erkek ve kadın öğrenciler arasında yapılan araştırmadan elde edilen verilere dayanılarak hazırlanmıştır. Kasım 2018-Mart-2019 tarihleri arasında yapılan araştırmada 583 kişilik kadın ve erkek örneklem grubuna ulaşılmıştır. Veriler, Flört Şiddeti Tutum Ölçeği ve Sistemi Meşrulaştırma Ölçeğinden de faydalanarak hazırlanmış 128 soruluk bir soru formu ile derlenmiştir. Araştırmanın kuramsal çerçevesini Sistemi Meşrulaştırma, Çelişik Duygulu Cinsiyetçilik ve Feminizm kuramları oluştururken yöntemsel yaklaşım olarak Feminist Yöntem uygun görülmüştür.
İnsanlığın tarihteki değişim ve gelişim süreçlerinde temel aktörlerden biri olmayı başaran şiddet olgusu, günümüz modern toplumlarında bile büyük sorunlar arasında gösterilirken, ülkemizde de temel sorunlar içinde yerini korumaktadır. Şiddetin oldukça fazla türü vardır, bunlardan biri de birden çok şiddet türünü içinde barındıran flört şiddetidir.
Flört şiddeti, özellikle üniversite ortamlarında, zamanlarının çoğunu veya tamamını ailelerinden uzakta geçiren genç bireylerin sorunlarından biridir. Kimi zaman dile getirilmeyen, kimi zaman farkında bile olunmayan bu sorun, gençler açısından ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Çoğunlukla erkeklerden kadınlara doğru olan bu şiddet türü, kimi zaman kadınlardan erkeklere de yönelebilmektedir. Ancak buna rağmen erkeklerin uyguladığı şiddet türleri çok daha görünürdür ve etkileri bakımından çok daha travmatik olabilmektedir. Bu nedenlerle flört şiddeti özünde bir iktidar ve sistemi meşrulaştırma aracı olarak varlığını sürdürmektedir.
İktidar kavramının araştırmadaki kullanımı ataerkil bir anlama tekabül etmektedir. Sistemi meşrulaştırma ise, ataerkil sistemin meşrulaştırılmasını ifade etmektedir. Bu bağlamda bakıldığında; sistemi meşrulaştırma kuramı, sistem, bireylerin aleyhine işliyor olmasına rağmen, bireylerin sistemin sürdürülebilirliğine nasıl ve ne şekilde aracılık ettiklerinin psikolojik ve toplumsal mahiyetini sorgulamaktadır.
Makalede, bireylerin flört şiddetine ilişkin tutumları, davranışları ve sistemi meşrulaştırma düzeyleri arasındaki ilişkinin araştırılması ve bu ilişkilerin altında yatan sosyal, ekonomik, psikolojik, coğrafi ve kültürel faktörlerin tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bir saha araştırması sonucu ortaya çıkan bu makale ile Türkiye’de kimi akademisyenlerce çalışılsa da henüz yeterli düzeyde literatüre ulaşılamayan flört şiddeti literatürüne katkı sunması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

toplumsal cinsiyet, flört şiddeti, sistemi meşrulaştırma, feminizm, tahakküm, iktidar

Kaynakça

• Arat, N. (1995). Türkiye’de kadın olgusu. İstanbul: Say Yayınları. Aslan, D., vd. (2008). Ankara’da iki hemşirelik yüksekokulu’nun birinci ve dördüncü sınıflarında okuyan öğrencilerin flört şiddetine maruz kalma, flört ilişkilerinde şiddet uygulama durumlarının ve bu konudaki görüşlerinin saptanması araştırması. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Kadın Sorunları Araştırma ve Uygulama Merkezi. Bachman, J. G., vd. (2011). “Adolescent Self-Esteem: Differences by Race/Ethnicity, Gender, and Age”, Self and Identity, 10 (4), 445-473. Bergman, L. (1992). “Dating Violence Among High School Students”, Social Work, 37, 21-27 Berk, L. E. (2007). Development Through The Lifespan (4th ed.). Boston, Bourdieu, P. (2006) Pratik Nedenler: Eylem Kuramı Üzerine (Çev. H. U. Tanrıöver), Hil Yayınları: İstanbul. Bourdieu, P. ve L. J. D. Wacquant, (2003) Düşümsel Bir Antropoloji İçin Cevaplar (Çev. N. Ökten) İletişim Yayınları: İstanbul. Buehler, C. J. ve Wells B. L. (1981). Counseling the Romantic. Family Relations.30(3).452-458. Bugay, A., ve Çok F. (2015). Gençlikte romantik ilişkilerde şiddet ve istismar. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği: Okul Psikolojik Danışmanı E-Bülteni, 5, 15-19 Butler, J. (2010) Cinsiyet Belası (Çev. B. Ertür), Metis Yayınları: İstanbul. Cascardi, M. ve Avery-Leaf, S. (2015). Gender Differences in Dating Aggression and Victimization Among Low-İncome, Urban Middle School Students. Partner Abuse, 6, 383-402. Centers for Disease Control and Prevention. (2016). Understanding Teen Dating Violence. https://www.cdc.gov/violenceprevention/pdf/teen-datingviolence-factsheet-a.pdf (Erişim tarihi: 10.04.2019). Cherry, K. (2017).What exactly is Self-Esteem? https://www.verywellmind.com/what-is-self-esteem-2795868 (Erişim tarihi: 10.04.2019) Collins, W. A. (2003). More and Myth: The Developmental Significance of Romantic Relationships During Adolescence. Journal of Research on Adolescence, 13(1), 1-24. Crandall, C. S. (1994). Prejudice Against Fat People: Ideology And Self-İnterest. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 882–894. Danık, Ş. (2000). Aile İçinde Kadına Yönelen Şiddet. Toplum ve Sosyal Hizmet 1. Deaux, K. ve Lewis, L. L. (1984). Structure of Gender Stereotypes : Interrelationships Among Components and Gender Label. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 991-1004. Diekmann, A. B., ve Eagly, A. H. (2000). Stereotypes as Dynamic Constructs: Women And Men Of The Past, Present, and Future. Personality and Social Psychology Bulletin, 26, 1171-1188. Doltaş, D. (1995). Batıdaki Feminist Kuramlar ve 1980 Sonrası Türkiye Feminizmi. Türkiye’de Kadın Olgusu İçinde, İstanbul: Say Yayınları. Eagly, A., Mladinic, A. (1989). Gender Stereotypes and Attitudes Toward Women and Men. Personality and Social Psychology Bulletin, 15, 543-558. Eagly, A., Steffen, V. (1984). Gender Stereotypes Stem From The Distribution Of Women and Men into Social Roles. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 735-754. Erikson, E. H. (1968). Identity: youth and crisis. New York: Norton Foshee, V. A., Bauman, K. E., Linder, F., Rice, J., & Wilcher, R. (2007). Typologies of adolescent dating violence: Identifying typologies of adolescent dating violence perpetration. Journal Of İnterpersonal Violence, 22(5), 498-519. Furman, W., Brown, B. ve Feiring, C. (1999). The Development of Romantic Relationships in Adolescence. Cambridge: Cambridge University Press. Glick P. ve Fiske, S. T. (1996). The Ambivalent Sexism Inventory: Differentiating Hostile and Benevolent Sexism. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 491-512. Glick P., ve Fiske, S. T. (1997). Hostile and Benevolent Sexism Measuring Ambivalent Sexist Attitudes toward Women. Psychology of Women Quarterly, 21, 119-135. Glick, P., ve Fiske, S. T. (2001). An Ambivalent Alliance: Hostile And Benevolent Sexism as Compementarty Justifications for Gender Inequality. American Psychologist, 56, 109– 118 Glick, P., Fiske, S. T., Mladinic, A., Saiz, J. L., Abrams, D., Masser, B., ... & Annetje, B. (2000). Beyond prejudice as simple antipathy: hostile and benevolent sexism across cultures. Journal of personality and social psychology, 79(5), 763. Halpern, C. T., Oslak, S. G., Young, M. L., Martin, S. L., & Kupper, L. L. (2001). Partner violence among adolescents in opposite-sex romantic relationships: Findings from the National Longitudinal Study of Adolescent Health. American journal of public health, 91(10), 1679-1685. Halpern, C. T., Spriggs, A. L., Martin, S. L., & Kupper, L. L. (2009). Patterns of Intimate Partner Violence Victimization from Adolescence to Young Adulthood in a Nationally Representative Sample. Journal of Adolescent Health, 45 (5), 508-516. Hamamcı, Z. ve Esen-Çoban, A. (2010). Dysfunctional Relationship Beliefs of Late Adolescence in Adjustment to University. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2, 300–304. Hawley, P. H., Little, T. D.,ve Card, N. A. (2008). The Myth of The Alpha Male: A New Look At Dominance-Related Beliefs and Behaviors Among Adolescent Males and Females. International Journal of Behavioral Development, 32, 76-88. Hirata, H., Laborie, F., Le Doaré, H., & Senotier, D. (2009). Eleştirel Feminizm Sözlüğü, Çev. Acar-Savran, Gülnur. İstanbul: Kanat Kitap. Jackman, M. R. (1994). The Velvet Glove: Paternalism and Conflict in Gender, Class, And Race Relations. Berkeley: University of California Press. Jezl, D. R., Molidor, C. E., ve Wright, T. L. (1996). Physical, Sexual and Psychological Abuse in High School Dating Relationships: Prevalence Rates and Self-Esteem Issues. Child and Adolescent Social Work Journal, 13(1), 69-87. Jost, J. T., ve Banaji, M. R. (1994). The Role of Stereotyping in System-Justification and The Production of False Consciousness. British Journal of Social Psychology, 33, 1–27. Jost, J. T., ve Hunyady, O. (2002). The Psychology of System Justification and The Palliative Function of İdeology. European Review of Social Psychology, 13, 111–153 Jost, J. T., ve Hunyady, O. (2005). Antecedents and Consequences of System-Justifying Ideologies. Current Directions in Psychological Science, 14, 260–265. Jost, J. T., Banaji, M. R., ve Nosek, B. A. (2004). A Decade of System Justification Theory: Accumulated Evidence of Conscious and Unconscious Bolstering of The Status Quo. Political Psychology, 25, 881–919. Kağıtçıbaşı, Ç. (1980). Türkiyede çocuğun değeri, gelişme ortamı ve alınması gereken önlemler. Türk Psikoloji Dergisi, 10. Kann, L., Kinchen, S., & Shanklin, S. (2014). Youth risk behavior surveillance—United States, 2013. MMWR Surveillance Summaries, 63(Suppl. 4), 1-168. Katz, J., Kuffel, S. W., ve Coblentz, A. (2002). Are There Gender Differences in Sustaining Dating Violence? An Examination of Frequency, Severity, and Relationship Satisfaction. Journal of Family Violence, 17, 247-271. Kay, A. C., & Jost, J. T. (2003). Complementary Justice: Effects of "Poor but Happy" and "Poor but Honest" Sterotype Exemplars on System Justification and Implicit Activation of the Justice Motive. Journal of Personality and Social Psychology, 85, 823–837 Kay, A. C., Jost, J. T., & Young, S.(2005). Victim Derogation and Victim Enhancement as Alternate Routes to System Justification. Psychological Science, 16, 240–246. Kay, A., Jimenez, M. C., & Jost, J. T. (2002). Sour Grapes, Sweet Lemons, and the Anticipatory Rationalization of the Status Quo. Personality and Social Psychology Bulletin, 28, 1300–1312. Kenny, M. C., & Adriana, M. (2009). Children's Self-Concept: A Multicultural Comparison. Professional School Counseling, 12 (3), 2156759X0901200306. Lerner, M. J. (1980). The Belief in a Just World: A Fundemantal Delusion. New York: Plenum. Lewis, S. F., & Fremouw, W. (2001). Dating violence: A Critical Review of the Literature. Clinical psychology review, 21(1), 105-127. Lindsey, L. L. (1990). Gender Roles a Sociological Perspective. United States of America: Prentice Hall International Limited Molidor, C., ve Tolman, R. M. (1998). Gender and Contextual Factors in Adolescent Dating Violence. Violence Against Women, 4, 180-194. Nicodemus, P. D., Porter, J. A., & Davenport, P. A. (2011). Predictors of Perpetrating Physical Date Violence among Adolescents. North American Journal of Psychology, 13, 123-132. Oakley, A. (Ed.). (2005). The Ann Oakley Reader: Gender, Women and Social Science. Policy Press. Özcebe, H., vd.. (2002). Bir grup üniversite öğrencisinin “flört şiddeti” konusundaki görüşleri. Toplum ve Sosyal Hizmet Dergisi, 13 (1). Reidy, D. E., Kearns, M. C., Houry, D., Valle, L. A., Holland, K. M., & Marshall, K. J. (2016). Dating Violence and Injury among Youth Exposed to Violence. Pediatrics, 137 (2), 1-8. Stonard, K. E., vd. (2014). The Relevance of Technology to The Nature, Prevalence And Impact of Adolescent Dating Violence and Abuse: A Research Synthesis. Aggression and Violent Behavior, 19 (4), 390-417. Subaşı, N. ve Akın, A. (2003). Kadına yönelik şiddet; nedenleri ve sonuçları. Toplumsal Cinsiyet, Sağlık ve Kadın (Ed. Akın A), 231-249. Tatlıcan, Ü. ve G. Çeğin (2007) “Bourdieu ve Giddens: Habitus ve Yapının İkiliği”, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi içinde (Edt: G. Çeğin, E. A. Arlı ve Ü. Tatlıcan), ss: 303- 366, İletişim Yayınları: İstanbul. Türk, B. H. (2007) “Sihirden Nefret Eden Bir İlüzyonist: Bourdieu, Gelenek ve İdeoloji”, Ocak ve Zanaat: Pierre Bourdieu Derlemesi içinde (Edt: G. Çeğin, E. Göker, A. Arlı ve Ü. Tatlıcan), ss: 605-626, İletişim Yayınları: İstanbul. Yıldırım, N.,(2010). Sivil Toplum Kuruluşu Gönüllülerinin Adil Dünya İnançları, Sosyal Baskınlık Yönelimleri ve Sistemi Meşru Algılama Düzeyleri. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yumuşak, A., & Şahin, R. (2014). Flörtte şiddete yönelik tutum ölçeklerinin güvenirlik ve geçerlik çalışması. Electronic Journal of Social Sciences, 13 (49).