TURİZM ÖĞRENCİLERİNİN STAJ DENEYİMİNDE ALGILADIKLARI MOTİVASYONUN HERZBERG KURAMINA GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ: NEVŞEHİR HACI BEKTAŞ VELİ ÜNİVERSİTESİ TURİZM FAKÜLTESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2014, Sayı: 33, 164 - 188, 01.12.2014

Zeynep Aslan Gamze Çoban Zeynep Çokal

Öz

Turizm sektörü açısından motivasyon kuramları önemli bir yere sahiptir. Bu kuramlardan bir tanesi de Herzberg’in Çift Faktör Kuramı’dır. Bu çalışmanın amacı, turizm sektöründe staj yapan öğrencilerin staj süresince, Herzberg’in belirlemiş olduğu Çift Faktör Kuramının güdülenmeleri üzerinde ne derecede etkili olduğunu ortaya koyarak analiz etmektir. Bu çalışma ile öğrencilerin turizm sektörüne bakış açısını ortaya koyarak, sektörde çalışmaya devam edip etmemelerinde Herzberg’in belirlediği faktörlerin etkili olup olmadığı incelenmeye çalışılacaktır. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi turizm işletmeciliği, turizm rehberliği ve gastronomi ve mutfak sanatları bölümünün 2., 3. ve 4. sınıf öğrencilerinden en az bir kez staj yapmış olanlar araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. 1. sınıf öğrencilerinin henüz üniversite öğrencisi olarak staj yapmadığı göz önünde bulundurularak 1. sınıf öğrencileri araştırmaya dahil edilmemiştir. Araştırmanın amaçlarına ulaşmak için, öncelikle bir literatür incelemesi yapılmış ve bu bilgilerden yola çıkarak bir alan araştırması gerçekleştirilmiştir. 2013 yılının Aralık ayında beş gün boyunca devam eden araştırmanın sonunda ana kitleye uygun 152 kişiden anket toplanmıştır. Veri toplama yöntemi olarak yüz yüze anket metodu seçilmiştir. Araştırma sonucunda, Herzberg’in Çift Faktör Kuramında yer alan hijyen ve motivasyon faktörlerinin genel olarak stajyerler tarafından önemli bulunduğu görülmektedir. Sektörde çalışmak istemeyen öğrencilerin, devam etmek istememe nedenleri incelendiğinde ise etkili ilk üç faktörün hijyen faktörü olduğu ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Motivasyon, Herzberg’in Çift Faktör Kuramı, Staj Yapan Turizm Öğrencileri

The Evaluation Of The Education Received By Tourism Students During Internship According To Herzberg’s Theory: Case Of Nevşehir Haci Bektaş Veli University, Faculty Of Tourism

Öz

Motivation theories are important for tourism industry. One of those theories is Herzberg’s two-factor theory. The purpose of this study is to discover and analyze the level of two-factor theory’s relevance to the students’ perception of motivation during their internship period in tourism industry. By discovering the students’ perspective on the industry, it is aimed to examine the impact of factors determined by Herzberg on students’ decision whether to continue in tourism industry. The sample of the research consists of 2nd, 3rd, and 4th grade students of tourism management, tourism guidance, and gastronomy and culinary arts departments, in Nevşehir Hacı Bektaş Veli University, Faculty of Tourism, who have completed at least one internship period. By considering the fact that 1st graders have not done any internship period as university students yet, they are not included in the research. With the ends of research in view, first a literature review was done, then based on this, a field research was conducted. Questionnaires were gathered from a total number of 152 students who may represent the universe, during five days in December 2013. As the data collection method, face-to-face survey method was preferred. In the results of the research, it can be seen that hygiene and motivation factor in Herzberg’s two-factor theory were found significant by most of the interns. When the reasons for the unwillingness of students who were not willing to work in tourism industry were examined, it was determined that the first three factors were the hygiene factors.

Anahtar Kelimeler

Motivation, Herzberg’s Two-Factor Theory, Tourism Interns

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., Yıldırım, E. (2012). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Adapazarı: Sakarya Kitabevi.
• Akçadağ, S. ve Özdemir, E. (2005). İnsan Kaynakları Kapsamında 4 ve 5 Yıldızlı Otel İşletmelerinde İş Tatmini: İstanbul’da Yapılan Ampirik Bir Çalışma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2(10): 167- 193.
• Akıncı, Z. (2002). Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi. (4): 1-25.
• Alkış, H. ve Öztürk, Y.(2009). Otel İşletmelerinde Motivasyon Faktörleri Üzerine Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.8(28): 212- 236.
• Aymankuy, Y. ve Ş. Aymankuy. (2002). Önlisans ve Lisans Düzeyindeki Turizm Eğitimi Veren Yükseköğretim Kurumlarının Bulundukları Yerlerin Analizi ve Turizm Eğitimi İçin Öneri Bir Model. Turizm Eğitimi Konferansı/Workshop Ankara: Turizm Bakanlığı Turizm Eğitimi Genel Müdürlüğü Yayını: 29-42.
• Aytürk, N. (2010). Örgütsel ve Yönetsel Davranış. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Basset-Jones, N. ve Lloyd, G.C. (2005). Does Herzberg's motivation theory have staying power?. The Journal of Management Development. 24(10): 929.
• Batlaş, A., (2012). Motivasyon: İnsanlar Nasıl Daha İyi Çalışır?. http://www.dijimecmua.com/kariyer/6640/index/1262784_insanlarneden-calisir-insanlar-nasil-daha-iyi-calisir-prof-dr-acar-baltas-edward-deciicsel-motivasyon-f-w-taylor/, Erişim Tarihi: 10.12.2013.
• Benli, T. ve Karaosmanoğlu, K. (2005). Turizm Sektöründeki İşletmelerde Meslek Stajını Yapan Ön Lisans ve Lisans Öğrencilerinin Sorunlarına İlişkin Bir Alan Çalışması. Mevzuat Dergisi, 8(88), 1-18.
• koca Turizm İşletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 19(2), 194-202.
• Emir, O., Pelit, E., Arslan, S. (2010). Turizm Alanında Önlisans Eğitimi Alan Öğrencilerin Staj Öncesi Ve Sonrası Görüşlerinin Karşılaştırılması (Afyon Kocatepe Üniversitesi Örneği). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 9(33),141- 165.
• Eren, D. (2000). Lisans Düzeyinde Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizm İşletme Yöneticilerinden Beklentileri: Literatür Taraması, Nevşehir Kapadokya Toplantıları VII, 18 Nisan, 37-41.
• Ergül, F.(2005). Motivasyon ve Motivasyon Teknikleri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi.4 (14): 67-79.
• Eymen, E.U. (2007). SPSS 15.0 Veri Analiz Yöntemleri, www.istatistikmerkezicom, Erişim Tarihi: 30.01.2014.
• Genç, N. (2007).Yönetim ve Organizasyon-Çağdaş Sistemler ve Yaklaşımlar-.Ankara: Seçkin Yayın.
• Güzel, Ö. (2010). Turizm Öğrencilerinin Staj Döneminde Edindikleri Motivasyonun Herzberg Teorisine Göre Değerlendirilmesine Yönelik bir Araştırma. Journal of Yasar University. 20(5): 3415‐3429.
• Gökçe, G., Şahin, A., Bulduklu, Y. ( 2010). Herzberg’in Çift Faktör Kuramı Ve Alt Gelir Gruplarında Bir Uygulama: Meram Tıp Fakültesi Örneği. Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi - Selçuk Üniversitesi. 14(20): 233- 246.
• İçöz, O (1991). Turizm Sektörünün Gelişmesinde İnsan Unsurunun Önemi, Anatolia Turizm Araştırmaları Dergisi, Kasım-Aralık: 15-18
• Kaplan, M. (2007). Motivasyon Teorileri Kapsamında Uygulanan Özendirme Araçlarının İş gören Performansına Etkisi ve Bir Uygulama (Yüksek Lisans tezi). Ankara: Atılım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karacan, S. & Esin K. (2004). Meslek Yüksekokullarında (MYO) Yapılan Staj Uygulamalarına İlişkin Bir Araştırma: Kalite ve Verimlilik İçin İş Yerleri – MYO İşbirliğinin Gereği. Kocaeli Üniversitesi SBE Dergisi, 8(2), 168- 184.
• Karasar, N. (2011). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koçel, T. (2010). İşletme Yöneticiliği. İstanbul: Beta Yayıncılık.
• Küçük, F. (2007). Çalışanlarının İşe Güdülenmesinde Herzberg’in Motivasyon – Hijyen Faktörlerinin Önemi: Belediye Çalışanlarına Yönelik Bir Uygulama. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar. 44(511): 75-94.
• Luthans, F. (1995). Organizational Behavior. Boston: McGraw-Hill College.
• Pelit, E. ve Güçer, E. (2006). Turizm Alanında Öğretmenlik Eğitimi Alan Öğrencilerin Turizm İşletmelerinde Yaptıkları Stajları Değerlendirmeleri Üzerine Bir Araştırma. Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 1,139-164.
• Robbins, S.P. (1998). Organizational Behavior. New Jersey: Prentice Hall.
• Robbins, S.P. ve Judge, T. A. (2012). Örgütsel Davranış. (Çev: İnci Erdem). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Sarıçay, N. Y. (2005). Turizm Sektörü Genel Değerlendirmesi ve Sektörde Çalışanların İş Tatmini. İzmir Ticaret Odası Ar‐ge Bülteni sitesinden alınmıştır. http://www.izto.org.tr/portals/0/iztogenel/dokumanlar/turizm_sektoru_genel_deg erlendirmesi_n_saricay_26.04.2012%2022-57-24.pdf, Erişim Tarihi: 10.12.2013.
• Sarıkurt, T. (2007). Çalısanların Motivasyonu’nu Etkileyen Faktörler ve Banka İç Kontrol Elemanları Üzerine Yapılan Bir Arastırma. ( Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Niğde: Niğde Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Staj Dosyası (I): Öğrencilerin Yaşadıkları Sorunları. (2012). Turizmgazetesi.com sitesinden alınmıştır. http://www.turizmgazetesi.com/articles/article.aspx?id=24947, Erişim Tarihi, 15.11.2009.
• Tetik, D. ve Pala, T. (2009). Turizm İşletmelerinde Motivasyon. İçinde Z. Sabuncuoğlu (Editör), Turizm İşletmelerinde Örgütsel Davranış. Bursa: MKM Yayınları, 83-100.
• Uçkun, G. ve Elbeyi, P.(2003), Hizmet İşletmelerinde İşgören Motivasyonunun Önemi ve Verimliliğe Etkisi. Standart Dergisi. Staj Dosyası (I): Öğrencilerin Yaşadıkları Sorunları, http://www.turizmgazetesi.com/articles/article.aspx?id=24947 Erişim Tarihi: 15.12.2013.
• Uysal, T.H. (2013). Stajyer Çalışanların Mesleki Bağlılık Gelişimine Örgüt Kültürünün Etkisi. Business and Economics Research Journal 4(3), 93- 100.
• Üngüren, E. ve Ehtiyar, R. (2008). Geleceğin Turizimcilerinin Umutsuzluk Tipolojilerinin Belirlenmesi.Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 201-219.
• Yumuşak, S. (2008). İşgören verimliliğini Etkileyen faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 13(3): 241-251.
• Yüksel, Ö. (2007). İnsan Kaynakları Yönetimi. Ankara: Gazi Kitabevi.