Evaluation of Traditional and Religious Ceremony Meals in Muğla in Regards to Elderly Nutrition

Yıl 2024, Cilt: 14 Sayı: 2, 205 - 213, 31.05.2024

Fatma Özalp

https://doi.org/10.31020/mutftd.1458610

Öz

In our society, ceremonial meals are organized in vital cycles such as marriage, birth, circumcision, death or in religious rituals such as Ramadan, the Night of Wishes, rain request prayer. Traditional and religious ceremonial meals are extremely valuable in strengthening the cultural and social identity of societies and maintaining intergenerational ties. The interaction between generations enables the transmission of social values, traditions and innovations. This sociological bond can be observed in Muğla's traditional and religious invitations. The elders of the family, neighborhood and village are especially expected and requested to attend these invitations. At the same time, Muğla is considered a 'very old society' with an elderly population rate of 13.8%. Maintaining the nutritional status of the elderly living in the community is important in terms of reducing the risks of age-related diseases and supporting independent living. In this review, it was aimed to evaluate the meals served in traditional/religious ceremonies such as weddings, mevlit, mourning, Ramadan, etc. in Muğla in terms of elderly nutrition. The dishes from the Menteşe region served in traditional and religious ceremonies in Muğla (Muğla Keşkegi, Stew with Chickpeas, White Beans, Rice Pilaf, Yogurtlama, Shepherd Salad, Semolina Halva with Walnuts) were divided into food groups and analyzed according to the Turkey Nutrition Guide (TUBER, 2022).

Anahtar Kelimeler

Elderly, Nutrition, Muğla Ceramony Meals

Muğla’da Geleneksel ve Dini Nitelikli Törenlerde Servis Edilen Yemeklerin Yaşlı Beslenmesi Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Toplumumuzda evlenme, doğum, sünnet, ölüm gibi yaşamsal döngülerde ya da ramazan ayı, bayram, kandil, yağmur duası gibi dini ritüellerde yemekli törenler düzenlenmektedir. Geleneksel ve dini tören yemekleri, toplumların kültürel ve sosyal kimliğini güçlendirmesi, kuşaklar arası bağları sürdürmesi açısından son derece değerlidir. Kuşakların bir araya gelmesiyle yaşanan karşılıklı etkileşim toplumsal değerlerin, geleneklerin ve yeniliklerin aktarılmasını sağlar. Bu sosyolojik bağı Muğla’nın geleneksel ve dini nitelikli törenlerinde gözlemlemek mümkündür. Bu davetlere ailenin, mahallenin veya köyün yaşlılarının özellikle katılması beklenmekte ve istenmektedir. Muğla, %13,8 yaşlı nüfus oranı ile ‘çok yaşlı toplum’ olarak değerlendirilmektedir. Toplumda yaşayan yaşlıların beslenme durumunun korunması, yaşa bağlı hastalık risklerini azaltmak, yaşam kalitesini artırmak ve bağımsız yaşamı sürdürmeyi desteklemek açısından önemlidir. Bu derlemede, Muğla’da düğün, mevlit, yas, ramazan vb. geleneksel/dini nitelikli törenlerde servis edilen yemeklerin yaşlı beslenmesi açısından değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Muğla geleneksel ve dini nitelikli törenlerde servis edilen Menteşe yöresine ait yemekler (Muğla Keşkeği, Nohutlu Yahni, Kuru Fasulye, Pirinç Pilavı, Yoğurtlama, Çoban Salata, Cevizli İrmik Helvası) besin gruplarına ayrılarak Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER, 2022)’ne göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Beslenme, Muğla Tören Yemekleri

Kaynakça

• 1. Çınar AA. Muğla ve çevresi sözlü Kültürü ve toplumsal değerleri. Muğla Büyükşehir Belediyesi, 2007.
• 2. Durlu Özkaya F, Ademoğlu A. Özel gün ve tören yemekleri: Ethnic foods dergisi üzerine bir inceleme. JOGHAT 2021;4(2):248-257.
• 3. Sağır A. Ölüm sosyolojisi bağlamında yemek, cenaze ve ölümün sofra pratikleri üzerine. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi 2016;20(1):271-298.
• 4. Özler H. Somut olmayan kültürel miras Bodrum yöresel yemekleri üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Programı. Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2022.
• 5. Halıcı N. Ege bölgesi yemekleri. Ankara Güven Matbaası; 1981.
• 6. TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi Sonuçları. Accessed March 20, 2024. Erişim adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-Sistemi-Sonuclari-2023-49684
• 7. Wild H, et al. The socioecological correlates of meal skipping in community-dwelling older adults: A systematic review. Nutr Rev 2023;81(2):168-179.
• 8. Muğla yemekleri. https://www.youtube.com/watch?v=rev7VbdyZGA&t=402s (İnternet). Accessed March 18, 2024.
• 9. Atabey S. Gocamandan toruna Muğla yemekleri. Muğla Büyükşehir Belediyesi, 2021.
• 10. Pekcan G, Şanlıer N, Baş M, Acar Tek N, Gökmen Özel H, eds. Türkiye Beslenme Rehberi (TÜBER) 2022. Sağlık Bakanlığı; 2022.
• 11. Pekcan G, Şanlıer N, Baş M, eds. Türkiye’ye Özgü Besin Ve Beslenme Rehberi (TÜBER) 2015. Sağlık Bakanlığı, 2015.
• 12. Yardımcı H, Özçelik AÖ, Sürücüoğlu MS. Yaşlılarda hipertansiyon durumu ve beslenme alışkanlıkları. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi 2012:017-036. doi:10.1501/asbd_0000000016
• 13. Göbel P, Doğan Güney H. Evaluation of nutritional valuation of nutritional behavior and food perspectives of women over 65 who received calorie-restricted diet. Gobeklitepe Saglik Bilimleri Dergisi 2023;6(11):27-39. doi:10.55433/gsbd/115
• 14. Ersoy G, Çıtak Akbulut G. Farklı sosyo-ekonomik düzeylerde yaşayan 65 yaş üstü bireylerin beslenme ve fiziksel aktivite durumlarının değerlendirilmesi. Beslenme ve Diyet Dergisi 2006;34(1):41-51.
• 15. Gehlich KH et al. Consumption of fruits and vegetables: improved physical health, mental health, physical functioning and cognitive health in older adults from 11 European countries. Aging Ment Health 2020;24(4):634-641.
• 16. Irmak H, Yardım N, Keklik K, Temel F, eds. Türkiye beslenme ve sağlık araştırması, 2017 (TBSA). Sağlık Bakanlığı Yayınları; 2019.
• 17. Foscolou A, Critselis E, Panagiotakos D. Olive oil consumption and human health: A narrative review. Maturitas 2018;118:60-66.
• 18. Donat-Vargas C, et al. Olive oil consumption is associated with lower frailty risk: A prospective cohort study of community-dwelling older adults. Age Ageing 2022;51(1).
• 19. Algehainy NA, et al. Nutritional composition and anti-type 2 diabetes mellitus potential of femur bone extracts from bovine, chicken, sheep, and goat: phytochemical and in vivo studies. Nutrients 2023;15(18).
• 20. Lombordo M, et al. Effects of quality and quantity of protein intake for type 2 diabetes mellitus prevention and metabolic control. Current Nutrition Rep 2020;9(4):329-337.
• 21. Serra-Majem L, et al. Updating the mediterranean diet pyramid towards sustainability: Focus on environmental concerns. Int J Environ Res Public Health 2020;17(23):1-20.
• 22. Filippou CD, et al. Dietary approaches to stop hypertension (DASH) diet and blood pressure reduction in adults with and without hypertension: A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials. Advances in Nutrition 2020;11(5):1150-1160.
• 23. Coelho-Junior HJ, et al. Protein intake and frailty: A matter of quantity, quality, and timing. Nutrients 2020;12(10):1-20. 24. Groenendijk I, et al. High versus low dietary protein ıntake and bone health in older adults: a systematic review and meta-analysis. Comput Struct Biotechnol J 2019;17:1101-1112. 25. Rogeri PS, et al. Strategies to prevent sarcopenia in the aging process: Role of protein intake and exercise. Nutrients 2022;14(1).
• 26. Ertaş Y, Gezmen-Karadağ M. Sağlıklı beslenmede Türk Mutfak Kültürünün yeri. GÜSBD 2013;2(1):117-136. 27. Koşkulu R. Türkomp Ulusal Gıda Kompozisyon Veri Tabanındaki Tahıl, Kurubaklagil ve Yağlı Tohumların Protein Kalitesinin Belirlenmesi ve Sağlıklı Beslenme Açısından Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi. Lisansüstü Eğitim Enstitüsü; 2022.
• 28. Beslenme Bilgi Sistemi. BeBiS, Versiyon 9; 2021, Istanbul.
• 29. Wei X, et al. Health Effects of Whole Grains: A Bibliometric Analysis. Foods 2022;11(24).
• 30. Tacer Z. Bulgurun fonksiyonel özelliklerinin belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Fen Bilimleri Enstitüsü; 2008.
• 31. Sevil Ü, Değer Bayram V, eds. Geriatriye disiplinler arası yaklaşım. Güven Plus Grup Danışmanlık A.Ş. Yayınları; 2019.
• 32. Prokopidis K, et al. Dietary fiber ıntake is associated with cognitive function in older adults: Data from the national health and nutrition examination survey. Amjmed 2022;135(8):e257-e262.
• 33. Niero M, et al. Impact of dietary fiber on ınflammation and ınsulin resistance in older patients: a narrative review. Nutrients 2023;15(10).
• 34. Zhang HR, et al. Dietary fiber and all-cause and cardiovascular mortality in older adults with hypertension: a cohort study of nhanes. Journal of Nutrition, Health and Aging 2022;26(4):407-414.
• 35. Gopinath B, et. al. Association between carbohydrate nutrition and prevalence of depressive symptoms in older adults. British Journal of Nutrition 2017;116:2109-2114.
• 36. Thaivalappil A, et al. Food safety and the older consumer: A systematic review and meta-regression of their knowledge and practices at home. Food Control 2020;107. doi:10.1016/j.foodcont.2019.106782
• 37. Rajaobelina K, et al. Autofluorescence of skin advanced glycation end products: marker of metabolic memory in elderly population. J Gerontol A Biol Sci Med Sci 2015 Jul;70(7):841-6. doi:10.1093/gerona/glu243
• 38. Yalçın E, Rakıcıoğlu N. Besinlerde oluşan ileri glikasyon son ürünlerine polifenollerin etkisi. J Nutr Diet 2022;50(2):66-75.
• 39. Beğer T. Geriatrik yaş grubunda fizyolojik değişiklikler. 5. Ulusal İç Hastalıkları Kongresi, Antalya, 2003.
• 40. Beck AM, et al.. Narrative review of low-ıntake dehydration in older adults. Nutrients 2021;13(9):3142 doi:10.3390/nu13093142