Yetişkinlerin Âdâb-ı Muâşeret Algısı ve Âdâb-ı Muâşeret Eğitimine Yönelik Görüşleri

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 17, 13 - 40, 15.06.2022

Sümeyra Bilecik

Öz

Toplum içinde yaşayan insanların birbiriyle ilişkilerinde gözetmesi gereken tutum, hal ve davranışlardaki nezaket, zarafet, medeniyet ve ahlakilik âdâb-ı muâşeret kaidelerini meydana getirmektedir. Âdâb-ı muâşeret zaman içerisinde toplumlarda baskın olarak kabul edilen din, inançlar, ahlak, değer ve geleneklerle şekillenen dinamik bir olgudur. Bu nedenle âdâb-ı muâşeret kaidelerinde ve âdâb-ı muâşeretin gerektirdiği davranış biçimlerinde zaman içerisinde değişimler görmek mümkündür. Bu araştırmada, âdâb-ı muâşeret olgusunun zaman içerisindeki değişimi incelenmiş, ardından günümüzdeki algılanış biçimini ve âdâb-ı muâşeret eğitimine yönelik yetişkin bireylerin görüşlerini tespit etmek amacı güdülmüştür. Bu amaç doğrultusunda, çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış görüşme tekniğine başvurulmuştur. Konya’da ikamet etmekte olan bireylerle sınırlandırılan çalışmada 18 yaş üstü 23 katılımcıya âdâb-ı muâşeret algılarını ve âdâb-ı muâşeret eğitimine dair görüşlerini tespit etmeye yönelik sorular yöneltilmiştir. Maksimum çeşitliliği yansıtmak maksadıyla farklı eğitim durumları, yaş aralıklarından bireyler araştırmaya dahil edilmiştir. Toplanan veriler, betimsel analize tabii tutularak çeşitli bulgulara ulaşılmıştır. Araştırmanın, günümüzde âdâb-ı muâşeretin insanlar tarafından nasıl algılandığını ve âdâb-ı muâşeret eğitimine yönelik beklenti ve düşüncelerini tespit etmek suretiyle âdâb-ı muâşeret ve öğretimi alanına katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Din Eğitimi, Ahlâk, Ahlâkî Davranış, Âdâb-ı Muâşeret, Âdâb-ı Muâşeret Eğitimi

Adults’ Perception of Social Decorum and Their Views on Social Decorum Education

Öz

Politeness, elegance, civilization and morality in the attitudes and behaviors that people living in a society should observe in their relations with each other constitute the rules of social decorum. Manners of social decorum are shaped by religion, belief, morals, values and tradition that have been accepted as dominant in societies over time. For this reason, it is possible to see changes in the principles of it and the behaviors required by it over time. In this study, the change in the phenomenon of social decorum over time is examined. The study also aims to determine the perception of today’s social decorum and the views of adult individuals on education of social decorum. For this purpose, the semi-structured interview technique is implemented in the study. In the research, which was limited to individuals residing in Konya, 23 participants over the age of 18 were asked questions to determine their perception of social decorum and their views on education of social decorum. In order to reflect maximum diversity, individuals from different educational backgrounds and age groups were included in the research. The collected data were subjected to descriptive analysis and various findings were obtained. I believe that this study will contribute to the concept of social decorum and its teaching by determining how people perceive it today and their expectations and thoughts about the social decorum education

Anahtar Kelimeler

Religious Education, Moral, Moral Behaviour, Social Decorum, Social Decorum Education

Kaynakça

• Ahmet Mithat Efendi. Avrupa Âdâb-ı Muâşereti Yahut Alafranga. haz. Fazıl Gökçek. İstanbul: Dergâh Yayınları, 2016.
• Akdoğan, Ali. Kur’an ve Sünnetten Örneklerle Sosyal Ahlak. İstanbul: Pınar Yayınları, 2011.
• Atalay, Halil. Hayatımızı Güzelleştiren Görgü Kuralları. Konya: Sebat Ofset, 2000.
• Atmaca, Aylin. Gençler İçin Görgü Kuralları. İstanbul: Nesil Yayınları, 2017.
• Aytürk, Nihat. Sosyal Davranış. Ankara: Nobel Yayıncılık, 2. Basım, 2013.
• Beyhakî, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyn b. Alî. El-Âdâb Hadislerle İslam Ahlakı. çev. Faik Akcaoğlu-Muhammed Enes Topgül. İstanbul: Beka Yayıncılık, 2016.
• Bilecik, Sümeyra. Erdemli Kişilik İnşası Âdâb-ı Muâşeret ve Ahlaki Davranış Eğitimi. Konya: Yediveren Kitap, 2020.
• Bozgeyik, Burhan. Güzel Ahlak ve Âdâb-ı Muâşeret (Görgü Kuralları). İstanbul: Tuğra Neşriyat, 9. Basım, 2015.
• Buhârî, Ebû Abdillah Muhammed b. İsmail b. İbrahim b. el-Muğîre. el-Edebü’l-Müfred Hadislerle Müslümanın Edep ve Ahlakı. thk. Muhammed Fuad Abdulbaki. çev. Hanifi Akın. İstanbul: Çelik Yayınevi, 2017.
• Cevdet, Abdullah. Mükemmel ve Resimli Âdâb-ı Muâşeret Rehberi. İstanbul: Yeni Matbaa, 1927.
• Creswell, John. Araştırma Deseni Nitel, Nicel ve Karma Yöntem Yaklaşımları. çev. Selçuk Beşir Demir. Ankara: Eğiten Kitap, 3. Basım, 2017.
• Değirmenci, Yaşar. Modern Toplumda Görgü Kuralları. İstanbul: Siyer Yayınları, 2019.
• Deniz, Hasan. En Yeni Görgü Kuralları. İstanbul: İnkılap Yayınları, 9. Basım, 1990.
• Dönmezbilek, Mecit. Âdâb-ı Muâşeret. Ankara: MGV Yayınları, 7. Basım, 2019.
• Duman, Mehmet Zeki. Kur’an-ı Kerim’de Âdâb-ı Muâşeret. Ankara: Fecr Yayınları, 2. Basım, 2018.
• Ebu Gudde, Abdülfettah. İslam’da Âdâb-ı Muâşeret Görgü Kuralları. çev. Hasan Atalay. İstanbul: Muallim Neşriyat, 2017.
• Esirci, Şükrü. Görgü ve Nezaket Kuralları. Ankara: Bilgi Yayınevi, 2013.
• Kaymakcan, Recep- Meydan, Hasan. Ahlak, Değerler ve Eğitimi. İstanbul: Dem Yayınları, 2014.
• Kurtbay, Yalçın. Nezaket ve Görgü Kuralları. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları, 1991.
• Kurtoğlu, Ayşenur. Günlük Hayatımızda Nezaket ve Görgü. İstanbul: Timaş Yayınları, 2. Basım, 2002.
• Meriç, Nevin. Osmanlı’da Gündelik Hayatın Değişimi Âdâb-ı Muâşeret. İstanbul: Kaknüs Yayınları, 2000.
• Nevevî, Ebû Zekeriyyâ Yahyâ b. Şeref b. Mürî. Riyâzü’s Salihin. çev. Salih Uçan. İstanbul: Çelik Yayınevi, 2017.
• Ongan, Hidayet- Ongan, Sedat. Görgü + Yaşamayı Öğrenmek. İstanbul: Avcıol Basım-Yayın, 4. Basım, 1999.
• Özaltın, Şenay Duru. Her Şeyin Bir Âdâbı Var. İstanbul: Alfa Yayınları, 2005.
• Sedat, Feliha. Genç Kızlara Muaşeret Usulleri. İstanbul: Muallim Ahmet Halit Kitaphanesi, 1932.
• Simavi, Lütfü. Tefrişât ve Âdâb-ı Muâşeret. İstanbul: Marifet Matbaası, 1926.
• TBMM Kanun Teklif Bilgileri. Erişim 24 Kasım 2021. https://www5.tbmm.gov.tr//develop/owa/tasari_teklif_sd.onerge_bilgileri?kanunlar_sira_no=237577
• TDK Genel Türkçe Sözlük. Erişim 15 Ekim 2021. https://sozluk.gov.tr/
• Tunç Yaşar, Fatma. “Âdâb-ı Muâşeret”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 15 Ekim 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/âdâb-i-muaseret
• Tunç Yaşar, Fatma. Alafranga Halleri: Geç Osmanlı’da Âdâb-ı Muâşeret. İstanbul: Küre Yayınları, 2016.
• Uludağ, Süleyman. “Edep”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. Erişim 15 Ekim 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/edep#2-tasavvuf
• Uzut, Mevlüt. “Âdâb-ı Muâşeret- Sünnet İlişkisi”. Katre Uluslararası İnsan Araştırmaları Dergisi 4 (2017), 147-157. https://doi.org/10.31120/0.2018.44
• Yıldırım, Ali- Şimşek, Hasan. Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık, 8. Basım, 2011.
• Ziya, Safveti. Âdâb-ı Muâşeret Hasbihalleri. Ankara: Türk Ocakları Merkezi Matbuatı, 1927.