İmam Nevevî Fetvalarında Mûsiki

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 517 - 538, 31.12.2019

Tacetdin Bıyık

https://doi.org/10.30523/mutefekkir.613326

Cited By: 5

Öz

Bu çalışmada, XIII. yüzyılda yaşamış, hayatını tamamen ilme adamış ve birçok alanda çok sayıda eser meydana getirmiş olan Şâfiî mezhebine mensup büyük âlim İmam Nevevî’nin (ö. 676/1277) “Fetâva’l-İmâm en-Nevevî / el-Mesâilü’l-mensûre” adlı eserindeki mûsiki ile alakalı fetvaları tespit edilip incelenmeye çalışıldı. İlk önce Nevevî’nin hayatı ve eserleri hakkında genel bilgiler verilerek fetvalarını içeren eseri biraz daha ayrıntılı incelendi. Tespit edilen fetvalar uygun başlıklar altında tasnif edilip tercümeleri yapıldıktan sonra kısaca değerlendirildi. Eserin muhakkiki tarafından yapılan değerlendirme ve yorumlar da tercüme edilerek ilgili yerlerde aktarıldı. Nevevî’nin fetvaları penceresinden bakıldığında; Şâfiî mezhebinin mûsikinin lehinde veya aleyhinde mutlak olarak bir hüküm vermediği, bazı kayıtlara bağlı olarak farklı hükümler verdiği görülecektir.

Anahtar Kelimeler

İslâm Tarihi, İmam Nevevî, Fetva, Mûsiki, Dinî Mûsiki

Music in the Fatwas of Imam Nawawī

Öz

In this study, the fatwas given by the great Shafi scholar Imam Nawawī (d. 676/1277) related to music in his work "Fetawa al-Imam al- Nawawī/al-Mesāil al-Mensūre” is examined. Shafi lived in the 13th century and had devoted his life entirely to science and who had created many works in many fields. Firstly, general information was presented about the life and works of Nawawī, and then his work containing his fatwas was analyzed in more detail. After the classification under suitable titles and translation of the identified fatwas, they were evaluated briefly. Reviews and comments of the investigator of the work were also translated to Turkish and transferred to the relevant places of this study. From the point of view of Nawawi's fatwas, it is clear that Shafi'i sect had passed no absolute judgements in favor of or against music, and it had passed different judgements depending on some conditions.

Anahtar Kelimeler

Islamic History, Imam Nawawī, Fatwa, Music, Religious Music

Kaynakça

• Algar, Hamid. “Kürdî, Muhammed Emîn”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 26: 564-565. Ankara: TDV Yayınları, 2002.
• Apaydın, H. Yunus. “Mûsiki (Fıkıh)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 31: 261-263. Ankara: TDV Yayınları, 2006.
• Bardakoğlu, Ali. “Had”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 547-551. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Başoğlu, Tuncay. “Ta’zîr”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 40: 198-202. Ankara: TDV Yayınları, 2011.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. es-Sünenü’l-kübrâ. 11 Cilt. Tah. Muhammed Abdülkadir Atâ. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, 2003.
• Beyhakî, Ahmed b. Hüseyin. Şuabü’l-îmân. 14 Cilt. Tah. Abdülalî Abdülhamîd Hâmid. Riyad: Mektebetü’r-Rüşd, 2003.
• Bozkurt, Nebi. “Eğlence”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 10: 483-488. Ankara: TDV Yayınları, 1994.
• Buhârî, Muhammed b. İsmail. el-Câmiu’s-sahîh. İstanbul: y.y., 1981.
• Çetin, Abdurrahman. “Tilâvet”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 41: 155-157. Ankara: TDV Yayınları, 2012.
• Dakr, Abdülganî. el-İmâm en-Nevevî. Şam: Dâru’l-Kalem, 1994.
• Demirkent, Işın. “Haçlılar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 14: 525-546. Ankara: TDV Yayınları, 1996.
• Farûkî, İsmail Raci - Luis Lâmia. İslâm Kültür Atlası. Çev. Mustafa Okan Kibaroğlu - Zerrin Kibaroğlu. İstanbul: İnkılab Yayınları, 1999.
• Gazzâlî, Ebû Hamid Muhammed b. Muhammed. İhyâü ulûmi’d-dîn. Beyrut: Dâru İbni Hazm, 2005.
• Hâmid, Muhammed. Hükmü’l-İslâm fi’l-ġınâ. Halep: Dâru’l-Va’y, 1397/1977.
• İbn Hazm, Ebu Muhammed Ali b. Ahmed b. Said ez-Zahiri. el-Muhallâ. 11 Cilt. Tah. Muhammed Münir ed-Dimeşki. Kahire: 1347-1352.
• İbn Mâce, Muhammed b. Yezîd. es-Sünen. Mısır: y.y., ts.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükerrem. Lisânu’l-Arab. 6 Cilt. Kahire: Dâru’l-meârif, 1981.
• İsfehânî, Râğıb, Ebû’l-Kâsım el-Hüseyn b. Muhammed b. el-Mufaddal. el-Müfredât fî ġarîbi’l-Kur’ân. 2 Cilt. Suûdî Arabistan: Mektebetu Nezâr Mustafa el-Bâz, ts.
• Kallek, Cengiz. “Mâverdî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 28: 180-186. Ankara: TDV Yayınları, 2003.
• Kandemir, M. Yaşar. “İbn Hacer el-Askalânî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 19: 514-531. Ankara: TDV Yayınları, 1999.
• Kandemir, M. Yaşar. “Nevevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 45-49. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• Karaçam, İsmail. Kur’ân-ı Kerîm’in Faziletleri ve Okunma Kâideleri. İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, 1991.
• Kâtip Çelebi, Hacı Halife Mustafa b. Abdullah. Keşfü’z-zünûn an esâmi’l-kütübi ve’l-fünûn. 2 Cilt. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 1972.
• Koçyiğit, Yakup. Muhyiddin en-Nevevî’nin Hayatı Eserleri ve Sahih-i Müslim Şerhindeki Metodu. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi,1989.
• Kopraman, Kâzım Yaşar. “Baybars I”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 5: 221-223. Ankara: TDV Yayınları, 1992.
• Kurtubî, Ebû Abdillah Muhammed b. Ahmed b. Ebi Bekr. el-Câmiu li ahkâmi’l-Kur’ân. 24 Cilt. Tah. Abdullah b. Abdülmuhsin et-Türkî. Beyrut: Müessesetü’r-risâle, 2006.
• Meşîhat Makamı. Muhîtu’l-fetâvâ / Fetâvâ-yı Hayriye. 185: Diyanet İşleri Başkanlığı Yazma Eserler Kütüphanesi.
• Müslim, Müslim b. Haccâc. el-Câmiu’s-Sahîh. İstanbul: y.y., 1981.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Fetâva’l-İmâm en-Nevevî / el-Mesâilü’l-mensûre. Mürettip: Alâeddin İbnü’l-Attâr, Tahkik ve Ta’lik: Muhammed el-Haccâr. İstanbul: Kahraman Yayınları, 1986.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Fetâva’l-İmâm en-Nevevî / el-Mesâilü’l-mensûre. Mürettip: Alâeddin İbnü’l-Attâr, Tahkik ve Ta’lik: Muhammed el-Haccâr. Beyrut: Dâru’l-Beşâiri’l-İslâmiyye, 1996.
• Öngören, Reşat. “Zikir”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 44: 409-412. Ankara: TDV Yayınları, 2013.
• Özcan, Nuri. “XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda Osmânlılarda Dînî Mûsiki”. Osmânlı. 10: 722-724. Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999.
• Özgüdenli, Osman Gazi. “Moğollar”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 33: 225-229. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• Sarıcık, Murat. İslâm Öncesi Dönem-Cahiliye Kültürü. Isparta: Fakülte Kitabevi, 2002.
• Şeşen, Ramazan. “Eyyûbîler (Siyasi Tarih, Medeniyet Tarihi)”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 12: 20-31. Ankara: TDV Yayınları, 2007.
• Uludağ, Süleyman. “Ağıt”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 1: 470-472. İstanbul: TDV Yayınları, 1998.
• Uludağ, Süleyman. İslâm Açısından Müzik ve Semâ. İstanbul: Kabalcı Yayınevi, 2005.
• Yiğit, İsmail. “Memlükler”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 29: 90-97. Ankara: TDV Yayınları, 2004.