Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesindeki Dört Üniversitede Akademisyenlerin Bilim Felsefesi ve Bilim Tarihi Alanlarına Duydukları İlgi Düzeyleri

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 1, 117 - 127, 30.01.2024

Habib Sarıkaya , Omur Sayligil

https://doi.org/10.31020/mutftd.1382000

Öz

Amaç: Akademisyenlerin bilim tarihi ve bilim felsefesi alanlarına duyulan ilgi düzeylerinin saptanması, bilgi üretmeye ve bilime katkı sağlamaya engel olan sorunların tespit edilmesi yönünde çözüme doğru atılacak adımların belirlenmesine ve daha uygun bir bilimsel ortamın yaratılmasına katkı sağlayacaktır. Bu araştırmanın amacı, akademisyenlerin bilim felsefesi ve bilim tarihi alanlarına olan ilgi düzeylerinin ortaya konulmasıdır.
Yöntem: İç Anadolu Bölgesi'ndeki dört farklı üniversiteden 682 akademisyenin gönüllü katılımıyla gerçekleştirilen bu araştırmada veriler, Aralık 2019 ile Mart 2020 tarihleri arasında yüz yüze görüşmeler yoluyla toplanmıştır.
Bulgular: Akademisyenlerin %52.3'ünün bilim felsefesi alanına ilgi duydukları, %10.1'inin ise çok ilgi duydukları tespit edilmiştir. Bilim tarihine ilgi duyan akademisyenlerin oranı yüzde 63.5 olurken, çok ilgilenen akademisyenlerin oranı ise yüzde 10.7 bulunmuştur. Yaş arttıkça bilim tarihine duyulan ilgi düzeyinin arttığı görülmüştür (p<0.05). Erkek akademisyenlerin (%13.5 çok ilgi duyuyorum) kadın akademisyenlere (%7.2 çok ilgi duyuyorum) göre bilim tarihine daha fazla ilgilendikleri saptanmıştır (p<0.05).
Sonuç: Deneyimli ve akademik unvanı daha yüksek olan akademisyenler, daha az deneyimli ve akademik unvanı daha düşük olan akademisyenlere göre, bilim felsefesi ve bilim tarihi alanlarına daha fazla ilgi duymaktadırlar. Bu durumun genç akademisyenlerin zihinlerindeki bilim algısının günümüzde post-modernizmden, görece daha yaşlı akademisyenlerin ise pozitivizmden daha fazla etkilenmiş oldukları ile açıklanmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Bilim Tarihi, Bilim Felsefesi, Akademisyen

The Level of Interest in the Fields of Philosophy of Science and History of Science among Academicians at Four Universities in the Central Anatolia Region of Turkey

Öz

Aim: Determination of the level of interest in the fields of history of science and philosophy of science among academicians will contribute to the identification of the steps to be taken towards a solution to identify the problems that prevent producing knowledge and contributing to science and creating a more suitable scientific environment. The aim of this research is to reveal the level of interest in the fields of philosophy of science and history of science among academicians.
Methods: In this research, conducted with the voluntary participation of 682 academicians from four different universities in the Central Anatolia Region, data were collected through face-to-face interviews between December 2019 and March 2020.
Findings: It was found that 52.3% of the academics were interested in the field of philosophy of science, while 10.1% were very interested in it. While the rate of academics who were interested in the history of science was 63.5%, the rate of those who were very interested in it was 10.7%. The level of interest in the history of science increased with age (p=0.019). Male academics (13.5% very interested) were more interested in the history of science than female academics (7.2% very interested) (p<0.05).
Conclusion: Experienced academicians with a higher academic rank were more interested in the fields of philosophy of science and history of science than academicians with less experience and a lower academic rank. This is explained by the fact that young academicians’ perception of science is influenced by post-modernism more, while older academicians’ perception is influenced by positivism more.

Anahtar Kelimeler

History of Science, Philosophy of Science, Academician

Etik Beyan

This article was produced from the doctoral thesis study titled "Development of the Nature of Science Scale for Academics at Universities," which was conducted at Eskişehir Osmangazi University Health Sciences Institute. The study was carried out by a PhD student and his advisor. There is no conflict of interest between the authors. The authors declare that they comply with the Law on Protection of Personal Data and copyright regulations applicable to intellectual and artistic works.

Kaynakça

• 1. Yıldırım C. Bilimsel Düşünme Yöntemi. 3nd ed. Ankara: İmge Kitabevi; 2014. pp:363-364.
• 2. Moed HF. Bibliometric rankings of world universities. Centre for Science and Technology Studies Report [Internet] 2018; July [cited 2006 Aug] Available from: https://www.researchgate.net/profile/Henk-Moed-2/publication/228339761_Bibliometric_rankings_of_world_universities/links/561eb83b08aef097132cea53/Bibliometric-rankings-of-world-universities.pdf
• 3. Yıldırım C. Bilim Felsefesi, İstanbul: Remzi Kitabevi; 2012. pp:14-15.
• 4. Yıldırım C. Bilim Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi ;2012. pp:13.
• 5. Han B, Bilican K. Bilim Merkezlerinde Bilimin Doğası Öğretimi. Trakya Journal of Education, XV. İnternational Primary Teacher Education Symposium (11-14 Mayıs 2016) USOS 2016; Special Issue 1-27. doi:10.24315/trkefd.363976
• 6. Oyman Bozkurt N. Bilimsel Yayınların Niteliği Ve Nitelik Sorunlarına Ilişkin Akademisyen Görüşleri. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science 2021;11(1):128-137.
• 7. ULAKBİM. Dünya Ülkeler ve Gruplar Bilim Yayın Sayısı, 2010-2015 dönemi göstergesi. [updated 2022 May 12]. Available from: http://cabim.ulakbim.gov.tr/wp-content/uploads/sites/4/2016/07/D%C3%BCnya-%C3%9Clkeler-ve-Gruplar-Bilimsel-Yay%C4%B1n-Say%C4%B1s%C4%B1-2010-2015.pdf
• 8. Sarıkaya H. Üniversitelerde Akademisyenler İçin Bilimin Doğası Ölçeğinin Geliştirilmesi. Doctoral Thesis. Eskişehir Osmangazi University, Health Sciences Institute, 2023.
• 9. YÖK. Yüksek Öğretim Kurumu Yüksek Öğretim Bilgi Yönetim Sistemi, [updated 2020 July 16]. Available from: https://istatistik.yok.gov.tr/
• 10. Ronan CA. Bilim Tarihi (Dünya Kültürlerinde Bilimin tarihi ve Gelişmesi). Ankara: Tubitak Yayınları, 2. Basım.Akademik Dizi 1. 2003.
• 11. Erdem AR. Üniversitelerimizin Bilim Tarihimizdeki Yeri. Üniversite ve Toplum 2005;5(1):3. 12. Frank P. Bilim Felsefesi, Bilim ile Felsefe Arasındaki Bağ. (çev. Dilek Kadıoğlu) Say Yayınları; 2017. pp.13
• 13. Whitehead AN. Science and the modern world: Lowell lectures; 1925. (Vol. 28). Chapter 3, pp.3. Available from: https://ia600809.us.archive.org/20/items/b29978531/b29978531.pdf
• 14. Friedman M. The Re-Evaluation of Logical Positivism. The Journal of Philosophy 1991;88(10):505–519. Available from: http://www.jstor.org/stable/2027094
• 15. Kuhn T. Bilimsel Devrimlerin Yapısı (Çeviren: Nilüfer Kuyaş). Alan Yayıncılık; 1982.
• 16. Hutchins RM. The Higher Learning in America Lectures on The Storrs Foundation, Yale School of Law, New Haven: Yale Üniversitesi Press; 1936. pp.119.
• 17. Koyre A. The History of Sciences: The French Debate. (ed. Pietro Redondi, PV. Pillai) Hindistan: Sangam; 1989. pp:248
• 18. Kauffman GB. History in the Chemistry Curriculum. Interchange 1989;20(2):81-94.
• 19. Gasset JO. The Revolt of the Masses, Nortan Company New York; 1969. pp.79. Available from: https://pinkmonkey.com/dl/library1/revolt.pdf
• 20. Wissema JG. Üçüncü Kuşak Üniversitelere Doğru. (Çeviren: Devrim Nurkalp). İstanbul Özyeğin Üniversitesi Yayınları; 2009.
• 21. Aydın İ. Akademik Etik. Ankara: Pagem Akademi; 2016.
• 22. Tüfekçi AA, Malkoç S, Kızıltan Ö. Akademisyenlere Göre Akademi ve Akademik Kültür. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2018;18(1): 569-591. Available from: https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018..-364780
• 23. Demir Ö. Bilim Felsefesi, 11nd Ed. Bursa: Sentez Yayıncılık; 2019. pp:172.
• 24. Akay Şahin M, Açıkalın M. Türkiye’deki Ortaöğretim Tarih ve Sosyal Bilimler Ders Kitaplarında Kadın Şahsiyetler. Akdeniz Kadın Çalışmaları Ve Toplumsal Cinsiyet Dergisi 2023; 6(1): 92-122. Available from: https://doi.org/10.33708/ktc.1250084
• 25. Nature Editorial [Internet]. Women must not be obscured in Science’s History. The International Journal of Science 591:501-502. Available from: https://www.nature.com/articles/d41586-021-00770-0
• 26. Elbardisy H, Abedalthagafi M. The History and Challenges of Women in Genetics: A Focus on Non-Western Women. Frontiers in Genetics 2021;12:759662. Available from: 10.3389/fgene.2021.759662
• 27. Kaya Erdoğan E. Türkiye Yükseköğretiminde Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği. Eğitim Bilim Toplum 2023;21(83):163-185.