Dr. Fahrettin Kerim Gokay’s Report From A Hundred Years Ago: Türkiye’de Felc-i Umumî Meselesi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 228 - 237, 30.05.2023

Ebubekir Eraslan , Müesser Özcan

https://doi.org/10.31020/mutftd.1217551

Öz

Objective: The aim of this study was Dr. Fahreddin Kerim Gökay’s work titled “Pleasure of Paralysis in Turkey”, which was written by Fahreddin Kerim Gökay in 1927 is to evaluate in terms of the history of medicine.
Method: The book, which was written in the Arabic alphabet, was translated into the Latin alphabet and evaluated. Current literature and archival documents were compared.
Results: Neurosyphilis caused by syphilis is the main subject of this report, which includes six years of patient data between 1920 and 1925 of Toptaşı Bimarhanesi, one of the important and pioneering health institutions of its time. The subject has been reported with sixteen subtitles and twenty-two tables. Report; It has been prepared by referring to the international physician views of the time, accompanied by information such as the socio-demographic characteristics of the patients, their ethnic origin and laboratory results, the course of the disease and their prognosis.
Conclusion: Contributing as a physician to neurology as a separate discipline in Turkey, Dr. Fahrettin Kerim Gökay published a report in which the statistical information on patients, which was among the first in Turkey during his lifetime, was discussed with systematic and scientific evidence.

Anahtar Kelimeler

Paralysis, General Paralysis, Fahrettin Kerim Gokay, History of Medicine, Türkiye.

Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın Yüz Yıl Öncesine Ait Raporu: Türkiye’de Felc-i Umumî Meselesi

Öz

Amaç: Çalışmanın amacı, Türkiye’nin ilk nörologlarından Dr. Fahreddin Kerim Gökay’ın 1927 yılında kaleme aldığı Türkiye’de Felc-i Umumî Meselesi başlıklı eserini tıp tarihi açısından değerlendirmek ve irdelemektir.
Yöntem: Arap alfabesiyle 1917 yılında yazılmış olan kitap, Latin alfabesine çevrilerek değerlendirilmiştir. Güncel literatür bilgileri ve arşiv belgeleriyle ilgili doküman, zenginleştirilerek tıp tarihi açısından yorumlanmıştır.
Bulgular: Döneminin önemli ve öncü sağlık kurumlarından birisi olan İstanbul Toptaşı Bimarhanesi’nin 1920-1925 yılları arasındaki hasta verilerini içeren bu raporun ana konusunu, sifiliz hastalığının yol açtığı nörosifiliz meselesi oluşturmaktadır. Konu on altı alt başlık, yirmi iki tablo eşliğinde bir kitapta raporlanmıştır. Rapor; hastaların sosyo-demografik özelikleri, etnik kökenleri, laboratuvar sonuçları, hastalığın seyri ve prognozu gibi bilgiler eşliğinde zamanının uluslararası hekim görüşlerine de atıfta bulunularak hazırlanmıştır.
Sonuç: Dr. Fahrettin Kerim Gökay 1927 yılında yayınladığı raporla; Türkiye’de nörolojinin ayrı bir bilim dalı olmasına bir hekim olarak çok büyük katkıda bulunmuş, hastalara ilişkin istatikî bilgileri sistematik ve bilimsel kanıtlarla tartışarak eserini kaleme almıştır.

Anahtar Kelimeler

Felç, Felc-i Umumi, Fahrettin Kerim Gökay, Tıp Tarihi, Türkiye

Kaynakça

• 1. Erkoç Ş, Kardeş F, Artvinli F. Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Sağlığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi’nin kısa tarihi. Düşünen Adam Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Dergisi 2010;25:1-12.
• 2. Kırbaş D. Nöroloji Tarihinden History of Neurology. Turk J Neurol 2013;19(1):9-11.
• 3. Artvinli F. More than a disease: the history of general paralysis of the insane in Turkey. J. Hist. Neurosci 2014;23(2):127-139.
• 4. Civelekler İH, Önder S. Ord. Prof. Dr. Fahrettin Kerim Gökay’ın hayatı, kişiliği, eserleri, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Çağdaş Düşünce Hayatı Dergisi 2020;3(4):12-16.
• 5. Gökay FK. Türkiye’de felc-i umumî meselesi, İstanbul: Kader Matbaası; 1927.
• 6. Artvinli F. Toptaşı Bimarhanesi (1873-1927): delilik, siyaset ve toplum. Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Atatürk İlkeleri ve İnkılâp Tarihi Anabilim Dalı, Doktora Tezi; İstanbul: 2011.
• 7. Yalman M. Fahrettin Kerim Gökay’ın İstanbul valiliği ve belediye başkanlığı (1949-1957). İstanbul Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi; İstanbul: 2010.
• 8. Mumyakmaz HG. Yeşilay cemiyeti ve faaliyetleri: bağımlılıkla mücadele, sağlıklı ve ahlâklı nesiller yetiştirme. Third Sector Social Economic Review 2020;55(1):368-387.
• 9. Verhave JP. Treatment of syphilis with malaria or heat Nederlands Tijdschrift Voor Geneeskunde 2016;160.
• 10. Gökay FK. Felc-i umumîde malarya tedavisinden aldığımız neticeler 5. milli Türk tıp kongresi;1934; Istanbul: Kader Matbaası: 222–226.