Trahom Teşrihi Marazisi Kitabındaki Tarihçe Bölümünün Günümüz Türkçesine Sadeleştirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 13 Sayı: 2, 325 - 331, 30.05.2023

Çağatay Üstün , Seçil Özçiftçi

https://doi.org/10.31020/mutftd.1280459

Öz

Amaç: Dr. Necip Yaşar’ın (1905-1945), trahom hakkında yazdığı Trahom Teşrihi Marazisi kitabında hastalık hakkında bilgi paylaşımı yapılırken, trahomun patolojisine ilişkin kısa bir tarihçe bölümüne yer verilmiştir. Çalışmada kitabın genel dilinin o dönemin Türkçesiyle yazıldığı göz önüne alındığında “Tarihçe” bölümünde değinilen konuları anlayabilmek için bu bölümün günümüz Türkçesine sadeleştirilmesi amaçlanmıştır.
Yöntem: Bu çalışmada, Dr. Necip Yaşar’ın Trahom Teşrihi Marazi adlı eseri incelenmiştir. Araştırma Aralık 2022- Şubat 2023 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. İncelemeler “Tarihçe” bölümünün günümüz Türkçesine çevirisi şeklinde yürütülmüştür.
Bulgular: Dr. Necip Yaşar tarafından yazılan bu eserde trahomla ilgili bilgilerin yanı sıra hastalığın tarihçesine de yer verildiği görülmüştür. İncelenen eser 1938 yılında basılmış 44 sayfadan oluşmaktadır. “Tarihçe” bölümü I. Mikroskobun keşfine kadar olan devre; II. Mikroskobun keşfinden yirminci asır başlangıcına kadar olan devre; III. Yirminci asır başlangıcından sonraki devre şeklinde ele alınmıştır.
Sonuç: Kitabın tarihçe bölümünün sadeleştirmesiyle içeriği ve anlamı korunarak metnin okunabilirliğinin ve anlaşılabilirliğinin arttırıldığı sonucuna ulaşılmıştır. Böylece o dönemin bilgilerinden, görüşlerinden yararlanmanın mümkün olacağı fikri savunulmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Oftalmoloji, Trahom, Dr. Necip Yaşar, Tıp Tarihi

Destekleyen Kurum

Yoktur.

Proje Numarası

Yoktur.

Teşekkür

Yoktur.

Simplification of The History Section in The Book of Trahom Teşrihi Marazisi to Contemporary Turkish

Öz

Object: While sharing information about the disease in Dr. Necip Yaşar's (1905-1945) book "Trachoma Diagnosis" written about trachoma, a brief history section about the pathology of trachoma is given place to. In this study considering that the general language of the book was written in the Turkish of that period, it is aimed to simplify this section to today's Turkish in order to understand the subjects mentioned in the "History" section.
Methods: In this study Dr. Necip Yaşar's work "Trahom Teşrih-i Marazi" has been studied. The research was carried out between December 2022 and February 2023. The analyzes were completed as a translation of the "History" section into today's Turkish.
Result: In this book which was written by Dr. Necip Yaşar, it was seen that besides the information about trachoma, the history of the disease was also included. In reference work consists of 44 pages, which was published in 1938. “Tarihçe” section I. The period until the discovery of the microscope; II. The period from the discovery of the microscope to the beginning of the twentieth century; III. The period after the beginning of the twentieth century; have been taken as.
Conclusion: With the simplification of the history section of the book, it was concluded that the readability and intelligibility of the text was increased by preserving its content and meaning. Thus, it is argued that it will be possible to benefit from the knowledge and views of that time.

Anahtar Kelimeler

Ophthalmology, Trachoma, Dr. Necip Yaşar, History of Medicine

Proje Numarası

Yoktur.

Kaynakça

• 1. Mariotti SP, Pascolini D, Rose-Nussbaumer J. Trachoma: global magnitude of a preventable cause of blindness. The British journal of ophthalmology 2009;93:563-8.
• 2. Wright HR, Turner A, Taylor HR. Trachoma and poverty: unnecessary blindness further disadvantages the poorest people in the poorest countries. Clin Exp Optom 2007;90(6):422–8.
• 3. Çetin ET. İstanbul Tıp Fakültesi Klinik Ders Kitapları, Cilt:10, İnfeksiyon Hastalıkları, Sermet Matbaası, İstanbul 1976, s. 59-61.
• 4. Yaghoobi G, Anani SG. The History of Trachoma and Current Prevalence (Spotlight on Iran): A Review Article. Iran J Public Health 2018 Oct;47(10):1458–65.
• 5. Taylor HR. Doyne Lecture: trachoma, is it history? Eye 2009;23:2007–22.
• 6. Werner GH. Latte B. Contini A. Trachoma. Scientific American 1964;10(1):79-87.
• 7. Mohammadpour M, et al. Trachoma: Past, present and future. J Curr Ophthalmol 2016;28(4):165-69.
• 8. Gördüren S. Göz Hastalıkları, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1954, s. 90.
• 9. Keeler CR. The Ophthalmoscope in the Lifetime of Hermann von Helmholtz. Arch Oftalmol 2002;120(2):194-201.
• 10. Ripa KT. Microbiological diagnosis of Chlamydia trachomatis infection. Infection 1982;10(Suppl 1):19–24.
• 11. Hot İ. Ülkemizde Trahom ile Mücadele. Türkiye Klinikleri J Med Ethics 2003;11(1):22-9.
• 12. Trachoma. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/trachoma (Son erişim tarihi: 09.03.2023)
• 13. Erden F. Türk Hekimleri Biyografisi. Çituri Biraderler Basımevi, İstanbul 1948, s. 322.
• 14. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı. Sağlık Hizmetlerinde 50 yıl. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı, 1973. Ankara. s.129-134.
• 15. Özaydın Z. Türk Tıp Tarihi Bibliyografyası. İstanbul: Yazın Basın Yayın Matbaacılık, 2012, s. 153–154.