Object: “Islamic Jurisprudence Records” one of the important
sources for Turkish History reflecting political, social and economic aspects
of Ottoman Society form XVth century until the end of XIXth century. These
records can be regarded as valuable sources for history of law and medicine due
to their extensive content.
Materials
and Methods: “Violence” and in
particular “violence against women” became an important issue regarding medical
practice and our social life in recent (past) ten years. This study is
conducted to evaluate the historical aspects of “violence against women”, over
occasions covered by İstanbul Islamic Jurisprudence Records. İstanbul Islamic
Jurisprudence Records (1-40) published by Turkish Divinity Foundation Center
for Islamic Studies were enjoyed. The books enjoyed were including in sum 23387
records. Records concerning violence against women, regardless to the gender of
the perpetrator, determined and classified. Classification was conducted
according to the titles and subtitles in the classification of the crimes in
Ottoman Criminal Law.
Results: Results includes physical violence cases as “battery”,
“torture”, “virginity testing”, “commercialization of female body”, “indecent
assault”, “rape” and “homicide”, as well as verbal violence cases concerning
“insulting” and “aspersion”. People of both sexes (both men and women) were
determined as perpetrators of these acts. Also both total strangers and
intimate people were involved as perpetrators in these occasions concerning
aggressive behavior.
Conclusions: During XVIth and XVIIth centuries in İstanbul, victims
of violence against women were used their rights given in positive
jurisprudence system and applied to courts, in search of safety and protection
form prosecutors, personally or by their representative. These litigations served
the visibility of and awareness regarding “violence against women” in social
and historical context.
Amaç: “Şer‘iyye sicilleri” XV. yüzyıldan, XIX. yüzyılın son
dönemini kapsayan Osmanlı toplumunun ekonomik, siyasi ve toplumsal yaşantısına
dair bilgiler içeren, Türk tarihinin ana kaynaklarından birisini oluşturan çok
önemli kayıtlardır. Bu siciller kapsamları itibarıyla tıp ve hukuk tarihimiz
açısından da çok önemli bir yere sahiptir.
Gereç
ve Yöntem: Bu çalışmada son yıllarda
etkileri ve sonuçları ile sosyal ve tıbbi yönden önemli bir sorun
oluşturan “şiddet” ve bunun bir alt
başlığı olarak “kadına yönelik şiddet” olgusunun tarihsel planda İstanbul
Şer‘iyye Mahkeme Sicillerine yer alan olaylar üzerinden değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Bu çalışmada Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi İSAM yayını olan
İstanbul Kadı Sicilleri (1-40) incelenmiştir. İncelenen bu kitaplarda toplam
23387 kayıt bulunmaktadır. Sözü edilen şer‘î mahkeme sicillerinde, erkek ya da
kadın hangi cinsiyetten gelirse gelsin, kadına yönelmiş şiddet unsuru içeren
kayıtlar saptanmış ve gruplandırılmıştır. Bu gruplandırma yapılırken Osmanlı
ceza hukukunda suçların sınıflandırıldığı ana ve alt başlıklar kullanılmıştır.
Bulgular: Bunlar arasında “darp”, “eziyet (işkence)”, “bekâret
muayenesi”, “kadın (bedeni) ticareti”, “sarkıntılık”, “tecavüz”, ve “öldürme” gibi
fiziksel şiddet ögeleri içeren vakalar olduğu gibi, “iftira” ve “hakaret” gibi
ağırlıklı olarak sözel şiddet ögeleri içeren mahkeme kayıtlarının da yer aldığı
görülmüştür. Davaya konu olan suçun faillerinin, hem erkek hem kadın
olabildiği; bu kişilerin kadının yakını olabileceği gibi, hiç tanımadığı kişiler
de olabildiği görülmektedir.
Sonuç: On altıncı ve XVII. yüzyıllarda İstanbul’da şiddete
uğramış kadınların ya kendileri ya da vekilleri aracılığı ile mahkemeye
başvurdukları ve dönemin pozitif hukukunun verdiği hakları kullanarak,
kendilerine şiddet uygulayan kişilerden uzaklaşmaya ve kendilerini korumaya
çalıştıkları görülmektedir. Kadınların, mahkemeye başvurmaları ile “kadına yönelik
şiddet” de görünür hale gelmiştir.
Şiddet Kadına yönelik şiddet Kadı sicilleri Osmanlı Tarihi Hukuk
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Klinik Tıp Bilimleri |
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Mayıs 2019 |
Gönderilme Tarihi | 26 Şubat 2019 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 Cilt: 9 Sayı: 2 |
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin süreli bilimsel yayınıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Makalelerin sorumlulukları yazarlara aittir
Kapak
Ayşegül Tuğuz
İlter Uzel’in “Dioskorides ve Öğrencisi” adlı eserinden
Adres
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Çiftlikköy Kampüsü
Yenişehir/ Mersin