Siyasal Parti Liderlerinin Demokrasi Kavrayışı: Seçim Konuşmaları Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2016, Cilt: 40 Sayı: 3, 115 - 158, 07.11.2016

Ülkü Doğanay Halise Karaaslan Şanlı İnan Özdemir Taştan Kenan Demirci

Öz

Demokrasi kavramının sınırlarının nasıl belirlendiği; ilişkide olduğu insan hakları, çoğulcu yönetim, azınlık haklarının korunması gibi pek çok konuya ilişkin görüş ve politikaları etkilemektedir. Bu nedenle demokrasi kavramının toplumsal siyasal hayattaki kullanımının incelenmesi oldukça önemlidir. Bu çalışmada, TBMM’de temsil imkânı bulan siyasi parti liderlerinin miting konuşmalarının analizi aracılığıyla siyasal elitlerin demokrasi kavrayışları ve bu kavrayışlarını seçim kampanyalarına aktarma biçimleri sorunlaştırılmıştır.

Çalışma, 30 Mart 2014 Mahalli İdareler Genel Seçimi, 10 Ağustos 2014 Cumhurbaşkanlığı Seçimi ve 7 Haziran 2015 Milletvekili Genel Seçimleri öncesinde, parti liderleri ve cumhurbaşkanlığı adayları tarafından bir aylık kampanya döneminde yapılan, toplam 513 miting konuşmasının niteliksel içerik analizine tabi tutularak incelenmesinden oluşmaktadır. AK Parti, CHP, MHP ve BDP/HDP liderlerinin ve cumhurbaşkanlığı adaylarının konuşmaları temel haklar ve ilkeler bağlamında sıkça dile getirilen temalar odağında ayrıştırılarak analiz edilmiştir.

Makalede genel olarak siyasal parti liderlerinin konuşmalarında temel hak ve özgürlükler, katılım, yurttaşlık, güçler dengesi, çoğulculuk gibi demokrasi ile ilişkilendirilebilecek ilke ve değerlerin nasıl ve ne ölçüde yer aldığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.

Makalede ayrıca, siyasal parti liderlerinin konuşmaları aracılığıyla Türkiye’de siyasal elitlerin demokrasiye ilişkin kavrayışlarının temel sorunlarının ve sınırlılıklarının neler olduğu, rekabetçi-liberal demokrasi modellerinin demokrasiyi seçimlere ve adaylar arasındaki rekabete indirgeyen yaklaşımlarının ötesine geçen, demokrasiyi bir yaşam biçimi olarak tanımlayarak yurttaşların etkin katılımını merkezine alan bir demokrasi anlayışına ne ölçüde olanak tanıdığı sorularına da yanıt aranmıştır.

Anahtar Kelimeler

Siyasi parti liderleri, siyasal seçimler, demokrasi, lider konuşmaları, seçim konuşmaları.

Kaynakça

• Alpan B (2016). From AKP’s ‘Conservative Democracy to ‘Advanced Democracy’: Shifts and Challenges in the Debate on Europe. South European Society and Politics 21(1): 15-28.
• Alptekin H (2015). 2015 Seçimine Giderken Halkların Demokratik Partisi’nin Seçim ve Siyasal İletişim Performansı. İçinde: İ Çağlar ve Y Özkır (der), Türkiye’de Siyasal İletişim 2007-2015, İstanbul: Seta, 116-146.
• Arat Y (2013). Violance, Resistance, and Gezi Park. Int. Journal of Middle East Studies, 45: 807-809.
• Atay T (2013). The Clash of ‘Nations’ in Turkey: Reflections on the Gezi Park Incident. Insight Turkey 15(3): 39-44.
• Bakıner O (2014). Can the ‘Spirit of Gezi’ Transform Progressive Politics in Turkey. İçinde: U Özkırımlı (der), The Making of a Protest Movement in Turkey, UK: Palgrave Mcmillan, 65-76.
• Balcı Ş ve Bekiroğlu O (2015). 2007’den 2015’e Milliyetçi Hareket Partisi’nin (MHP) Siyasal İletişim Stratejilerinin Analizi. İçinde: İ Çağlar ve Y Özkır (der), Türkiye’de Siyasal İletişim 2007-2015, İstanbul: Seta, 79-115.
• Balto E (2015). HDP’ye Saldırı Siyaseti, www.birikimdergisi.com/haftalik/1468/hdp-yesaldiri-siyaseti#.V1qv3ruLT. Son erişim tarihi, 10.06.2016.
• Bora T (2015). HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş’la Söyleşi: İddiamız Seçime Parti Olarak Girmeyi Gerektiriyor. www.birikimdergisi.com/güncelyazılar. Son erişim tarihi, 10.06.2016.
• Celep Ö (2014). Can The Kurdish Left Contribute to Turkey’s Democratization. Insight Turkey, 16 (3): 165-180.
• Çarkoğlu A (2016). Electoral Constellations Towards the August 2014 Presidential Elections. iaitesnew.asw.bz/sites/default/files/gte_pb_17.pdf. Son erişim tarihi, 09.06.2016.
• Çarkoğlu A ve Yıldırım K (2015). Election Storm in Turkey What Do the Results of June and November 2015 Elections Tell Us?. Insight Turkey, 17(4): 57-79
• Çavdar T (1982). Türkiye’de Liberalizmin Doğuşu, İstanbul: Uygarlık Yayınları.
• Demirci K (2014). Türkiye’de 2000 Sonrası Genel Seçim Kampanyalarında Demokrasi Söylemi, Mülkiye, 38 (1): 35-74.
• Demirci K (2016). Modern Seçim Kampanyalarının Türkiye’deki Seyrine Dair Bir Eleştiri ve Dönemleştirme Denemesi, SBF Dergisi, 71(3): 889-918.
• Doğanay Ü (2007). The Turkish Parliament on Democracy, Parliamentary Affairs, 60 (3):388-408.
• Göle N (2013). Gezi- Anatomy of a Public Square Movement. Insight Turkey, 15(3): 7-14.
• Harmanşah Ö (2014). Urban Utopias and How They Fell Apart: The Political Ecology of Gezi Parkı. İçinde: U Özkırımlı (der), The Making of a Protest Movement in Turkey, UK: Palgrave Mcmillan, 121-133.
• Heper M (2012). Türkiye’de Devlet Geleneği. İstanbul: DoğuBatı.
• Iğsız A (2014). Brand Turkey and The Gezi Protests: Authoritarianism in Flux, Law and Neoliberalism, İçinde: U Özkırımlı (der), The Making of a Protest Movement in Turkey, UK: Palgrave Mcmillan, 25-49.
• Keyman F (2014). The Ak Party: Dominant Party, New Turkey and Polarization, Insight Turkey, 16 (2): 19-31.
• Köker L (2008). Demokrasi, Eleştiri ve Türkiye. Ankara: Dipnot.
• Köse T (2015). Identity Dynamics of the June and November 2015 Elections of Turkey: Kurds, Alevis and Conservative Nationalists, Insight Turkey, 17(4): 105-123.
• Miş N vd. (2015). 7 Haziran 2015 Seçimi ve Sonrası. İstanbul: Seta.
• Özbudun E (2014). AKP at the CrossRoads: Erdoğan’s Majoritorian Drift, South European Society and Politics, 19 (2): 155-167.
• Özel S (2014). A Moment of Elation: The Gezi Protests/Resistance and the Fading of the AKP Project. İçinde: U Özkırımlı (der), The Making of a Protest Movement in Turkey, UK: Palgrave Mcmillan, 7-24.
• Özel S ve Sarıkaya A (2013). Türkiye’de Liberalizmin Prangaları. İçinde: M Yılmaz (der), Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Liberalizm, İstanbul: İletişim, 452-479.
• Özgün Y (2003). 27 Mayıs Dönemi Demokrasi Söylemi, yayınlanmamış doktora tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Özkan A (2015). Siyasal İletişim Yönetimi Perspektifinden Cumhuriyet Halk Partisi (CHP). İçinde: İ Çağlar ve Y Özkır (der), Türkiye’de Siyasal İletişim 2007-2015, İstanbul: Seta, 55-78.
• Sayarı S (2008). Giriş. İçinde: M Heper ve S Sayarı (der), Türkiye’de Liderler ve Demokrasi, İstanbul: Kitapyayınevi, 9-15
• Yiğitbaşı K G (2015). 22 Temmuz’dan / Haziran’a Kampanyalar Ekseninde Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AK Parti) Siyasal İletişimi. İçinde: İ Çağlar ve Y Özkır (der), Türkiye’de Siyasal İletişim 2007-2015, İstanbul: Seta, 19-53.
• Gazete Haberleri
• Akşam (18/06/2013). Erdoğan’dan Gezi Parkı Açıklamaları. http://www.aksam.com.tr/siyaset/erdogandan-gezi-parki-aciklamalari/haber-216982. Son erişim tarihi:30.05.2016.
• BBC (17/07/2015). Erdoğan: Dolmabahçe Mutabakatı İfadesini Cımbızlarım. http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/07/150717_erdogan_hdp. Son erişim tarihi:14.06.2016.
• Bianet.org (04/04/2014). Kediler hangi illerde elektrikleri kesti?, http://bianet.org/bianet/siyaset/154704-kediler-hangi-illerde-elektrikleri-kesti, Son erişim tarihi:30.05.2016
• DHA (06/10/2014). Erdoğan ikili oynamaktadır.
• http://www.dha.com.tr/erdogan-ikilioynamaktadir_773447.html. Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Gazetevatan (08/03/2015). 400 vekil verin bu iş huzur içinde çözülsün.
• http://www.gazetevatan.com/-400-vekil-verin-bu-is-huzur-icinde-cozulsun--747571-gundem/.
• Sonerişim tarihi: 14.06.2016.
• Habertürk (24/04/2014). Türkiye’de ilk defa bir başbakan.
• http://www.haberturk.com/gundem/haber/942091-turkiyede-ilk-defa-bir-basbakan.
• Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Habertürk (17/06/2014). Çatı Adayı Ekmeleddin İhsanoğlu’na Tepki ve Destek.
• http://www.haberturk.com/gundem/haber/958537-cati-adayi-ekmeleddin-ihsanoglunatepki-ve-destek. Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Hürriyet (31/03/2014). 30 Mart Balkon Konuşması.
• http://www.hurriyet.com.tr/30-mart-balkon-konusmasi-26119975. Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Hürriyet (30/06/2014). HDP’nin Cumhurbaşkanı Adayı Selahattin Demirtaş.
• http://www.hurriyet.com.tr/hdpnin-cumhurbaskani-adayi-selahattin-demirtas-26712300.
• Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Milliyet (04/03/2014). Erdoğan Cemaatin Hesabını Açıkladı. http://www.milliyet.com.
• tr/erdogan-cemaatin-hesabini-acikladi/siyaset/detay/1846314/default.htm.
• Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Milliyet (20/03/2014). Erdoğan: Twitter’ın kökünü kazıyacağız.
• http://www.milliyet.com.tr/erdogan-twitter-in-kokunu/siyaset/detay/1854696/default.htm.
• Son erişimtarihi: 30.05.2016.
• Milliyet (27/03/2014). Erdoğan: Seçimlerden sonra farklı adımlar atacağız.
• http://www.milliyet.com.tr/erdogan-secimden-sonra-farkli/siyaset/detay/1857159/default.htm.
• Son erişim tarihi: 30.05.2016.
• Milliyet (19/05/2015). Erdoğan ilk kez açıkladı. http://www.milliyet.com.tr/erdogan-ilkkez-acikladi-dogan/siyaset/detay/2061479/default.htm. Son erişim tarihi: 14.06.2016.
• Milliyet (17/05/2015). Davutoğlu’ndan İstanbul Mesajları.
• http://www.milliyet.com.tr/davutoglundanistanbulmesajlari/siyaset/detay/2060492/default.htm%60
• Son erişim tarihi: 14.06.2016.
• Milliyet (23/05/2015) Cumhurbaşkanı Erdoğan: Vali Bey’e Dedim ki.
• http://www.milliyet.com.tr/cumhurbaskani-erdogan-vali-bey-e/siyaset/detay/2063505/default.
• htm. Son erişim tarihi: 14.06.2016.
• Milliyet (21/04/2015). Demirtaş: saçmalıyorlar. http://www.milliyet.com.tr/demirtassacmaliyorlar/
• siyaset/detay/2047694/default.htm. Son erişim tarihi: 14.06.2016.
• Sabah (17/12/2015). 17 Aralık kumpas soruşturmasında tutuklama geldi. http://www.sabah.com.tr/gundem/2015/12/17/17-aralik-kumpas-sorusturmasinda-tutuklamageldi.
• Son erişim tarihi: 14.06.2016.
• Sabah (23/10/2015). Kılıçdaroğlu’ndan Suriyeliler’i Gönderme Vaadi. http://www.sabah.com.tr/gundem/2015/04/23/kilicdaroglundan-suriyelileri-gonderme-vaadi.
• Son erişim tarihi: 14.06.2016.