The Examples of Gravestones in the Mawlana Museum's Cemetery

Yıl 2019, Cilt: 6 Sayı: 12, 489 - 516, 31.12.2019

İbrahim Kunt , Murat Karademir

https://doi.org/10.30523/mutefekkir.659195

Öz

In this study, which was titled ‘’The Examples of Gravestones in the Mawlana Museum's Cemetery’’, 16 gravestones were studied from 71 gravestones in the cemetery. Due to the fact that it is not possible to examine 71 gravestones in this article, 16 gravestones, which are not repeated in terms of title, form and ornament features, are included in the catalog. All the samples in the catalog are documented by photographs. The inscriptions of the tombstones were read, and the title types, forms, and decoration features were examined and their place in the art of Turkish tombstone was determined.
When Konya Mawlana Dervish Lodge was turned into a Museum, the gravestones on the grave of the Dervish Lodge were moved and their cemetery was destroyed. When the tombstones were removed to the museum, the head and footstones of most graves were mixed. Most of the stones in the Mawlana Museum are only the headstones. Accordingly, 10 of the tombstones in the present are soil tombstones, 2 are framed tombstones, 3 are cover-tombs and 1 is sarcophagus tombstone.

Anahtar Kelimeler

Mawlana, Cemetery, Grave, Tombstone, Inscription

Mevlânâ Müzesi Haziresindeki Mezar Taşlarından Örnekler

Öz

Mevlânâ Müzesi haziresindeki mezar taşlarından örneklerin bulunduğu bu çalışmada, hazirede yer alan 71 adet mezar taşından 16 tanesi ele alınmıştır. 71 adet mezar taşının incelenmesinin bu makaleye sığdırılmasının mümkün olmaması nedeniyle, başlık, form ve süsleme özellikleri açısından tekrara girmeyen ve nitelikli olan 16 mezar taşı kataloğa dâhil edilmiştir. Katalogda bulunan örneklerin tümü fotoğraflanarak belgelenmiştir. Mezar taşlarının kitabeleri okunmuş, başlık tipleri, formları ve bezeme özellikleri ele alınarak Türk mezar taşı sanatı içindeki yerleri belirlenmeye çalışılmıştır.
Konya Mevlânâ Dergâhı Müze'ye dönüştürüldüğünde dergâhın haziresinde bulunan mezar taşları yerlerinden sökülerek mezarlık alanı bozulmuştur. Mezar taşları müzeye kaldırıldığında bazı mezarların baş ve ayak taşları birbirine karışmıştır. Mevlânâ Müzesi'nde bulunan taşların büyük bir kısmı da yalnız baş taşıdır. Buna göre günümüzdeki hazirede yer alan mezar taşlarından 10 tanesi toprak mezar taşı, 2 tanesi çerçeveli mezar taşı, 3 tanesi kapak taşlı mezar ve 1 tanesi de Sandık(lahit) tipi mezar taşıdır.

Anahtar Kelimeler

Mevlânâ, Hazire, Mezar, Mezar Taşı, Kitabe

Kaynakça

• Arseven, Celal Esad. “Baş Giyimi- Baş Giyeceği”. Sanat Ansiklopedisi. 1: 182-185. İstanbul: MEB, 1983.
• Ayvazoğlu, Beşir. Güller Kitabı. İstanbul: Kapı Yayınları, 1999.
• Bacque, Grammont - Vatin, Nicolas - Laqueur, Hans Peter. “Tarihsel Kaynak Olarak Osmanlı Mezarlıkları: Uygulanan Yöntemler ve Bilgisayarda Yapılabilecek İşlemler”. Erdem 6/16 (Ocak 1990): 197-214.
• Bakırcı, Naci. Mevlevî Mezar Taşları. İstanbul: Rumi Yayınları, 2007.
• Çal, Halit & İltar, Gazanfer. Giresun İli Osmanlı Mezar Taşları. Ankara:Giresun Valiliği Yayınları,2011.
• Çal, Halit. “Türklerde Mezar-Mezar Taşları”. Aile Yazıları 8. (2015): 303-305.
• Çavuş, Fatih. Osmanlı Mezar Taşlarının Sırları. İstanbul: Bilge Kültür Sanat Yayınevi, 2018.
• Erol, Erdoğan. Mevlânâ’nın Hayatı, Eserleri ve Mevlânâ Müzesi. Konya: Anadolu Manşet Gazetesi Kültür Serisi, 2004.
• Kara, Hacer & Danışık, Şerife. Konya Mezarlıkları ve Mezar Taşları. Konya: Meram Belediyesi Kültür Yayınları, 2005.
• Karaca, F. “Ölümle İlgili Davranış Örüntüleri Açısından Modern Batı ve Türk İslam Kültürü”. A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi 12. (1999): 65-76.
• Laqueur, Hans Peter. Hüve’l- Baki. İstanbul’da Osmanlı Mezarlıkları ve Mezar Taşları. Trc. Selahattin Dilidüzgün. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1997.
• Örnek, S. V. Yüz Soruda İlkelerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul: Bilgesu Yayıncılık, 1988.
• Özönder, Hasan. Konya Mevlânâ Dergâhı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1989.
• Pakalın, M. Zeki. Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü. İstanbul: M.E.B. Yayınları, 1993.
• Pala, İskender. Divan Şiiri Sözlüğü. İstanbul: Kapı Yayınları, 1999.