Physalis peruviana, Patlıcangiller (Solanaceae) familyasının Physalis cinsine ait Güney Amerika’nın tropikal bölgelerinde doğal yayılış gösteren egzotik bir türüdür. Sarı-turuncu renkte, hemen hemen yuvarlak, üzümsü ve etli yapıda olan P. peruviana meyveleri çeşitli rakımlara, topraklara ve iklim koşullarına uyum sağlayabilmektedir. Physalis cinsinin ülkemizde doğal olarak yetişen dört türü bulunmaktadır ve halk arasında güveyfeneri olarak bilinen cinsin kültürü yapılmakta olup, ekonomik öneme sahip olduğu bilinmektedir. C vitamini, fosfor potasyum ve fenolik bileşikler açısından zengin olan P. peruviana fonksiyonel bir ürün özelliği göstermektedir. Farmakolojik ve fitokimyasal çalışmalarda antibakteriyel, antikanserojen, antidiyabetik, antioksidan etkileri ortaya konulmuştur. Domatese oldukça yakın tat ve görünüşü olan P. peruviana meyvesinin taze tüketiminin yanı sıra meyve suyu, marmelat, reçel ve tatlılarda, soslarda ve glazelerde kullanımı yaygındır. Hem kendine has lezzeti, hem de sağlık üzerinde birçok etkisi sebebiyle bu meyvenin gelecekte daha fazla yaygınlaşması beklenmektedir. Bu çalışmada P. peruviana bitkisinin botanik ve fonksiyonel özelliklerine değinilerek sağlık üzerindeki potansiyel etkileri değerlendirilmiş ve alternatif kullanım alanları ile ilgili bilgiler derlenmiştir.
Solanaceae Physalis peruviana Altın Çilek Fonksiyonel Besin Geleneksel kullanım
Physalis peruviana is an exotic species native to the tropical regions of South America, belonging to the genus Physalis of the Solanaceae family. P. peruviana fruits, which are yellow-orange in color, almost round, berry-like and fleshy, can adapt to various altitudes, soils and climatic conditions. There are four species of Physalis that grow naturally in our country, and the genus known as güveyfeneri among the people is cultivated and it is known to have economic importance. P. peruviana, which is rich in vitamin C, phosphorus potassium and phenolic compounds, is a functional product. In pharmacological and phytochemical studies, antibacterial, anticarcinogenic, antidiabetic and antioxidant effects have been demonstrated. P. peruviana fruit, which has a taste and appearance very close to tomato, is widely used in fruit juices, marmalades, jams and desserts, sauces and glazes as well as fresh consumption. It is expected that this fruit will become more widespread in the future due to its unique taste and many effects on health. In this study, the botanical and functional properties of the P. peruviana plant were mentioned, its potential effects on health were evaluated and information on alternative uses was compiled.
Solanaceae Physalis peruviana Golden berry Functional Food Traditional Use
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Konular | Klinik Tıp Bilimleri |
Bölüm | Derleme |
Yazarlar | |
Erken Görünüm Tarihi | 26 Ocak 2023 |
Yayımlanma Tarihi | 27 Ocak 2023 |
Gönderilme Tarihi | 18 Eylül 2022 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2023 Cilt: 13 Sayı: 1 |
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin süreli bilimsel yayınıdır. Kaynak gösterilmeden kullanılamaz. Makalelerin sorumlulukları yazarlara aittir
Kapak
Ayşegül Tuğuz
İlter Uzel’in “Dioskorides ve Öğrencisi” adlı eserinden
Adres
Mersin Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Tarihi ve Etik Anabilim Dalı Çiftlikköy Kampüsü
Yenişehir/ Mersin