Türkiye’de Profesyonel Bir Disiplin Olarak Ebelik Mesleğinin Durumu: Yasal Düzenlemeler, Eğitim Ve Araştırma

Yıl 2016, Cilt: 6 Sayı: 3, 128 - 136, 01.12.2016

Zekiye Karaçam

Öz

Çalışmanın amacı Türkiye’de ebelik mesleğinin
mevcut durumunu yasal düzenlemeler, eğitim ve
bilimsel araştırma boyutlar ile ortaya koymaktır.
Bu çalışma, literatüre dayalı olarak niteliksel çoklu vaka
çalışması deseninde yapılmıştır. Bu desen içinde, scholar.
google.com.tr web sayfası üzerinden “ebelik ve Türkiye’de
ebelik” kavramları ile tarama yapılmıştır. Daha önceden bilinen
kitap, makale ve diğer literatürde yer alan bilgiler elde edilmiş,
sübjektif ve deneyime dayalı bilgilerden yararlanılmıştır.
Elde edilen veriler tarihi gelişim içinde öyküsel anlatım
ile sunulmuş ve gereksinim olduğunda tablolaştırılmıştır.
Türkiye’de ebelik yasası çalışmaları devam etmekle birlikte,
ebelik eğitimi, özlük hakları, görev, yetki ve sorumlulukları
ile ilgili önemli yasal düzenlemeler mevcuttur. Ebelik eğitimi
uluslararası standarda ulaştırılmış ve lisans, yüksek lisans
ve doktora düzeylerinde verilmektedir. Ancak halen ebelik
eğitiminin önemli bir bölümü, başta hemşireler olmak
üzere diğer sağlık meslek üyeleri tarafından verilmektedir.
Yasal düzenlemeler bulunmasına rağmen, halen ebelerin
çalışma alanlarında görev, yetki ve sorumluluklarda ciddi
karmaşa bulunmaktadır. Bu doğrultuda ebe ve hemşirelerin
görevlerinin birbirine karıştırıldığı, ebelerden hemşirelik
görevlerinin beklendiği ve ebelerin kendi yeterlik alanı dışında
çalıştırıldığı ya da isteyerek çalıştıkları gözlenmektedir. Ebelikte
lisansüstü eğitimin gecikmesine paralel olarak bilimsel
araştırma yapma ve yayınlamadaki gelişmeler de yetersizdir.
Bu çalışmada Türkiye’de ebelik mesleğinin eğitim ve
uygulanmasına ilişkin genel olarak yasal düzenlemelerin
bulunmasına rağmen, mevcut uygulamalarda sonunlar
olduğu ve ebelik araştırmalarının yetersiz olduğu
sonuçları elde edilmiştir. Mevcut uygulamaların yasal
düzenlemelere göre yeniden yapılandırılması, ebelik
eğitim ve araştırmalarına ilişkin stratejik çalışmaların
yapılması ile ebelik mesleğinin gelişimine katkı sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler

Ebelik, Meslek, Eğitim, Yasal düzenleme, Araştırma

The State Of The Midwifery As A Professional Career In Turkey: Legal Regulations, Education And Research

Öz

Objective: The aim of this study is to reveal the current state of the midwifery career with the extent of its legal regulations, education and scientific researches. Methods: This study was a literature-based study in the qualitative multiple-case studies design. Within this design, it was searched with the concepts of “midwifery and the concept of midwifery in Turkey” on the scholar.google.com.tr web site. Information contained in previously known books, articles and other literature was obtained; subjective and experience-based information was also made use of. The data obtained was presented with narrative description in the historical development and tabulated when it was necessary. Results: As well as continued midwifery law studies in Turkey, significant legal regulations regarding midwifery training, employee rights, duties, authority and responsibilities have been implemented. Midwifery education has attained an international standard and has been offered at undergraduate, post graduate and doctorate levels. However, a significant section of midwifery education is still administered by members of other health professions, especially nurses. Despite the existence of legal regulations, midwives are still faced with serious complexities when it comes to their authority and responsibilities in the field of work. In this context, it has been observed that together with nursing tasks being confused with midwifery tasks, nursing tasks are expected from midwives while midwives, by will or under directions, work outside their competence area. Paralleled with the delay in post-graduate programme in midwifery, conduction of scientific researches and developments in their publishing are inadequate. Conclusions: In this study, despite the existence of general legal regulations for the training and practice of the midwifery profession, the present challenges with the practice of midwifery as well as the inadequacy of researches in midwifery were obtained. It might be contributed to the development of the midwifery career with the reconfiguration of current applications according to legal regulations, the construction of strategic studies concerning midwifery education and researches.

Anahtar Kelimeler

Midwifery, Profession, Legal regulation, Education, Research

Kaynakça

• Özger Y. Osmanlı’da Kadınların Memuriyette İstihdamı Meselesi ve Sicill-i Ahvâlde Kayıtlı Memurelerin Resmî Hâl Tercümeleri. History Studies: Internatioanal Journal of History 2012; 4 (1): 419-47.
• Sağ V. Tarihsel süreç içerisinde Türk Kadını ve Atatürk. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2001; 2 (1): 9-22.
• Sağlık Bakanlığı ve Bağlı Kuruluşlarının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun. Resmi Gazete Tarih: 18.01.2014, Sayı: 28886.
• Eren N, Uyer G. Sağlık Meslek Tarihi ve Ahlakı. 2. Baskı, Hatipoğlu Yayınevi, Ankara 1987.
• Luyben AG, Wijnen HAA, Perrenoud P. The current state of midwifery and development of midwifery research in four European countries. Midwifery 2013; 29 (5): 417-24.
• Baxter P, Jack S. Qualitative case study methodology: Study design and implementation for novice researchers. The Qualitative Report 2008; 13 (4): 544-59.
• Tababet ve Şuabatı San’atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun. Kanun Numarası: 1219.14/4/1928, Sayı: 863. Yayımlandığı
• Düstur: Tertip: 3, Cilt: 9, Sayfa: 126. Erişim:( http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/ 1.3.1219. pdf).
• Ebeler Derneği. Ebeliğin Tarihçesi. Erişim: (www.turkebelerdernegi.com). Erişim Tarihi: 10 Ocak 2016.
• Erişim: (http://www.kongre.net/kongre. php?kongre=499). Doktorluk, Hemşirelik, Ebelik, Diş Hekimliği, Veterinerlik, Eczacılık Ve Mimarlık Eğitim Programlarının Asgari Eğitim Koşullarının Belirlenmesine Dair Yönetmelik. Resmi Gazete Tarih:02.02.2008, Sayı: 26775.
• Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik. Resmî Gazete Tarih: 22.05.2014, Sayı: 29007.
• Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun. Resmî Gazete Tarih: 27/3/2015, Sayı: 29327.
• Kamu Görevlilerinin Geneline ve Hizmet Kollarına Yönelik Mali ve Sosyal Haklara İlişkin 2016 ve 2017 Yıllarını Kapsayan
• Dönem Toplu Sözleşme. Erişim: (http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/08/20150823-8.pdf).
• Aslan OE. Cumhuriyet ve Kadın Memurlar. Amme İdaresi Dergisi 2006; 39(4): 117-49.
• Karaaliler Ş. İnsanlık tarihi kadar eski olan mesleklerden biri: Ebelik Mesleği ve Sorumlulukları. Düşünenlerin Düşünceleri, 24.11.1986. Erişim: (http://earsiv.sehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11498/3121/001502327006. pdf?sequence=3).
• Yıldırım G, Kockanat P, Duran Ö. Ulusal Ebelik Kodları ve Meslek Değerleri. Stet 2014; 23(4): 148-154.
• T.C. Sağlık Bakanlığı Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı Ulusal Sağlık Programı Çerçevesinde Mevzuat Uyumu: Kişilerin Serbest Dolaşımı. Ankara, 2001.
• Bulut S, Amanak K, Karaçam Z. Ebelik Bölümünde Okutulan Derslere İlişkin İş Yüklerinin Belirlenmesi: Tanımlayıcı Bir Çalışma. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2013; 29(3): 19-31.
• Cavlak H. Avrupa Birliği’nde Sağlık Çalışanlarının Hareketliliği ve Türkiye. International Anatolia Academic Online Journal, Social Science 2015; 2 (2): 63-81.
• Karaçam Z. Bilimsel araştırma Makalesinde Tartışma Bölümü ve Sınırlılıkların Yazımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi 2015; 31 (2): 86-97.
• Erişim: ( http://www.haberekspres.com.tr/ebelik-anabilim-dali-doktora-programi-onaylandi-makale,1852.html). ara%C5%9Ft%C4%B1rma-ve-geli%C5%9Ftirme-derne%C4%9Fi-kurucu-y%C3%B6netim-kurulu-ba%C5%9Fkan%C4%B1).