“Masumiyet Müzesi” Romanının Bibliyoterapi Çerçevesinde Nesne İlişkileri Kuramı ve Bağlanma Kuramına Dayalı İncelenmesi

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 23 - 37, 30.01.2024

Cansu Karakuş , Tuğba Yılmaz

https://doi.org/10.31020/mutftd.1348267

Öz

Amaç: Orhan Pamuk’un yapıtlardan biri olan “Masumiyet Müzesi” adlı romanın, nesne ilişkileri kuramı ve bağlanma kuramıyla ilişkilendirilerek psikoterapilerde kullanılan bibliyoterapi çerçevesinde incelenmesi hedeflenmiştir.
Yöntem: Kitapta yer alan başkarakter Kemal’in davranışlarına yansıyan etkileri ile bağlanma biçimleri; kitaptaki birtakım metinler aracılığı ile nitel inceleme ve değerlendirme yöntemleri ile açıklanmıştır.
Bulgular: Bu incelemede, Kemal karakterinin davranışları ile kaygılı ve kaçıngan bağlanma biçimleri arasında bir ilişki olabileceği görülmektedir. Roman incelemesi sonucunda, diğer ana karakterlerden olan Füsun ve Sibel’in bakış açılarına oldukça sınırlı şekilde yer verilmesi, Kemal karakterinin ise çoğunlukla mutsuz anlarına odaklanılması ve sergilediği zıt tutumlar sonuç kısmında tartışılmıştır. Ayrıca Kemal’in romandaki diğer karakterlerle kurduğu ilişkiler nesne ilişkileri kuramı ışığında kitaptan örnek metinlerle örneklendirilerek değerlendirilmiştir.
Sonuç: Bu inceleme sonucunda, psikoterapide kitap kullanımı (bibliyoterapi) açısından romanın değerlendirilmesinin, alanda aktif olarak çalışan ruh sağlığı uzmanlarına katkı sağlaması hedeflenmiştir. Psikoterapilerde; romantik ilişkiler, depresyon, ayrılık kaygısı, ayrılık sonrası kayıp-yas süreci vb. konulardaki sorunların ele alınmasında faydalı olabileceği belirtilebilir.

Anahtar Kelimeler

Masumiyet Müzesi, nesne ilişkileri kuramı, bağlanma kuramı, kitap incelemesi, bibliyoterapi

The Analysis of the Novel “The Museum Of Innocence” within the Framework of Bibliotheraphy Based on Object Relations Theory and Attachment Theory

Öz

Objective: The aim is to analyze Orhan Pamuk’s novel “The Museum of Innocence”, in connection with Object Relations Theory and Attachment Theory within the framework of bibliotheraphy.
Method: Attachment styles that are thought to be related to Kemal’s behavior are aimed to be explained through some texts in the book so that the relationship between them can be solved.
Results: In this analysis, it can be suggested that there might be a relationship between Kemal’s behavior and anxious and dismissive attachment styles. The result of the novel analysis has been discussed in the conclusion, which highlights the limited portrayal of the perspectives of the other main characters, Füsun and Sibel, while focusing mostly on Kemal’s unhappy moments and the contrasting attitudes he exhibits. Moreover, the Kemal’s relationship with other characters in the novel are evaluated with object relations theory and exemplified with the passages from the novel.
Conclusion: As a result of this review, it is aimed that the evaluation of the novel in terms of the use of books in psychotherapy (bibliotherapy) will contribute to the mental health professionals working actively in the field. In psychotherapies; romantic relationships, depression, separation anxiety, post-separation loss mourning period, and so on can be useful in addressing issues.

Anahtar Kelimeler

The Museum of Innocence, object relations theory, attachment theory, book analysis, bibliotherapy

Kaynakça

• 1. Pamuk O. Masumiyet Müzesi. 8nd ed. Yapı Kredi Yayınları; 2006.
• 2. Ntv.org [Internet] Masumiyet Müzesi’ne 5 kıtadan övgü. [updated 2012 Jun 19; cited 2023 July 21]. Available from: https://www.ntv.com.tr/turkiye/masumiyet-muzesine-5-kitadan-ovgu,ZJVy3UGEQEKk7r9su5ifgA.
• 3. Karatekin T. Orhan Pamuk'un eserlerinde aşk/The of love in Orhan Pamuk's Works. Doktora Tezi, Harran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2015.
• 4. Masumiyet Müzesi.org [Internet] [updated 2014]. Available from https://www.masumiyetmuzesi.org/
• 5. Riordan RJ, Wilson LS. Bibliotheraphy: Does it work ? J. Couns. Dev 1989;67(9):506-508.
• 6. Korkut Naykı N. Edebiyat çalışmaları ve psikoloji. Pivolka 2012;22(7):1-3.
• 7. Sarıbaş S. Edebiyat ve psikoloji: Edebi karakterlerin ilham verdiği sendromlar. III. Rumeli 2021; 133.
• 8. Öner U. Bibliyoterapi. J. Art. Sci 2007;7:133-150.
• 9. Atalay Z, Kara HZ, Kutlu İ. Baba-Bağlanma ve Kendilik Algısı Arasındaki İlişkinin Aylak Adam Romanı Üzerinden İncelenmesi. TS 2023;18:1.
• 10. Arslan Akfırat S. Benlik kavramı bağlamında “Kürk Mantolu Madonna” karakterlerinin çözümlenmesi. Int JHS 2012;9(1):142-173.
• 11. Demir E. Peyami Safa’nın romanlarının psikanalitik açıdan incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017.
• 12. Britten FI. Bedensel Sorunlar Çerçevesinde Karşılaştırmalı Bir İnceleme: Dokuzuncu Hariciye Koğuşu ve İnsanın Esareti (Of Human Bondage). Söylem Filoloji Dergisi 2021;6(1):27-36.
• 13. Yılmaz M. Bilgi ile iyileşme: Bibliyoterapi. Türk Kütüphaneciliği 2014;28(2):169-181.
• 14. Sturn BW. Reader’s advisory and bibliotheraphy: Helping and healing. Journal of Educational Media and Library Sciences 2003;41(2):171-179.
• 15. Bekaroğlu E. Kitapların psikoterapide bir aracı olarak kullanımı: Vaka örneği ile bibliyoterapi uygulaması. JASS 2019; 94(94):250-258.
• 16. Bulut S. Yetişkinlerle yapılan psikolojik danışmada bibliyoterapi (okuma yoluyla sağaltım) yönteminin kullanılması. TPDR 2010;4(33):46-56.
• 17. Plante TG. Contemporary clinical psychology. John Wiley & Sons, 2010.
• 18. Bowbly J. Attachment and loss: Vol. 1. Attachment, 1969.
• 19. Ainsworth MDS. Infancy in Uganda: Infant care and the growth of love. Johns Hopkins, 1967.
• 20. Burger JM. Kişilik: Psikoloji biliminin insan doğasına dair söyledikleri. Kaknüs Yayınları, 2006; 221-232.
• 21. Levine A, Heller R. Bağlanma: Aşkı bulmanın ve korumanın bilimsel yolları. Aganta Kitap, 2018.
• 22. Güvenir T, Taş FV. Nesne ilişkileri kuramı. Çocuk ve ergen psikiyatrisi temel kitabı 1st ed., Hekimler Yayın Birliği, 2008. 23. Bowbly J. Attachment and loss: Vol. 2. Seperation: Anger and anxiety, 1973.
• 24. Bowbly J. Attachment and loss: Vol.3. Loss, sadness, and depression, 1980.
• 25. Öztürk O. Ruh sağlığı ve bozuklukları. Nobel Tıp Kitapevleri, 2002; 566-570.
• 26. Thompson RA. Attachment theory and research. Child and Adolescent Psychiatry 2002;3:164-172. 27. Bowlby J. The making and breaking of affectional bonds: II. Some principles of psychotherapy. The Fiftieth Maudsley Lecture (expanded version). BJPsych 1977;130(5):421–431.
• 28. Yıldızhan E. Bağlanma teorisi ve bağlanma bozukluklarına genel bir bakış. Anadolu Kliniği 2017;22(1):66-72.
• 29. Bartholomew K, Horowitz LM. Attachment styles among young adults: A test of a four-category model. JPSP 1991;61(2):226-244.
• 30. Taşel-Günal Z, Arıkan G. Erken çocuklukta bağlanmanın ve psikopatolojinin nesiller arası aktarımında anne duyarlılığının rolü. TJCAMH 2023;30(1):1-10.
• 31. Şirin N. Rölatif bütüncül psikoterapi perspektifinde güvenli bağlanma odaklı “Çekirdek Oluş Modeli”. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi 2019;2(3):14-30.
• 32. Main M, Goldwyn R, Hesse E. Adult attachment scoring and classification system. Unpublished manuscripts. University of California, Berkeley, 2003;7(2).
• 33. Hesse E. The adult attachment interview: Protocol, method of analysis, and empirical studies. In: Cassidy J, Shaver PR, eds. Handbook of attachment: Theory, research, and clinical applications. The Guilford Press, 2008;53:552-598.
• 34. Erözkan A. Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ve yalnızlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2004;4:155-175. 35. Fraley RC, Shaver PR. Adult romantic attachment: Theorical developments, emerging contreversies, and unanswered questions. Review of General Psychology 2000;4(2):132-154.
• 36. Çelik ÇB. Bağlanma stilleri, psikolojik iyi olma ve sosyal güvende hissetme: Aralarındaki ilişki ne? Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi 2018;13(25):27-40.
• 37. Collins NL, Read SJ. Adult attachment, working models, and relationship quality in dating couples. JPSP 1990;58:644-663.
• 38. Sümer N, Güngör D. Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. TPD 1999;14(43):71-106.
• 39. Kesebir S, Kavzoğlu SÖ, Üstündağ MF. Bağlanma ve psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011;3(2):321-342.
• 40. Aron A, Aron EN, Allen J. Motivations for unreciprocated love. PSPB 1998;24:787-796.
• 41. Bowlby J. The making and breaking of affectional bonds. Tavistock Publications, 1979.
• 42. Demir ÖGF. Orhan Pamuk’un masumiyet müzesi romanında baba-oğul ilişkisi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009;18(2):145-155.
• 43. Karakuş Ö. Ergenlerde bağlanma stilleri ve yalnızlık arasındaki ilişki. Toplum ve Sosyal Hizmet 2012;23(2):33-46.
• 44. Gönen ME. Dr. İsmet Emre, Edebiyat ve Psikoloji. Korkut Ata Türkiyat Araştırmaları Dergisi 2005;9:973-977.
• 45. Öner U, Yeşilyaprak B. Bibliyoterapi: Psikolojik danışma ve rehberlik programlarında çocuk edebiyatından yararlanma. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyat Sempozyumu Bildiriler Kitabı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayını 2006;203:559-565.
• 46. Briggs CA, Pehrsson DE. Use of bibliotherapy in the treatment of grief and loss: A guide to current counseling practices. Adultspan Journal 2008;7:32–42.
• 47. Gualano MR, et al. The long-term effects of bibliotheraphy in depression treatment: Systematic review of randomized clinical trials. Clinical Psychology Review 2017;58:49-58.
• 48. Connors GJ, et al. Secondary prevention of alcohol problems in rural areas using a bibliotheraphy-based approach. Journal of Rural Mental Health 2017;41(2):162-173
• 49. Emre İ. Yeni Türk edebiyatının psikolojik kaynakları. Turkish Studies 2009;4(1):319-355.